Архив рубрики: Мәдениет

Ақпарат, Қоғам, Мәдениет, Өнер

Ұлттық құндылықтар – рухани байлығымыз

Оставить комментарий

Қазақ халқында салт-дәстүр мен ұлттық құндылықтардың алар орны ерекше. Жалпы, құндылықтар екіге бөлінеді: әуелгісі – ұлттық құндылық, екіншісі – діни құндылық. Ұлттық құндылықтар адамдардың табиғи, тарихи және әлеуметтік бірлігін қамтамасыз ететін этникалық кеңістікте қалыптасады. Ол сан алуан жолмен, әр түрлі формада көрініс тауып, адамдардың санасына, өмір салтына ерекше әсер ететіндігі айтылады. Сондай-ақ, ұлттық құндылықтарды адамдардың өзара қарым-қатынасында, қоғамдық іс-әрекетінде ерекше көзге түсетінінен және осы көзқарастардың, іс-әрекеттердің, мақсаттардың, қажеттіліктер мен тілектердің адамгершілік негіздерінен байқауға әбден болады. Қазақ халқының ұлттық құндылықтары мен олардың байланысының көрінісі болып табылатын әдет-ғұрып жүйесі халқымыздың тарихының, заман өзгерістерінің, түрлі қоғамдық-саяси процесстердің әсерінен қалыптасты.

Ұлттық құндылықтар шариғат талаптарына қайшы болмағандықтан дін оны жоққа шығармастан, бір-бірін қуаттап тұрады. Әрі қалыптасқан діннің де өркендеуіне қызмет етеді. Мәселен, Пайғамбар (с.а.с.) хадисінде: «Ақ шашты, ақ сақалды қарияны ізет тұту – Алланы ұлықтаудың бір түрі»,- дейді. Адам баласы жас шағында үлкенге қалай қараса, қартайғанында жастар да оған дәл солай қарайтын болады делінген. Бұл тұрғыда Майлықожа ақын: «Жақсы бір адам қартайса, көкірегі хат болар. Жаман бір адам қартайса, бықсып бір жанған от болар»,- деп тәмсіл өлеңімен көрсеткен. Бұл дегеніміз – дін мен дәстүрдің біте қайнасқанының бір белгісі. Халқымыз өзге ұлт пен ұлыстармен бірлік пен ынтымақта өмір сүріп келеді. Татулықты ту еткен халқымыздың мұндай даналық басқаруы да біздің құндылығымыз қатарында. Ал рухани байлыққа кенелудің жолы – әрбір адамның өз халқының салт-дәстүрін, әдет-ғұрпын қастерлеп, оны өзгелер арасында көрсете отырып таратудан, құрмет көрсетуден бастау алады.

Ислам дінінің дәстүрімізді дамытудағы маңызы мен рөлі өте зор және ол рухани байлығымызды байыта түсті. Мәселен, дәстүрлі ислам діні әкелген гуманистік идеялар халқымыздың рухани құндылықтарының кемелденуіне орасан зор ықпал етті. Ислам діні келгеннен кейін Орталық Азия халықтарының өміріндегі діни құндылықтар жүйесі жаңарып, жерімізден көптеген ойшылдар мен энциклопедистер шықты. Сондай-ақ, сәулет ескерткіштері мен қалалардың пайда болуына себепші болды.

Ұлттық құндылықты дамытуда ерекше орын алатын бұл діннің идеялары мен нұсқаулары табиғи-тарихи дамуымен, қоғамдық өмірімен, тұрмысымен, өткенімен, болашағымен, мәдениетімен, руханиятымен, салт-дәстүрімен, тілімен тығыз байланысты. Ол халқымыздың дәстүрімен қарым-қатынаста түрлі формада көрініс тауып (біртұтас сенім, мәдени-рухани жақындық, мұралар және т.б), ұлттық құндылықтардың бірегей жүйесін қалыптастырды. Олар ұлтымыздың тарихи даму барысында ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып келе жатқан мәдени ерекшеліктері мен қырларынан көрініс табады.

