Мемлекет басшысы өзінің «Әділетті мемлекет, Біртұтас ұлт, Берекелі қоғам» Қазақстан халқына жолдауында жастарды жұмыспен қамту және кәсіпкерлікке баулу мәселелеріне басты зейін қойды. Осыған орай, Сауран аудандық «Мансап» орталығы және «AMANAT» партиясы Сауран аудандық филиалының ұйымдастыруымен «Жастарға жұмыс» атты бос жұмыс орындары жәрмеңкесі өтті. Жәрмеңкенің басты мақсаты – азаматтардың жұмысқа орналасуына, бос жұмыс орындар туралы хабардар болуына, еңбек нарығындағы мәселелер туралы мәлімет алуына мүмкіндік беріп, жастар арасында жұмыссыздықты азайта отырып, олардың тұрақты жұмысқа тұруына жаңдай жасау болып саналады.
-Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев «Білімге деген ұмтылыс, адал еңбек пен отансүйгіштік» деп жастар үшін маңызды үш басымдықты атап өткен болатын. Осыған орай еңбекке деген басымдықты іске асыру мақсатында «AMANAT» партиясы 2023 жылдың қаңтар айынан бастап «Жастарға жұмыс!» жобасын қолға алған еді. ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігімен бірлесіп іске қосылған жобаның басты бағыты жастарды жұмыспен қамтуға бағытталған. Жобаның басты мақсаты да жастар арасында жұмыссыздықты азайта отырып, олардың тұрақты жұмысқа тұруына мүмкіндік жасау болып табылады. Соның арқасында жастар маман ретінде біліктілігін арттырып, кәсібилігін шыңдай түсетіні анық. Бұл қадам жастар арасында кәсіби маман ретінде өзін тауып қана қоймай, кәсібін ашып, табыс табуына мүмкіндік туғызады және елдің болашағы ретінде мемлекетіміздің әлеуетін арттыруға өз үлестерін қосады. Бұл бағытта партиямыздың төрағасы Ерлан Жақанұлы Қошанов жастардың жұмысқа орналасуын қамтамасыз ету негізгі мәселелердің бірі екендігін айтқан болатын.
«Жастардың қалауы мен әлеуетіне сай келетін лайықты жұмыс табу өте маңызды. Бұл олардың өз қабілет-қарымын шыңдаудың, отбасы мен елдің игілігі үшін адал еңбек етудің алғышарты. «Жастарға жұмыс» жобасы, міне осыған бағытталған. Бұл бастама жастардың жұмыс табуын қолжетімді, ашық әрі ыңғайлы етеді», – деді партия Төрағасы. Ерлан Жақанұлы партия жанындағы Жастар қанатының басты мақсаты – мемлекет ұсынатын мүмкіндіктерді қалай пайдалануға болатынын жастарға түсінікті тілде сауатты әрі жан-жақты түсіндіру екенін де атап өтті. Біз бұнымен тоқтап қалмаймыз. Жоспар бойынша бос жұмыс орындары жәрмеңкесін ұйымдастырып, облыстағы жұмыс беруші мекемелермен кәсіпорындарды тарту көзделген. Тиісінше кәсіпорындар бос жұмыс орны болған уақытта хабардар етіп отырады. Біз өз тарапымыздан жұмыс іздеген жастарға ақпарат таратып, жұмысқа тұруға ықпал жасаймыз.» — дейд» «AMANAT» партиясы Сауран аудандық филиалының төрағасы С.Асылбеков
Жалпы «Жастарға жұмыс» бос жұмыс орындары жәрмеңкесі бір терезе қағидаты бойынша жұмыс істейді. Онда ізденуші бос жұмыс орындарының бар-жоғын біліп қана қоймай, сол жерде қажетті мәлімет алып, жұмыс жағдайын нақтылай алады. Сауран ауданында өткен жәрмеңкеде жұмысқа орналастырудан бөлек, жастарды әлеуметтік қолдауға қатысты мемлекеттік барлық бағдарлама бойынша кеңестер де берілді. Яғни, мамандар тарапынан баспана алудан бастап, емделуге, жеке кәсіп бастауға және білім алуға қатысты бағыт-бағдар ұсынылып, жоба аясында жылдық мөлшерлемесі 2,5%-ды құрайтын жеңілдетілген несиелендіру, егер кәсібі бар азаматтар болса бос жұмыс орындарын ашу , жас мамандарды IT дағдысына үйрету секілді және тағы басқа бастамалар қарастырылды.
