«ЖЕҢІСКЕ» АРНАЛҒАН ДҮБІРЛІ ДОДА

Ұлы Отан соғысындағы Жеңістің 80 жылдық мерейтойына орай Бірінші Мамыр ауылдық округі әкімдігінің және «Төлеби спорт клубы» КММ-нің ұйымдастыруымен мәдени және спорттық іс шаралар өтті. Аталған шараның мақсаты – тарихи Жеңіске тағзым ету, салауатты өмір салтын насихаттау және жастарды отансүйгіштікке тәрбиелеу. Спорттың төрт түрінен: қазақ күресі, асық ату, арқан тарту және кіші футболдан өткен жарысқа ауыл жастары мен спортсүйер қауым белсенді қатысты. Іс шараға арнайы қатысқан аудандық мәслихат төрағасы Нұрлан Қойбағаров жиналғандарды Жеңістің 80 жылдығымен құттықтап, қатысушыларға сәттілік тілеп, мұндай шаралардың ел бірлігі мен жастардың рухын көтерудегі маңызын атап өтті. Жарыс қорытындысы бойынша жүлделі орындарға ие болған командалар мен қатысушылар арнайы грамота, медаль, кубоктармен және қаржылар сертификаттармен марапатталды. Аталған мерекелік іс шара спорттық сайыстарымен жалғасын тауып, ауыл тұрғындары мен қонақтарға көтеріңкі көңіл-күй сыйлады.

« – Қазақ күресі – ұлттық төл спортымыз. Біздің күрес – еш­қандай күрес түрлеріне ұқса­май­ды.  Бүгінгі таңда жүргізі­ліп отырған спорттық-теория­лық және әдістемелік зерттеулер бойынша қазіргі самбо, дзюдо, еркін күрестердегі негізгі айла-тәсілдер қазақ күрес өнерінен алынғаны дәлелденуде. Яғни, дәстүрлі көшпелілер күресі әлем спорты­ның дамуына зор үлес қосты деуге бола­ды. Әсіресе, белбеу пайдаланып күресу тәсілінің бай тәжіри­бесі Ұлы Даладан бастау алып, Шығыс пен Батыс елдеріне та­ны­мал спорт түрі­нің алғы­шарты­на айна­л­ды. Белбеу арқы­лы бел­десу­дің өзіндік сипаты болған, ол белге оралған қайыстан ұстап, тізесі не ала­қаны жерге тигенге дейін күрескен. Бұл күрес жылдамдық, ептілік, күш және айла-тәсілдердің кең диа­пазонды қимыл-қозғалысымен қызықты. Сондықтан да оның адамның көңіл-қуанышын арттыра­тын, қанын қыздырып, ерлікке, елдікке баулитын қасиеті бар. Біз, қазақ халқы жоғарыдағы белбеу арқылы күресудің негізін салған жұрттың біріміз. Көшпелілер күресінің бас­ты қағидасы – әділеттілік болған. Жеңім­пазды анықтау көрермен халықтың көз алдында жарасым тапқан. Жарыс ережесінде кү­ресті ұйымдастырушылар оны мез­гіл және жер таңдамай өткізетін бол­ған. Көшпелілер өнерінің жоталы бір саласы – қазақ күресінің тәрбиелік маңы­з­ы зор, ол ұлттық намысты қоздырып, көрерменге асқан шабыт сыйлайтын құдіреті биік күрес екенін тарихтан білеміз. Ал бүгін­де қ­а­зақтың ұлттық спорты – кү­рес ешқашан тіршіліктен тыс қалмай, бірге жасасып, әлем чемпионаттарын өткізе­тін деңгейге дейін жетіп отыр. Өткен ХІХ ғасырдың ая­ғы мен ХХ ғасырдың бірінші жартысында сайын дала төсінде сайран салып, салтанат құрған бабаларымыз Иманжүсіп, Балуан Шолақ, Қажымұқан күш-қуатымен бірге ақыл-парасатымен, ақын­дық-әншілігімен де ерек­шеленіп, нағыз ұлт мақтанышына ай­нала білді. Қажымұқан бабамыз төрт­күл дүниенің ең мықты деген балуан­дарын тізе бүк­ті­ріп, өз заманындағы кәсі­би балуан­дық­тың биік шыңына көтеріліп қана қоймай, «мұсылман әлемінің бас балуаны» деген атаққа ие болды. Осындай көрнекті өкілдері әлемді мойындатқан, тарихтың таразысына тү­сіп, әлем спортынан ойып тұрып орын ал­ған қазақ күресінің көші ХХІ ғасырға да аумай-талмай жетті. Сондықтанда біз ұлттық спортымызды дәріптеп, жастарды осындай қайсарлыққа тәрбиелеуіміз керек. Төлеби ауданының балуандары да әлемді мойындатып жүр. Бүгінгі жарыстанда шын мықтылар анықталып, нағыз балуандар жеңіске жете берсін деп тілек білдіремін.» – деді Төлеби аудандық ардагерлер кеңесінің төрағасы Әтірхан Шыңғысбаев