Сөзімізді қорытындылай келе, мұндай баға жетпес байлықты ешқандай күшпен, үгіт-насихатпен немесе тыйым салумен өзгерту мүмкін емес. Өйткені, олар ұлтымыздың ажырамас бір бөлігіне айналды. Елімізде қашанда кең көлемде аталып өтетін ұлттық мерекелер мен қатар діни екі айт мерекесі, қарияларға құрмет, кішіге ізеттілік таныту, жетім мен жесірге қамқорлық көрсету сынды іс-әрекеттер соның бір дәлелі іспеттес.

Түркістан облысының дін істері басқармасы

«Дін мәселелерін зерттеу орталығы» КММ-нің

Мақтаарал, Жетісай ауданындағы маманы: Б.Шаймерден

Ақпарат, Қоғам, Мәдениет

Тәрбие негізі ұлттық құндылықта

Оставить комментарий
Өскелең ұрпақты, ұлттық құндылықтар негізінде тәрбиелеу бүгінгі күннің өзекті мәселесіне айналып отыр. Өйткені қазақ қоғамының діңгегі осы құндылықтарда жатыр. «Жас бала шыбық тәріздес, оны қалай иетін болсаң сол қалпы өсе береді», — деп айтпақшы, тәрбиенің берілетін балалық шақтағы маңызы зор. Расымен де балаға дұрыс тәлім-тәрбие беру ұлттық құндылықтардан бастау алады. Ал отбасы тәрбиесінде ұлттық құндылықтарға қанық болып өскен баланың ұстанымы мықты болады. Отанның ұлы ұғым екенін ұғынып, елінің қорғанына айналады. Ел боламын десең, бесігіңді түзе деген сөздің негізі сонда болары анық.
Жалпылама алып қарайтын болсақ әрбір халықтың, әрбір ұлттың өз мәдениеті, тұрмыс тіршілігінде қалыптасқан салт-санасы, әдет-ғұрпы, дәстүрі, тәрбиелеуінің тың тәсілі болатынын білеміз. Халық тәрбиесі – ғасырлар бойы сараланып сан сыннан өткен, сол халықтың ой-арманымен ұштасып, күнделікті тіршілік тынысымен, шаруашылық кәсібімен, ұлттық тәлім-тәрбие дәстүрімен тығыз байланыста туып, өсіп-өркендеп, дамып және ұрпақтан ұрпаққа мұра ретінде жалғасып жеткен тарихи және мәдени мұрасы. Әр халықтың ұрпақ тәрбиелеудегі сан ғасырларға созылған өзіндік тарихи тағылымы, ой-пікір пікірі мен түйіні бар. Ал ол жазу-сызудан, оқу құралынан, ауыз әдебиетінен, ұлттық өнер тағылымынан, халықтың дәстүрі мен әдет-ғұрпынан, бір сөзбен айтқанда мәдени мұраларынан өзекті орын алып, көрініс табады. Өткеннің бай рухани мұрасын тал бойына жинап озық өнегелі дәстүрінсіз, ұрпақтар сабақтастығынсыз ұлттық құндылықтарды елестету мүмкін емес.
Рухани мұрамыз неғұрлым бай болса, алуан арналы болса, өткен мен бүгінгінің мәдени мұралары жарасымды жалғасып жатса, соғұрлым өміріміздің мән мағынасы терең, мақсатымыз айқын, ұлттық болмысымыз жоғары, тарихи үлгі өнеге тұтар озық ойлы күшті ұрпақ тәрбиеленуі еш күмән тудырмайды.
Ата-бабаларымыз күмбірлеген күміс күйімен, сыбызғы, домбыра үнімен асқақтата салған әсем сазды әнімен де өзінің рухани жан дүниесінің мұң шерін, асқақ арманын келер ұрпақтың зердесіне жеткізіп көкірегіне ұялатқанын ұмытуға болмайды. Еліміздің ежелден дәріптеп, қастерлеп келген рухани-мәдени мұрасының тегін тектеу, болмысын тану, оның асылын тарихтың рухани көш-керуеніне ілестіріп отыру арқылы бүгінгі және болашақ ұрпақ қамын қамдау өскелең өмір талабы болып отыр.