-«Жастарға жұмыс» жобасы 2023 жылдың қаңтарында бастау алса, осы уақыт аралығында жалпы ел аумағында 150 — ден астам бос жұмыс орын жәрмеңкесі ұйымдастырылып, оған 100 мыңнан астам азаматтар қатысыпты. Деректерге сүйенсек оның ішінде, 20 мыңға жуық жастар жұмысқа орналасуға жолдама алып үлгерген екен. Бұл бағдарлама аясында еліміздегі үш мыңнан астам ірі және шағын кәсіпорындармен жастарды жұмысқа орналастыру жөнінде келісімдер жасалған. Бұл үлкен мүмкіндіктерге жол ашады. Қазіргі таңда еңбек етемін деген азаматтарға мемлекет тарапынан барынша қолдаулар көрсетіліп келеді. Тиісінше, жастардың да ынтасы мен қызығушылығы арта түсуде. Биыл, Сауран ауданының құрылғанына үш жыл толып отыр. Осы қысқа уақыттың өзінде ауданда 39 жоба іске қосылып, 650 жаңа жұмыс орындары ашылды. Сонымен қатар, 9 жиһаз цехтар өз жұмысын бастады. Одан бөлек трансформатор құрастыру, құрғақ құрылыс қоспаларын өндіретін цех, қатты тұрмыстық қалдықтарды өңдеу бағытында өнеркәсіптер, жаңбырлату қондырғыларын өндіру, тері өңдейтін, мақта және мақта шитін өңдейтін, жылыжай жабдықтарын өндіретін, сондай-ақ, өнеркәсіптік тоңазытқыш жабдықтарын өндіретін кәсіпорындар іске қосылмақ. Бұл нысандардың барлығы жаңа жас мамандарды қажет ететіні сөзсіз. Сондықтан, алдағы уақытта жастарды мемлекеттік бағдарламалар аясында қызметпен қамту ісі жалғасын табады.
Мысалы түлектерге алған кәсібі, яғни мамандығы бойынша алғашқы жұмыс тәжірибесін жинауға көмектесу үшін мансап орталықтары жұмыспен қамтуға 12 айға дейінгі мерзімге жастар практикасын өтуге жәрдемдесу шарасын ұйымдастырады. Жастар практикасын өту үшін жұмыс орындары меншіктің барлық түріндегі кәсіпорындар мен ұйымдарда құрылады. Сонымен бірге, жұмыс орындары түлектің білім беру ұйымында алған кәсібіне, яғни мамандығына сәйкес болуы тиіс. Салықтарды, міндетті зейнетақы жарналарын және басқа да әлеуметтік аударымдарды ескере отырып, айлық жалақы 30 айлық есептік көрсеткішті құрайды. Жастар практикасына қатысу үшін түлек тұрғылықты жері бойынша мансап орталығына өтінішпен жүгіну тиіс.