 

Сондай-ақ, 10-11 мамыр күндері Бірінші Мамыр ауылдық округіндегі «Төлеби» спорт клубы КММ-де күрестен жасөспірім ұлдар арасында «Байтемір» спорт кешенінің облыстық ашық біріншілігі өтті. Мерекеге орай ұйымдастырылған бұл дүбірлі додаға 2008–2009, 2010–2012, 2013–2014 және 2015–2017 жылдары туған жасөспірім балуандар қатысып, өзара мықтыны анықтады. Жарыстың ашылу салтанатына аудандық ардагерлер кеңесінің төрағасы Әтірхан Шыңғысбаев, «AMANAT» партиясының аудандық атқарушы хатшысы Шырынбек Оңғаров, аудандық мәслихаттың депутатары Нұргелді Құлышев, Жанғали Мауленов және аудандық білім бөлімінің басшысы Бекайдар Тойлыбаев қатысып, қатысушыларға сәттілік тіледі. Салтанатты шара барысында Төлеби ауданында еркін күрестің дамуына өлшеусіз үлес қосып жүрген бірқатар азаматтар мен еңбегі сіңген жаттықтырушылар аудандық мәслихаттың Грамотасымен марапатталды. Екі күнге созылған жарыс қорытындысы бойынша әр салмақта оза шапқан жеңімпаздар мен жүлдегерлерге медальдар, арнайы дипломдар мен бағалы сыйлықтар табысталды.

МЕЙІРГЕРЛЕР КҮНІ: ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ОРТА БУЫН МАМАНДАРЫНЫҢ РӨЛІ МЕН МӘРТЕБЕСІН АРТТЫРУ ТУРАЛЫ

Бүгін, 12 мамыр, Қазақстанда және бүкіл әлемде Халықаралық мейіргер күні – 141 елдің мейіргерлер қауымдастығын біріктіретін кәсіби мереке атап өтілуде.

Бүгінде еліміздің денсаулық сақтау жүйесінде 190 мыңнан астам орта буын медицина қызметкері, олардың 146 мыңнан астамы – мейіргер жұмыс істейді, ал ауылдық жерлерде шамамен 55 мың маман еңбек етуде.

Соңғы жылдары еліміздің денсаулық сақтау жүйесінде мейіргерлердің рөлі едәуір артты. Қызмет аясын кеңейту және өкілеттіктерді беру арқылы мейіргерлер медициналық көмекті командалық үлгіде көрсету жүйесінің ажырамас бөлігіне айналды.

Бұл дәрігерлердің жүктемесін азайтуға, пациенттер ағынын тиімді үйлестіруге, сондай-ақ медициналық қызметтердің қолжетімділігі мен сапасын арттыруға мүмкіндік берді.