Ұлттық тәрбиенің ұлттық құндылықтардан нәр алатын адамгершілік ұстанымдары мәдени құндылық ретінде қалыптасуы керек. Адам баласы қашанда тәрбиеге мұқтаж. Тәрбие еліміздің, ұлтымыздың бүгіні мен болашағы баянды болу үшін қажет. Сондықтан да алдымен, бүгінгі қоғам келбетімен үндесетін ұлт болашағының бағытын анықтап алу керек. Әр ұлттың баяғы заманнан келе жатқан тәрбиелеу жүйесінің өзіндік жолы бар. Тәрбие ұлттық табиғи тамырынан кіндік үзсе, тәрбиелік қасиетін жоғалтады. Сондықтан оны рухани тұрғыда ұлт тағдырымен байланыстыра отырып, бүгінгі қоғаммен санаса отырып, алға бастыру қажет. Бүгінгі таңда жас ұрпақты өз халқының тарихын, тегін, салт-дәстүрін, тілін білетін, адамзаттық мәдениетті, адами қасиетті терең түсінетін шығармашылық тұлға етіп тәрбиелеу – өмір талабы, қоғам қажеттілігі. Өйткені сонау ғасырлардан бүгінге жеткен ұлттық құндылықтарымыз лиро-эпостық және батырлар жырлары, ауыз әдеби шығармаларымыз, ұлттық қол өнеріміз, ұлттық спорт түрлеріміз айшықтар болсам арқан тартыс, көкпар, бәйге, асық ату.
Бабаларымыздың айтқан әрбір сөздерінің мәні терең мағыналы. «Балаң өзіңе тартса жұбан, қоғамға тартса қуан», — деп бекер айтпаған дана халқымыз. Мұндағы негізгі мән қоғаммен етене араласу, қоғамға пайдасын тигізу, қоғамда белгілі бір орын табу мақсатында айтылса, «Балаңа басқұр қалдырғанша, тозбайтын дәстүр қалдыр» деп, ұлттық құндылықтардан болған дәстүрдің үйретілуі, насихатталуы мен жаңғыруы бала тәрбиесіндегі орнын айшықтап тұрғандай. Балаңды өз тәрбиеңмен тәрбиелеме, өз ұлтыңның тәрбиесімен тәрбиеле. Мұнымен ұлттық тәрбиенің маңыздылығын көрсетуде. Қазақ елінің әлеуметтік тұрақтылығы мен мәдениеті үшін ұлттық құндылықтарды сақтап қалудың маңызы өте орасан зор. Қазақ халқының тәрбиелік және тәлімдік ой-пікірлері мен жол-жораларының маңызы мынадай жайттарда айшықтала түседі: қазақ халқының өміріндегі үлкенді сыйлау кішіні құрметтеу мен қонақ күтудің елеулі маңызы мен өсиет айту, терме, айтыс, шешендік сөздер, қазақ халқының поэзиясы, туыстық қарым-қатынастары, қонақжайлылық, тектілік сынды маңызды дүниелері жетерлік.
Алайда қазіргі таңдағы үлкенді сыйламау, ата-анасына жекіп сөйлеу, рәміздерді құрметтемеу, мұғалімдеріне қарсы шығу, басшыға бағынбау және сол секілді олқылықтар негізі кезінде дұрыс тәлім-тәрбие алмағандықта жатыр. Өсіп келе жатқан жас ұрпақ иығындағы жауапкершілікті шынайы сезінбейді. Өзін ұлт болып қалыптасуының басты факторларының бірі ұлттық құндылықтарды насихаттаушы адам екендігін түсінбеуінде болып табылады. Сол себепті адам өміріндегі тәрбие, ұлттық сана басты мәселе болуы тиіс. Егеменді еліміз өркендеп дамуы үшін біз озық ойлы ұлт ретінде халқымызды ыдыратытын емес, керісінше біріктіретін жолды таңдап, тек қана алға дамуымыз керек. Жалпы ұлтымыздың құндылықтары бәрінен жоғары тұруы тиіс.
Е.Ештай
Түркістан облысының дін істері басқармасы
«Дін мәселелерін зерттеу орталығы» КММ-нің
теолог маманы
Ақпарат, Қоғам, Мәдениет

