Arman-PV»: оқулықтан тыс та ұлтқа қызмет ету

Дидара Алинамен сұхбат

2026 жылдың 1 қаңтарынан бастапҚазақстанда кітаптар мен оларды шығаруқызметтері қосылған құн салығынан (ҚҚС) босатылады. Бұл жаңалық білім беру мен баспасаласына қандай өзгеріс әкелмек? Оқулықдайындау үдерісі шын мәнінде қаншалықтыкүрделі? Осы және өзге де маңызды сұрақтарғажауап алу үшін біз «Arman-PV» баспасының бас директоры Дидара Алинаға жолықтық.

– Дидара ханым, қосымша құн салығыныңалып тасталуы – баспа саласы үшін тарихишешім. Сіз бұл жаңалықты қалайқабылдадыңыз?

– Бұл – біз үшін үлкен үміт пен үлкенжауапкершілік. Мемлекет тарапынан рухани салаға, әсіресе кітапқа деген көзқарастың өзгеруі. Бұлшешім – бір күнде қабылданған жоқ.

– Баспа ісі – өзге бизнес салаларыменсалыстырғанда баяу айналымды, өзіндікерекшелігі бар сала. Бұл шешім сіздердіңжұмыстарыңызға қалай әсер етпек?

–Баспа нарығы – жылдам тұтыну емес, ұзақмерзімді мазмұн өндіретін сала. Бір кітаптыңартында айлар мен жылдарға созылатын еңбек, көпсалалы шығын жатады. Бұл – авторлық қаламақы, редакция, көркемдік өңдеу, дизайн, баспа жәнелогистика шығындары.

12 пайыздық ҚҚС осы процестің бәрінің үстіненқосылып, кітаптың түпкі бағасын өсіретін. Әсіресебалалар мен оқу әдебиетіне келсек, бұл бағақолжетімділікті күрт төмендететін. Ал енді ҚҚС-тың алып тасталуы – бізге дем беретін шешім. Бұлсалаға инвестиция тартуға да оң әсер етеді.

– Оқулық дайындау – сырт көзге қарапайымкөрінетін, бірақ іс жүзінде күрделі үдеріс. Сол процесті ашып айтып берсеңіз.

– Бұл – шығармашылық, ғылыми жәнетехнологиялық еңбектің түйіскен жері. Оқулықбаланың дүниетанымына, тіліне, логикасынатікелей әсер ететін құрал. Сондықтан біз әроқулықты жазғанда баланың жас ерекшелігі, қабылдау стилі, визуалды талғамы, тілдік ортасы – барлығын ескереміз.

Мысалы, бір сөйлемге қатысты шешім қабылдауүшін апта бойы бірнеше маман кеңесуі мүмкін. Әрматериал – тек автор мен редактордың емес, әдіскердің, дизайнердің, сарапшының, заңгердіңортақ жұмысы.

Мысалы, бірнеше жыл бұрын оқулықтарғацифрлық сілтемелерді міндетті түрде енгізу туралыұсыныс жасалды. Бұл шешім сол уақыт үшін өтеөзекті еді – балаларды цифрлық контентпен жұмысістеуге үйрету керек болды.

Алайда уақыт өте келе кей сілтемелердің мазмұныөзгерді, кейбірі мүлде жұмыс істемей қалды. Бұл – цифрлық ортаның табиғи сипаты. Біз кейін осы сілтемелерді алып тастап, қайта басып шығардық.Бұл –оқушы мен мұғалім алдындағыжауапкершілікпен жасалған шешім.

Былайша айтқанда, оқулық – қоғам мен технологияның дамуына сай мазмұны қайтақаралып, жаңартылып отыратын білім құралы.

– «Arman-PV» соңғы жылдары қандайоқулықтар мен жобаларға басымдық беріпотыр?

– 2025 жылы біз «Цифрлық сауаттылық», «Орыстілі», «Физика», «Қазақ тілі» пәндері бойыншажаңа буын оқулықтарын әзірледік. Әрқайсысы – мазмұны терең, құрылымы оқушыға жеңіл, мұғалімге ыңғайлы етіп жасалған кешенді жүйе.

Сонымен қатар, біз халықаралық тәжірибені де тиімді пайдаланып келеміз. Мысалы, Лэнс Кингтіңавторлық тұжырымдамасына негізделген «XXI ғасыр дағдылары» атты ерекше жобамыз бар. Бұлкітап – баланың сыни ойлау, креативтілік, эмоциялық интеллект сияқты қабілеттеріндамытуға бағытталған. Бұл – тек оқулық емес, тұлғаны қалыптастыру құралы.

– Оқулықтың сапасын кім бағалайды? Сараптамадан өту қалай жүзеге асады?

– Оқулық мектепке жол тартпас бұрын Оқу-ағартуминистрлігінің жүйелі, көп сатылысараптамасынан өтеді. Бұл – мазмұндық, әдістемелік, техникалық және тілдік сүзгідентұратын кешенді тексеріс.