Бүгінде кеңейтілген практика мейіргерлері өз бетінше келесі қызметтерді атқарады:
• пациенттерді бастапқы қабылдау және динамикалық бақылау;
• медициналық құжаттар мен электрондық жазбаларды жүргізу;
• дәрігердің тағайындауы бойынша ақпараттық жүйелер арқылы тегін рецепт жазу;
• пациенттер ағынын реттеу және сұрыптау, қабылдауға жазу;
• активтерді тіркеу және тұрғындарды МСАК ұйымдарына тіркеу.

Мейіргерлердің жауапкершілік саласына сонымен қатар:
• диспансерлік есептегі пациенттермен жұмыс;
• созылмалы ауруларды басқару бағдарламасы және әмбебап-прогрессивті патронаж моделі шеңберінде консультация беру, оқыту және патронаж;
• вакцинациялау мен скринингтерді қоса алғанда профилактика шаралары;
• медициналық көмек көрсетудің барлық деңгейдегі халықтың денсаулығын нығайтуға қатысу жатады.

Денсаулық сақтау министрлігі мамандарды даярлаудың сатылы жүйесін енгізді: стандартты деңгейден бастап мамандардың құзыреттеріне қойылатын талаптарға сәйкес келетін «бакалавриат – магистратура – докторантура» академиялық дәрежелеріне дейін.

Қазақстанда мейіргерлерді 94 медициналық колледж даярлайды, оның ішінде 22-сі – мемлекеттік, 72-сі – жекеменшік. Олардың 39-ы – жоғары медициналық колледж мәртебесіне ие.

Жыл сайын елімізде 23 000-нан астам жалпы бейінді маман даярланады, ал соңғы алты жылдың ішінде қолданбалы бакалавриат дипломы бар 20 000-нан астам мейіргер денсаулық сақтау мекемелеріне жұмысқа орналастырылды.

Мейіргер ісін дамыту жұмыстарын үйлестіру мақсатында еліміздің 20 өңірінде өңірлік үйлестірушілер тағайындалды. Олардың қатарында – практикалық денсаулық сақтау саласының, білім беру ұйымдарының және басқару органдарының өкілдері бар.

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі барлық мейіргерлерге халықтың денсаулығын сақтау ісіне қосқан баға жетпес үлесі, біліктілігі, жанашырлығы мен адалдығы үшін шын жүректен алғыс білдіреді. Тек мейіргерлер ғана әрқашан пациенттің жанынан табылады, өмірдің ең қиын әрі жауапты сәттерінде қолдау көрсетеді.

Кәсіби мерекеге байланысты 14-16 мамыр күндері Түркістан қаласында «Мейіргер қызметінің инновациялары мен даму перспективалары» атты халықаралық форум және Қызылорда қаласында «ҚР-да тәуелсіз мейіргер ісінің ең үздік практикаларын енгізу» тақырыбында халықаралық ғылыми-практикалық конференция өтеді.

Құтқарушыларға арналған жаңа техника шалғайдағы ауылдардың қауіпсіздігін қамтамасыз етеді

Атырауда салтанатты рәсім өтті, онда өңірдің құтқарушылары жаңа техника алды. Мамандандырылған автомобильдерді тапсыру Қазақстан Республикасының Төтенше жағдайлар министрі генерал-майор Шыңғыс Әріновтің жұмыс сапары аясында өтті. Іс-шараға Атырау облысының әкімі Серік Шәпкенов, Төтенше жағдайлар департаментінің қызметкерлері мен азаматтық қорғау ардагерлері қатысты.


Бұл техниканы беру Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың азаматтық қорғау органдарын материалдық-техникалық жарақтандыруды нығайту жөніндегі тапсырмаларын іске асырудағы маңызды қадам болды. Жаңа автокөлік төтенше жағдайлар кезінде — табиғи апаттардан техногендік аварияларға дейін шалғайдағы ауылдық елді мекендерде халықтың қауіпсіздігін қамтамасыз ететін болады.