Сонымен қатар, жастардың еңбек нарығында бәсекеге қабілеттілігін арттыру және оларды қажетті еңбек дағдылары мен бірінші жұмыс орнында бейімдеуді қамтамасыз ету мақсатында еңбек мобильділігі орталықтары жұмыссыз жастарды алғашқы жұмыс орнына жұмысқа орналастыруды ұйымдастырады. Бүгінгі таңда еліміз бойынша «Алғашқы жұмыс орны» жобасы бойынша жұмысқа орналасқандардың ең көп саны Түркістан облысында тіркеліп отыр екен. Бұл қуантарлық ақпарат, әрине. Айта кетейік, «Алғашқы жұмыс орны» жобасы еңбек жолын енді бастағалы жүрген жұмыссыз жастарға арналған. Жобаға қатысу үшін мансап орталығына өтініш беру қажет. Жобаға жалақысы бойынша мерзімі өткен берешегі жоқ және бір жылдан астам жұмыс істейтін салық және басқа да әлеуметтік аударымдарды үнемі аударатын барлық меншік нысанындағы кәсіпорындар мен ұйымдар жұмыс беруші ретінде қатыса алады. «Алғашқы жұмыс орны» жобасына қатысу ұзақтығы 18 айдан аспайды, бұл кезең азаматтың еңбек өтіліне есептеледі. Жобаға қатысушының жалақы мөлшері экологиялық үстемеақылар бойынша төлемдерді қоспағанда, салықтарды, міндетті әлеуметтік аударымдарды, пайдаланылмаған еңбек демалысы үшін өтемақыларды және банктік қызметтерді ескере отырып, айына кемінде 30 айлық есептік көрсеткішті құрайды. Яғни ол 2023 жылы 103 500 теңге болса, ал 2024 жылы оның көлемі 110 760 теңгені құрап отыр. Бұл жобаның тиімділігі жас маман қатысу мерзімі аяқталғаннан кейін, жұмыс беруші қатысушыны кемінде 12 ай мерзімге тұрақты жұмыс орнына орналастыруға міндетті.» — дейді Сауран аудандық Мансап орталығы директорының міндетін уақытша атқарушы А.Молдалиев.
Оның айтуынша, жастарға арналған тағы бір жоба бар. Ол – «Ұрпақтар келісімі» жобасы. Яғни, жұмыс іздеушілер мен жұмыссыздарды, оның ішінде білім беру ұйымдарының түлектерін жұмыспен қамтуға жәрдемдесу бойынша қосымша шараларды іске асыру шеңберінде, еңбек мобильділігі орталықтары жұмыс берушілердің өтінімдері бойынша қатысушыларды зейнеткерлік жасқа жеткен белсенді жұмыскерді кейіннен ауыстыра отырып, жұмысқа орналастыруды ұйымдастырады екен. «Ұрпақтар келісімшарты» жобасы бойынша жұмыс беруші еңбек мобильділігі орталығымен шарт негізінде Ұлттық жобаға қатысушыны кемінде 6 ай мерзімге жұмысқа алады. Ал, жергілікті бюджеттен ай сайынғы субсидия мөлшері 30 айлық есептік көрсеткішті құрайды. «Ұрпақтар келісімшарты» жобасына қатысу үшін өтініш беруші тұрғылықты жері бойынша мансап орталығына өтінішпен жүгінуі керек дейді мамандар.
Жалпы жастар практикасына, «Брінші жұмыс орны» және «Ұрпақтар келісімшарты» жобаларына қатысу үшін «электрондық үкімет» веб-портал және www.enbek.kz Электрондық еңбек биржасы арқылы мансап орталықтарына жүгінбей-ақ өтінім беруге де болады.
Сауран ауданында өткен жәрмеңкеде осындай мемлекеттік бағдарламалардың тиімділігі және бағыт-бағдары кеңінен түсіндіріліп, жұмыс іздеген жастарға арнайы жолдама беру мәселелері де қаралды. Айта кетейік жалпы аудан бойынша биыл 6241 азаматты жұмыс орнымен қамту жоспарланған екен. Ал, жыл басынан бері 3557 азамат жұмыс орындарымен қамтылыпты. Оның ішінде 1625 тұрақты және 1932 уақытша жұмыс орындары болып табылады. Жәрмеңкеде 46 мекемеден 68 тұрақты жұмыс орны және 60 мекемеден 331 уақытша жұмыс орындары ұсынылды.