Салт-дәстүрсіз дін догмаға айналады

Оставить комментарий
Қазақ халқының әрбір салт-дәстүрі мен әдет-ғұрпының тәрбиелік мәні терең. Ұрпаққа адамгершілік құндылықтарды дәріптеу, ақыл мен білімге, өнер мен тәртіпке шақыру үлкенді сыйлау сияқты насихатымен құнды. Салт-дәстүр тәрбиенің бастамасы болып табылады.
Дін – адамдық ізгі қасиеттерімізді асқақтатса, салт-дәстүр – ұлт болып қалыптасуымыз үшін қажет. Әр халықтың өзіне тән, қоғамның дамуына байланысты ерекшеліктері болады. Мәселен, еліміздің ұлан-байтақ жерді алып жатуының өзі – халқымыздың батырлығы мен ерлік дәстүрін паш етеді.
Дін қоғам үшін қажет. Өйткені ол халықтар бірлігі мен татулығынан тамыр алады. Діни төзімсіздік қоғамды тұрақсыздыққа әкеледі. Қақтығыстарға толы қоғам – қуатсыз. «Білімсіз дін – соқыр, дінсіз білім – ақсақ». Демек, Исламның талабы сол, халықтың діни сауатын ашу, соқыр сенімнің жетегінде жібермеу. Жалпы дін – имандылық ізгі қасиеттердің алтын діңгегі. Ал, дәстүр – ұлтты рухани жандандырып тұратын сипаттар.
Дәстүр – ұлтты рухани жандандырып, оның ішкі және сыртқы келбетін өрнектеп, көрсетіп тұратын сипаттар. Дін бар жерде дәстүр, дәстүр бар жерде дін бар деп айтуға болады. Ғұрып дегеніміз – бір қоғамда қалыптасқан жағымды әрі қайырлы іс.
Ұлттық бірегейлігімізді сақтап, мәдениет дамытуда салт-дәстүрдің маңызы зор. Рухани құндылығымыздың қайнаркөзіне айналған салт-дәстүр мен әдет-ғұрыптың ұрпақтан-ұрпаққа жалғасын табуы, ұлт болып сақталудың, ұлттың дамуының негізі. Түрлі мәдениеттердің тоғысқан жаһандану кезеңінде ұлттық рух пен қасиетті сақтайтын салт-дәстүр мен әдет-ғұрып басты қызмет атқарады.
Әр халық өзінің тілімен, дінімен, атауымен және де салт-дәстүрімен ерекшеленеді.
Өкінішке қарай, соңғы жылдары деструктивті діни ағым өкілдері таза дінді ұстанамыз деп, қазақтың салт-дәстүрін ысырып тастап, өзінің теріс идеологиясын қабылдатқысы келеді. Олар тек Құран және сүннетпен ғана жүруіміз керек деп, салт-дәстүрді тәрк етуде.
Салт-дәстүр мен діннің сабақтастығын бір ауыз сөзбен толық қамту мүмкін емес. Дін мен дәстүрді ұштастыра білген талай ақындарымыз, жыршыларымыз, қара қылды қақ жарған билеріміз бен қазыларымыз ұрпақты ізгілікке, имандылыққа, адамгершілікке тәрбиелей білген. Осылайша ислам құндылықтары халқымыздың өмірі мен тіршілігінде көрініс тауып, салтымен сабақтасып үйлесім тапқан. Ұлттық құндылықтардың, рухани-мәдени өміріміздің қалыптасу барысында дін мен қазақы салт-дәстүрдің өзара сабақтастығы маңызды рөл атқарады.
Дәстүрдің таразысы әрі негізі – дін. Рухани жаңғыру жолында да ықпалы зор. Дін – мәңгілік әрі хақ. Дін ісі – тәрбие жолы, адамның рухани азығы.
Табиғатымызбен сабақтасып жатқан шариғатымызды біздің ұлт болып өсуімізге қажет рухани мектеп деп танимын.
Қазіргі заманда Еуропаға еліктеушіліктің зардабын көріп жатырмыз. Сондықтан өзіміздің ұлтымыздың құндылықтары түп-тамырымен жоғалып кетпес үшін, салт-дәстүрлерімізді қайта жаңғыртуымыз қажет. Қай халықтың болмасын салт-дәстүрлері сол халықтың мінез-құлқын, қасиеттерін таныта алады. Ал, біздің халқымыздың салт-дәстүрлері мен әдеп-ғұрыптары халықтың тұрмысына, тәрбиесі мен мінезіне, сеніміне, ырымына қарай қалыптасып келеді. оның ел арасындағы тәлімдік, тәрбиелік және халықтық мәні зор болған.
Қазақ халқының мақал-мәтелдерінен имани ұғымдар мен ұстанымдардың ұқсастығын айыру қиын емес. Бұл Алаш жұртының салт-санасы, ақыл-ойы Ислам дінінен ажырамағандығын аңғартады. Сөз жоқ, ұлттың ұтқыр ойлау жүйесінде ойып тұрып орын алатын мақал-мәтелдер дәстүрлі қазақ мәдениетінің Ислам дінімен біте қайнасып жатқандығын айғақтайды.
Халқымыздағы әдептіліктің, сыпайылықтың бір көрінісі – үлкенге «Сіз» деп сөйлеу, әйелдердің де күйеулерінің аттарын атамай «отағасы», «әкесі» деп тіл қатуы. Жастар жағы үлкен кісілердің алдарынан кесіп өтпеген. Қазақ ұлтының қанына сіңген қасиеттердің бірі – сыйластық. «Адам – сыйлағанның құлы» деген қазақ өзін сыйлап, құрметтеген жанға төрден орын ұсынған. Сонымен қатар, «келіннің сәлем салуы», «келген қонақтың қолына құмғанмен су құюы» сынды ежелгі дәстүрлер бар. Бұл дәстүрлердің астарында үлкенге деген құрмет, сыйластық және үлкеннен бата алу сияқты ізгі қасиеттер берілген.
Ендеше, «малым жанымның садақасы, жаным арымның садағасы» деп мұсылманшылықты ту еткен сол ата-бабаларымыздың салып кеткен сара жолынан айнымау керек. Қоғамды ынтымаққа ұйытатын, бірлікке бастайтын құндылықтарды қадірлеуіміз қажет. Дәстүрлі дінінен, ділі мен тілінен, әдет-ғұрпынан ажыраған елдің болашағы жоқ. Сол үшін рухани құндылықтарымызды көзіміздің қарашығындай қорғай білгеніміз жөн.
Б.Өтеген
Түркістан облысы дін істері басқармасы
«Дін мәселелерін зерттеу орталығы» КММ
дінтанушы-теолог маманы
Ақпарат, Қоғам, Мәдениет, Өнер