  «Қажет болған жағдайда көмектің әрқашан уақтылы келуін қамтамасыз ету біздің басты міндетіміз. Біз кез келген қиындыққа дайын болуымыз керек, жаңа техника кез келген төтенше жағдайға жедел ден қоюға көмектеседі. Біз ең шалғай аудандарда жоғары дайындық пен тиімділікті қамтамасыз ету үшін ауылдық бөлімшелерді белсенді түрде жарақтап жатырмыз. Егер бұл техника кем дегенде бір адамның өмірін құтқарып қалса, онда ол өзін толығымен ақтағаны», — деп Шыңғыс Әрінов атап өтті.

Сонымен қатар министр жергілікті билікке ТЖД автопаркін жаңартуға және өңірдің инфрақұрылымын дамытуға белсенді қолдау көрсеткені үшін алғысын білдірді.


Жұмыс сапары аясында азаматтық қорғау бөлімшелерінің техникалық жарақталуын одан әрі нығайту жөніндегі шаралар да талқыланды. Инфрақұрылымды дамытуға және кадрларды даярлауға ерекше назар аударылды, бұл техниканы жаңартумен бірге жүйенің кез келген қауіп-қатерге ден қоюға жалпы дайындығын арттыруға бағытталған.

Креативті индустриялар: Қазақстанда экономиканың стратегиялық маңызды секторы қалай дамып жатыр?

Креативті индустрияларды дамыту – мемлекет саясатының басым бағыттарының бірі, бұл сала Мемлекет басшысының тікелей бақылауында. «Креативті индустрия экономикамызды өркендетуге тың серпін беретініне сенемін», – деп атап өткен болатын Қасым-Жомарт Тоқаев.

2021 жылдан бастап Президент Қазақстан халқына арнаған Жолдауларында бұл секторды ірілендіріп, экономиканың толыққанды бөлігіне айналдырудың маңыздылығына бірнеше мәрте тоқталған.

Бүгінде Қазақстандағы креативті индустрия 12 бағыт пен 43 ЭҚЖЖ (экономикалық қызмет түрлерінің жалпы жіктеуішін) қамтиды.

Креативті индустрия саласында тіркелген субъектілердің жалпы саны – 45 597. Олардың басым бөлігі Алматы мен Астанада шоғырланған.

Бағыттар бойынша алғанда, ең көп тіркелген шағын және орта бизнес субъектілері – «халықтық қолөнер» саласында (12 660). Қолөнершілер саны жағынан Алматы (1 976), Астана (1 349), Шымкент (1 254) және Түркістан облысы (969) көш бастап тұр.

Қазіргі таңда Қазақстандағы креативті секторларда 143 600 адам жұмыс істейді. Ең көп еңбек ресурсын қажет ететін бағыттар – IT, сәулет өнері мен сән индустриясы, мәдени-демалыс мекемелері, кітапханалар мен музейлер, халықтық қолөнер.

Бұл стратегиялық маңызды сала 2029 жылға дейінгі Ұлттық даму жоспарына енгізілген. Саланы дамытуға бағытталған заңнамалық және институционалдық қолдау шаралары, инфрақұрылымды жетілдіру, сондай-ақ отандық креативті өнімдердің экспортын ұлғайту негізгі басымдықтардың қатарында.

2024 жыл Қазақстанның креативті индустриялар саласы үшін жаһандық серпіліспен ерекшеленді. Еліміз Global Innovation Index-2024 рейтингінде «Креативті тауарлар мен қызметтер» көрсеткіші бойынша 93-орыннан 65-орынға көтерілді. Мұндай оң динамика – жүйелі жұмыстың және мемлекеттік қолдаудың нақты нәтижесі.

Креативті экономиканы дамыту мақсатында ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігі арнайы қолдау шаралары пакетін әзірледі.