Сараптама процесін үйлестіретін басты орган – Республикалық білім мазмұнын сараптауорталығы. Аталған орталықтың кәсібисарапшылары оқулықтың сапасына, құрылымына, әдістемелік негіздемесіне терең талдау жүргізеді. Бұл – білім беру мазмұнының жүйелі түрдежаңартылып, сапалы оқу ресурстарыныңқалыптасуына негіз болатын маңызды кезең.

Биылдан бастап білім мазмұнын сараптау орталығыоқулық авторларын жаңа оқу бағдарламаларынталқылау процесіне тікелей тартуда. Бұл – авторлармен сарапшылар арасындағы кері байланыстыкүшейтіп, оқу материалының мазмұнынжетілдіруге мүмкіндік беретін құптарлық қадам.

Құдайға шүкір, бүгінде бұл жұмысқа төрт тарап – министрлік, ұстаздар, авторлар және баспа өкілдерібірлесе атсалысып отыр. Осындайынтымақтастықтың арқасында соңғы 23 жылдабіздің баспамыздан сапалы оқулықтар жарық көріпкеледі.

– Мұғалімдердің пікірлері қаншалықтыескеріледі?

– Біз үшін ең шынайы кері байланыс – ұстаздардыңпікірі. Соңғы жылдары ұстаздардан біздіңоқулықтарға қатысты өте жылы, кәсіби пікірлеркеліп жатыр. Бұл – біздің еңбегіміздің нақтыбағасы.

Ең бастысы – соңғы жылдары оқулықты таңдауғамұғалімдердің өзі араласа бастады. Егер бұл таңдаушынайы түрде жүзеге асса – бұл саладағы еңәділетті шешім болады. Өйткені ұстаз – баламенбірге тұрған, күн сайын оны жетелейтін адам. Ол – қай оқулық тиімді екенін терең түсінетін маман.

– «Arman-PV» тек оқулықтармен шектелмей, тарихи-танымдық бағытта да белсенді. Осы жайында айтып берсеңіз.

– Иә, біз үшін кітап – тек білім құралы ғана емес, тарихи жадты, ұлттық сана мен мәдени мұраныжеткізуші құрал. Соңғы жылдары біз тарихи-танымдық мазмұнға көңіл бөліп отырмыз алдық.

Мысалы, журналист Майя Бекбаевамен біргежасаған «Жошы хан. Ұлы Ұлыстың билеушісі» және «Қазақстан. Жеңіске қосқан үлесі. 1941–1945» атты еңбектеріміз – соның айғағы. Бұл кітаптар тек деректер жинағы емес, ұлттың жадына арналғанрухани ескерткіш.

– Қорытынды ретінде: сіз үшін ең үлкенмотивация не?

– Бала білім алып жатыр ма? Мұғалім риза ма? Кітап өмірге жұмыс істеп тұр ма? Біз үшін еңбастысы – осы сұрақтардың жауабы.

Ұстаздан келген алғыс, оқушының қызығушылығы– бұл тек мақтау емес. Бұл – біздің жұмысымыздыңбасты өлшемі. Бізді алға жетелейтін күш – осы.

Шымкент қалалық мәслихатының депутаты, «AMANAT» партиясының мүшесі Балабиев Нұрсұлтан Қайратұлы “Қазақстан мәслихаттарының Құрметті депутаты”  атанды. Мәртебелі атақты Шымкент қалалық мәслихаттың  сессиясында табыс етті.

 

Еңбек жолын жеке кәсіпкерліктен бастаған Балабиев Нұрсұлтан Қайратұлы, «Облысқа сіңірген еңбегі үшін» медалімен, «AMANAT» партиясының «Белсенді қызметі үшін» төсбелгісімен, ҚР Президентінің Алғыс хатымен, «Алтын қыран» медалімен наградталған, ҚР сауда кәсіпорындары «Сауда үздігі-2015» республикалық байқауының ГРАН-ПРИ, «Сала көшбасшысы»ұлттық бизнес-рейтинг жеңімпазы.

Халық қалаулысын айтулы қуанышымен құттықтай отырып, деніне саулық, шығармашылығына жеміс тілейміз.

Түркістан облысының әкімі Нұралхан Көшеров бастаған ресми және іскерлік делегация Қытай Халық Республикасына жұмыс сапары аясында Шаньдун провинциясындағы Линьи қаласында орналасқан бірқатар ірі кәсіпорындардың жұмысымен танысты. Делегация ауыл шаруашылығы техникасын өндіретін «Shandong Huasheng Zhongtian» зауытымен, электр желілеріне арналған металл тіректерді шығаратын кәсіпорын және көше жарығын қамтамасыз ететін жабдықтар өндірісімен де танысты. Барлық өндірістік орындар заманауи технологиялармен жабдықталған және өнімдерін сыртқы нарыққа экспорттайды. Компания жоғары берік әрі ұзақ мерзімділікке негізделген металл тіректерді өндіреді. Бұл электр желілері мен қоғамдық жарықтандыру секторларында қолданылады. Көшелерге арналып арнайы LED шамдар мен толық жарық жүйелері шығарылады, қалалар мен өнеркәсіптік аймақтарды жарықтандыруға қолданылады.