МАҚТААРАЛ АУДАНЫНЫҢ МӘДЕНИ КЕРУЕНІ ТҮРКІСТАНДА

Оставить комментарий
«Өнерлі өлке» облыстық өнер фестивалі аясында Түркістан қаласындағы Мақтаарал ауданының мәдениет күндері басталды. Шараның алғашқы күні Этноауыл аумағында салт-дәстүр мен әдет-ғұмыр көріністері көрсетілді. Ұлттық тағам түрлері таныстырылды. Дәстүрлі әнші, жыршы-термеші, айтыс және «Ақ алтын» халықтық ұлт-аспаптар ансамблінің концерті өткізілді. Ал дар ойыны көптің қызығушылығын тудырды. Мақтаарал ауданының жетістіктері туралы кітап және фото көрмелері, суретшілер мен қолөнер шеберлерінің көрмесі, Мақта шаруашылық тарихи музей көрмесі жасақталды. Сонымен қатар ауыл шаруашылығы өнімдерінің жәрмеңкесі өтіп, қала тұрғындарына таратылды.
Өткен аптада басталған фестиваль мақсаты ұлттық мәдениет пен өнерімізді дамыту, Түркістанның туристік әлеуетін дамыту болып саналады. Өнер байқауы жаз бойы өткізіліп, күз айларына дейін жалғасады. Аталған іс-шараны ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігінің өкілдері мен Қырғызстан елінен келген ЮНЕСКО ұйымының өкілі қатысып, тамашалады.
Ақпарат, Қоғам, Мәдениет