Министрлік алдына қойған алғашқы міндеттердің бірі — креаторларды көлеңкелі экономиканың аясынан шығару болды. Осы мақсатта креативті қызметтің 40 түрі ресми түрде реестрге енгізіліп, арнайы салық режимі белгіленді. Енді бұл саладағы бизнес субъектілері корпоративтік табыс салығынан, жеке табыс салығынан және қосылған құн салығынан толық босатылып, орнына жеңілдетілген біртұтас салық төлейді: жеке кәсіпкерлер үшін — 2–4%, жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер үшін — 8%.

Нәтижесінде, салықтық жеңілдіктердің арқасында креативті индустриялардағы жұмыспен қамтылғандар саны мен тіркелген субъектілер саны 15%-ға, яғни 6 мың бірлікке артты. Бүгінде бұл салада 135 мың адам еңбек етіп, 45 597 бизнес субъектісі жұмыс істейді.

Креаторларға арналған инфрақұрылым құру — мемлекеттік саясаттағы маңызды бағыттың бірі. Мемлекет басшысының тапсырмасымен еліміздің барлық ірі қалаларында креативті хабтар кезең-кезеңімен ашылып жатыр. Қазіргі таңда Астана, Алматы, Түркістан, Шымкент, Атырау, Қызылорда, Петропавл, Ақтөбе, Семей, Өскемен, Ақтау және Жезқазған қалаларында 12 хаб жұмыс істеуде. 2025 жылы тағы 8 орталықты іске қосу жоспарланған.

Сонымен қатар, 2024 жылы Алматы облысында Energo University негізінде Қазақстандағы алғашқы Креативті индустриялар паркі ашылды. Ал Астана қаласында белгілі опера әншісі Бибігүл Төлегенованың есімімен аталатын алғашқы Креативті мектеп өз жұмысын бастады.

2024 жылдың 10 қаңтарында Мемлекет басшысы креативті индустрияны дамытуға бағытталған Заңға қол қойды. Бұл заң креативті саланың әлеуетін арттыруға бағытталған бірқатар нормаларды, соның ішінде уәкілетті мемлекеттік орган мен жергілікті атқарушы органдардың дарынды тұлғаларға жағдай жасау және өзін-өзі дамытуына мүмкіндік беру бағытындағы өкілеттіктерін кеңейтуді қарастырады.

Биыл Үкімет креативті индустрияларды дамыту қорын құрады. Аталған Қордың негізгі міндеттері — таланттарды анықтау, жобалар мен инфрақұрылымды дамыту, сондай-ақ қазақстандық креативті өнімдер мен қызметтерді экспорттауға қолдау көрсету.

Қор халықаралық нарықтарға бағытталған креативті жобаларды дамыту үшін түрлі қаржылық және қаржылық емес қолдау тетіктерін әзірлеп, байқау негізінде жүзеге асыратын болады.

Сонымен қатар, Бюджет кодексіне және соған ілеспе заңнамаларға өзгерістер енгізіліп, креативті индустрияны қаржыландыру көздері бекітілді. Енді бұл салаға ұлттық лотерея операторы сатқан билеттердің 3%-ы көлемінде арнайы аударым қарастырылған.

Зияткерлік және шығармашылық әлеуетті қолдау мен оны тиімді монетизациялау – ұлттық стратегияның ажырамас бөлігіне айналды. Алдағы уақытта креативті индустрия ел экономикасының жаңа серпін беретін маңызды қозғаушы күші болмақ.

 

Ерсайын Нағаспаев Қостанай облысының өнеркәсіптік әлеуетімен танысты

Қостанайға жұмыс сапары барысында Өнеркәсіп және құрылыс министрі Е.Нағаспаев өңірдегі бірқатар өндірістік нысандарды аралады.

Министр Индустриалды аймақтағы Kia автомобиль шығаратын зауыттың құрылысымен танысты. Kia Qazaqstan кәсіпорны 1500 жұмыс орнын құрып, CKD әдісі бойынша 3 модельді (Sorento, Sportage, Cerato) және SKD құрастыруын қолданатын 10 модельді шығаруды жолға қояды. Онвң жобалық қуаты жылына 70 мың автокөлікке дейін жетеді. Зауыт 2025 жылдың қазан айында іске қосылады деп жоспарлануда.