Күн сәулесінің жарықдиодты шамдары – күн сәулесін электр энергиясына түрлендіреді, экологиялық таза. Облыс әкімі Түркістан облысында жаңадан салынып жатқан зауыт, фабрикаларға ыңғайлы жарықтандыру құралдарын кеңінен пайдалану жолдарын қарастыруды құптап, жауапты басшыларға тиісті тапсырмалар берді. Түркістан облысында жергілікті инфрақұрылымды жаңғырту бойынша да жүйелі жұмыстар жүргізілуде. Былтыр өңірде 21 мыңнан астам көше шамы орнатылып, оның 14 мыңға жуығы бюджет есебінен, қалғаны демеушілік есебінен іске асырылды. Биыл қосымша 7 522 көше шамын орнату жоспарланған. Шетелдік жаңа технологияны өңірде қолдану жолдары қарастырылады. Сондай-ақ облыс әкімі бастаған ресми және іскерлік делегация ауыл шаруашылығы техникасы көрме орталығына да барып, әмбебап бензин қозғалтқыштары, бау-бақша, саябақ және орман шаруашылығы техникаларының соңғы үлгілерін көрді.

Сапар қорытындысы бойынша тараптар инвестициялық ынтымақтастықты кеңейту, жаңа өндірістер ашу, технология трансфері және кадрлар даярлау мәселелері бойынша нақты ұсыныстармен алмасып, келіссөздер жүргізді. Түркістан облысы әкімдігі шетелдік серіктестермен тығыз байланыс орнатып, өңірге инвестиция тарту және жаңа өндірістерді іске қосу арқылы халықтың әл-ауқатын арттыруды басты мақсат ретінде қойып отыр. Сапар барысында делегация әлемге танымал «Shandong Kamoya Smart Culture and Tourism Technology Co., Ltd.» компаниясының зауытыттарына барып, смарт капсулалы үйлер, тасымалданатын модульдік құрылымдар және заманауи туристік инфрақұрылым нысандарының өндірісімен танысты. Компания мен BNK GROUP LTD ЖШС арасында капсулалы үйлерді құрастыру бойынша бірлескен жоба басталып кетті. Алдағы уақытта бұл үйлер Түркістанда «KHAN TAU» брендімен өндірілетін болады. Қазіргі таңда алғашқы дайын өнім Түркістан өңіріне жөнелтуге әзір.

Мұндай үйлерге жер телімін рәсімдеудің қажеті жоқ, құрылыс экологиялық таза және энергия үнемдейтін принциптерге негізделген. Капсула ішкі жабдықтарына келсек, панорамалық терезелер, жатын және тұрғын аймақтар, толыққанды ас үй мен санитарлық тораппен қамтылған. Сонымен бірге «ақылды үй» жүйесі, кондиционер, мультимедиа жабдықтары және тағы басқа жаюдықтармен жабдықталған. Мұндай ғимараттарды туристік кешендер мен глэмпингтер, модульдік кеңселер мен мобильді үйлер, көрме павильондары, дала зертханалары, қонақүйлерге пайдалануға болады. 50 жылға дейін қызмет етуге жарамды. Кездесу соңында делегация өкілдері компания басшылығына жылы қабылдауы мен тәжірибе алмасуға мүмкіндік жасағаны үшін алғыс айтты.

Айта кетейік, бұл Түркістан облыстық делегациясының көршілес елге жасаған алғашқы сапары емес. Өткен жылы да инвесторлармен кездесулер, тәжірбие алмасулар болып, нәтижесінде жүйелі жобалар да жүзеге асырылып жатыр. Сондай-ақ, экологиялық мәселелерге үлкен мән беретін елдегі тәжірибені меңгеру, тың жобаларды бастау, озық технология шығару, оны меңгеру және басқа да жобалар талқыланған болатын. Кез келген мемлекет экономиканың барлық салаларын қолдайды және бұл тұрғыда өңдеу өнеркәсібіне негізгі басымдық берілетіні түсінікті. Инвесторлар жұмысқа қолайлы Түркістан өңірінде жаңа жоба бастауды қуана қолдайтындарын жеткізіп жатыр. Өңір халқының еңбекқорлығында ерекше бағалап келеді. Әсіресе ауыл шаруашылығын дамыту, табиғи тыңайтқыш түрлерін көбейту, құрылыс сапасына озық технология ендіру, өндірісті дамытуға қызығушылық танытуда. Сондай-ақ жаңа технологияларды меңгеруде маман дайындауға ерекше назар аударуда. Соңғы уақыттарда кен, өңдеу саласы, фармацевтика салалары бойынша ұсыныстар да жан-жақты талқыланып жатыр. Кезекті сапардың да маңыздылығы айрықша. Себебі қос елдің кәсіпкерлері арасында қарым-қатынастар нығайып, жаңа идеялар мен тың жобаларды жүзеге асыруға мүмкіндіктер пайда болады.