Түркістан облысында 1780-нен астам мәдени мұралар бар

Оставить комментарий
Әлемдік мұралар тізімін толықтыру мақсатында Түркістанға Қырғызстан елінен ЮНЕСКО-ның халықаралық сарапшысы Айнұр Тентиева, сонымен қатар ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігі Мәдениет комитетінің Тарихи-мәдени мұра басқармасының басшысы Жанат Сейдалиева және «Қазқайтажаңарту» республикалық мемлекеттік кәсіпорынның арнайы мамандары келді.
«Ұлы Дала Елі» орталығында дөңгелек үстел ұйымдастырылды. Жиынға Түркістан облыстық мәдениет және туризм басқармасы басшысының орынбасары Әділ Қонысбеков қатысып, жүргізіп отырды.
  
– Ең алдымен барлығыңызға Түркістан қаласына қош келдіңіздер деймін! Тарихи-мәдени мұраларымызды сақтауда, сонымен қатар оны әдемдік деңгейде танытуда атқарып жатқан еңбектеріңізге алғысымды білдіремін. Жалпы Түркістан облысы тарихи-мәдени мұраларға бай өлке. Облысымызда 1780 астам мәдени мұраларымыз бар. Әрине, санының көптігімен ғана емес, маңыздылығымен, құндылығымен де ерекшеленетін тарихи обьектілеріміз жетерлік! Өздеріңізге белгілі, ЮНЕСКО-ның әлемдік мұралар тізіміне енгізілген Қожа Ахмет Ясауи кесенесі тек Түркістан облысының ғана емес, еліміздік мақтанышы. Бүгін міне сол әлемдік мұралар тізіміне алдағы уақытта қосылуы жоспарланып отырған мәдени мұра обьектілерінің жай-күйін талқылаймыз. Мақсатымыз – ЮНЕСКО-ның әлемдік мұралар тізіміне енгізу. Осы мақсатта алдағы уақытта өздеріңізбен бірлескен жұмыс жүргізуге дайынбыз, – деді Әділ Нұржанұлы.
Жиын барысында «Жібек жолы: Ферғана-Сырдария дәлізі» сериялық трансұлттық номинациясын ЮНЕСКО-ның Бүкіләлемдік Мұралар Тізіміне бірлесіп дайындау және ілгерілету мәселесі талқыланды. Жалпы осы бағыттағы іс-шаралар тарихи-мәдени мұраны сақтауда білім мен тәжірибе жинауға, таратуға және алмасуға мүмкіндік береді дейді мамандар.
Әлемдік мұралардың алдын ала тізіміне енгізілген, Созақ ауданында орналасқан «Арпаөзен» петроглифтеріне 2023 жылы облыстық бюджеттен қаржы бөлініп, кешенді зерттеу жұмыстары жүргізілді. Биыл сол зерттеу жұмыстарының екінші кезеңін жүргізу жоспарланып отыр.
Айта кетейік, келген жұмыс тобы алдымен «Отырар археологиялық қорық-музейіне» кешеніне енетін Отырар қалашығына барып, музейлендірілген археологиялық қазба орындарымен танысты. Содан соң «Әзірет-Сұлтан қорық-музейінің» кешеніне енгізілген Күлтөбе қалашығындағы жүргізіліп жатқан жұмыстармен, Сауран қалашығымен танысып, бірқатар ұсыныстарды талқылады. Әрі қарай жұмыс сапары Қызылорда облысындағы тарихи-мәдени мұраларға бағыт алды.
Ақпарат, Қоғам, Мәдениет

СҰЛТАНБЕК ҚОЖАНОВТЫҢ ТУҒАН АУЫЛЫ АҚСҮМБЕДЕ АҚЫНДАР АЙТЫСЫ ӨТТІ

Оставить комментарий

Түркістан облысы, Созақ ауданында мемлекет және қоғам қайраткері Сұлтанбек Қожановтың 130 жылдығына орай бірқатар іс-шара ұйымдастырылды. Соның ішінде қайраткердің кіндік қаны тамып, туып өскен ауылы Ақсүмбенің төрінде аудан әкімдігінің ұйымдастыруымен «Ақсүмбеден ұшқан ақсұңқар» атты республикалық думанды ақындар айтысы өтті.