Сондай-ақ Е.Нағаспаев «KamLitKZ» ЖШС шойын құю зауытында және салынып жатқан жетек осьтерінің бас берілістерін шығаратын зауытта болды. Құю өндірісінің қуаттылығы жылына 45 мың тоннаға дейін жетеді, редукторлар (жылына 74 мың дана) өндірісін іске қосу 2025 жылдың екінші жартысында күтілуде. «KamLitKZ» Қазақстандағы осындай профильдегі жалғыз кәсіпорын болып қала береді.

Автокөлік құрамдас бөліктерінің базасын дамыту аясында Министр «TEHNOPARK» шағын индустриялық аймағының қызметімен танысты, мұнда қуаттылығы жылына 60 мың құрамдас бөлікке дейінгі оқшаулау орталығын салу жоспарлануда. Сондай-ақ «ProProduction 10» автокомпоненттері зауыты мен «Тобыл» ТМК «Құрғақ порт» логистикалық кешенін салу жобалары таныстырылды.

Министр «Allur» зауытының қызметімен, сондай-ақ жұмысшылар мен студенттерге арналған жатақхана құрылысының барысымен танысты. Биылғы жылдың алғашқы 4 айында зауытта JAC, Chevrolet, Kia, Jetour және Skoda маркалы 25 мыңға жуық автокөлік шығарылды. Қазіргі уақытта модельдерді оқшаулау бойынша жаңа жобалар жүзеге асырылуда.

 

Транспорт и торговля стали драйверами экономического роста в начале 2025 года

Вопросы социально-экономического развития за январь–апрель 2025 года

Предварительные итоги социально-экономического развития страны за январь–апрель 2025 года согласно прогнозным данным Бюро национальной статистики.
По итогам четырех месяцев текущего года, рост ВВП составил 6%. Отмечается ускорение темпов развития в ключевых отраслях экономики: транспорте (22,4%), торговле (7%). Рост также зафиксирован в сельском хозяйстве (3,9%) и связи (2,6%).

Рост в транспортной отрасли обеспечен за счет увеличения объемов услуг по перевозке грузов железнодорожным и трубопроводным транспортом, доли которых в общем объеме отрасли составили 20,5%, и 19,6% соответственно. Высокая динамика зафиксирована в Туркестанской (21,8%), Жамбылской (11,2%) областях и области Абай (14,9%).
В строительной отрасли индекс физического объема работ составил 16,2%. Вместе с тем с учетом строительного периода поручено нарастить темпы выполнения работ и обеспечить необходимую координацию на местах для недопущения удорожания проектов.

Сфера торговли продемонстрировала устойчивый рост — 7% против 6,3% в первом квартале. Показатель оптовой торговли увеличился до 7,4%, розничной — до 6,1%. Высокую динамику демонстрирует ряд регионов: Туркестанская область – 60,4% за счет предприятий, реализующих фрукты, овощи, фармацевтические товары; Акмолинская область – 44% благодаря предприятиям, реализующим зерно, семена и корма для животных; Шымкент – 19,8% за счет предприятий, реализующих дизельное топливо, фармацевтические товары, лом и отходы черных и цветных металлов.

В промышленности индекс производства достиг 6,4%. Рост отмечен в горнодобывающем секторе — 7,1%, в частности за счет увеличения добычи угля (11,2%). В обрабатывающей промышленности показатель составляет 7,2%, в том числе по производству продуктов питания (12%), табачных изделий (26,3%), химической продукции (11,2%) и машиностроению (11,2%).

Сельское хозяйство демонстрирует положительную динамику. Индекс валовой продукции за январь–апрель составил 3,9%.

Правительство держит на контроле качественную реализацию поручений Президента по обеспечению устойчивого социально-экономического развития страны.