Тағылымды шара барысында зиялы қауым өкілдері ескерткішке гүл-шоқтарын қойды. Дүбірлі жыр додасының ашылуында аудан әкімі Мұхит Тұрысбеков құттықтау сөз сөйлеп, ізгі тілегін арнады. Содан соң шараның өтуіне айрықша атсалысқан азаматтарды алғыс хатпен марапаттап, құрмет көрсетті.

Аламанға еліміздің ең таңдаулы ақындары қатысып, төл өнеріміз насихатталды. Айтыстың арыстаны Бекарыс Шойбековтен бастап, Жансая Мусина, Еркебұлан Қайназаров, Қалижан Білдәшов, Нұрмат Мансұр, Нұрлан Есенқұлов, Біржан Байтуов, Мейіржан Жарылқап, Нұрдәулет Өмірбеков пен Сіламхан Мұхаметқандар өзара бақ сынасты. Текті өнерді төрге оздырып, ұлт мұрасы ұлықталған жыр додасында мемлекет және қоғам қайраткері, ұстаз, ғалым, публицист Сұлтанбек Қожановтың өнегелі өмірі, ізгі амалдары, іні мен аға сыйластығы көрініс тапты.

Жыр додасына айтыскер ақын, «Ерен еңбегі үшін» медалінің иегері, «Мәдениет саласының үздігі» Әбілқайыр Сыздықов, Өзбекәлі Жәнібеков атындағы Оңтүстік Қазақстан педагогикалық университетінің доценті, ф.ғ.к, Нариман Нұрпейісов, айтыс ақындары мен жыршы-термешілердің Халықаралық Одағының мүшесі Бекмұрат Анарбаев және жас ақын Ибадулла Жанарыс қазылық етті. Қазылар алқасының шешімімен бас жүлдені Бекарыс Шойбеков, жүлделі І орынды Жансая Мусина, ІІ орынды Еркебұлан Қайназаров иеленіп, Нұрмат Мансұр жүлделі ІІІ орынға тұрақтады. Қорытындылау сәтте жүлдегерлер мен жеңімпаздарға қаржылай сыйлықтар табысталды.

Ақсүмбенің төрінде бұдан бөлек «Алаштың айбатты арысы – Сұлтанбек» атты мерекелік концерті ұйымдастырылды. Аудандық мәдениет үйінің өнерпаздары әннен шашу шашып, күмбірлете күй орындады. Өз өнерлерін паш етті. Шараға жиналған ауыл тұрғындары мен қонақтар мерекелік кешті шат-шадыман күйде тамашалап, ерекше әсерге бөленді.

Айта кетейік, екі күнге жоспарланған іс-шараның алғашқы күні Шолаққорғанда өткізілді. Алдымен іс-шараға қатысушылар Шолаққорған ауылындағы Сұлтанбек Қожановтың ескерткішіне гүл шоқтарын қойды. Содан соң Сұлтанбек Қожановтың музейімен танысты. Тұлға жайлы бейнетуынды көрсетілді. Әрі қарай «Мыңжылқы» мәдениет сарайында «Ұлтын сүйген ұлы тұлға» атты республикалық ғылыми-тәжірибелік конференцияға ұласты.

Ақпарат, Жастар саясаты, Қоғам, Мәдениет

ТҮРКІСТАНДА АЛАШТАНУШЫЛАР МЕН ЗИЯЛЫ ҚАУЫМ ӨКІЛДЕРІ ЖАСТАРМЕН КЕЗДЕСТІ

Оставить комментарий
Түркістанда ғалымдар, алаштанушылар және зиялы қауым өкілдерінің қатысуымен кездесу өтті. Аталған жиын 31 мамыр – Саяси қуғын-сүргін және жаппай ашаршылық құрбандарын еске алу күніне орай ұйымдастырылған.
Кездесу алдында облыс әкімінің орынбасары Бейсенбай Тәжібаев қонақтарды қабылдады. Ол өз сөзінде өңір басшысының сәлемін жеткізіп, бұл бағыттағы жұмыстардың әрі қарай да жалғасатынын атап өтті. Содан соң үлкен аудиторияда модератор болды.
Алдымен сөз алған жазушы, филология ғылымдарының докторы Тұрсын Жұртбай баяндама жасады. Қазақ халқының рухани құндылықтарының дамуы мен ел тарихын және Алаш қайраткерлері туралы ой қозғап, жастардың жігерін жаныды. Нәзір Төреқұлов атындағы қайырымдылық қорының президенті, Ұлттық ғылым академиясының құрметті академигі Жаппар Жұман тұңғыш дипломат жайлы кеңінен баяндады.
Астанадан келген ғалымдардан соң, филология ғылымдарының кандидаты Ақжол Қалшабек сөз алып, нәубет жылдар төңірегінде тың ақпаратпен бөлісіп, жақында шыққан кітабын таныстырды. Ал Өзбекәлі Жәнібеков атындағы ОҚПУ-дің аға оқытушысы, тарих ғылымдарының кандидаты Бахадыр Айтай көрші өзбек елінде жасалған зерттеу барысын баяндады. Тарих ғылымдарының кандидаты, доцент Ләззат Динашова архивтен табылған деректерді мысалға келтіре отырып, бұл қадамдардың жай есеп үшін емес, болашақ ұрпақ үшін жасалып жатқанын атап өтті. Содан соң Түркістан облысының қоғамдық-саяси тарихының мемлекеттік архивінің басшысы Гүлнара Шардарбекова сөз алып, атқарылып жатқан жұмыстарды таныстырды.
«Оқушылар сарайы» ғимаратында өткен кездесуге өңір жастары, түрлі сала өкілдері және облыстық Саяси қуғын-сүргін құрбандарын толық ақтау жөніндегі өңірлік комиссияның мүшелері қатысты. Кездесу соңында қатысушылар түрлі сұрақ қойып, мардымды жауап алды. Облыс әкімінің орынбасары айтылған ұсыныс-пікірлер мен көтерілген мәселелер назарға алынатынын жеткізді. Сондай-ақ келген қонақтар мен қатысушыларға алғысын білдірді.
Айта кетсек, Түркістан облысы әкімдігінің 2021 жылғы 14 қаңтардағы №6 қаулысына сәйкес, Саяси қуғын-сүргін құрбандарын толық ақтау жөніндегі өңірлік комиссия және 63 адамнан құралған арнайы жұмыс тобы құрылып, жұмыстарын жүргізуде. Барлық категория бойынша құжатта жалпы 6193 адамның дерегі табылған. Олардың құқықтық тұрғыда ақталмағандығы анықталып, ақтауға ұсынылған.
Ақпарат, Қоғам, Мәдениет

Мәдени құндылықтармен алмасу елдің имиджін көтереді

Оставить комментарий
Ұлттық мәдени құндылықтардың көпшілігі артефакттар этнографиялық, антропологиялық, археологиялық, бейнелеу, нумизматикалық болып табылады. Бүгінде, қазақстандық артефактілер әлемнің үздік музейлерінде сақтаулы тұр. Атап айтсақ Ресей, Қытай, Моңғолия, Франция, Ұлыбритания, Германия, Швейцария, Египет, Түркия, Венгрия, Австрия, АҚШ, Үндістан мемлекеттерінің музейлерінде Ұлы даланың, яғни қазақ елінің тарихи жәдігерлері, ұлттық құндылықтарды дәріптейтін мұралар көптеп кездеседі. Бүгінгі таңда шет елдердің музей қорларында сақтаулы тұрған артефакттар ауқымын анықтау өте қиын, мүмкін олардың саны бір неше ондаған мың заттардан құрауы мүмкін. Әзірге ғалымдар қазақстандықтарға кейбір мәдени құндылықтарға қол жеткізуге мүмкіндік беретін виртуалды мұрағат құра бастады.Қазіргі уақытта бұл бағытта әртүрлі елдердегі Қазақстан Республикасының Бас Консулдығы жұмыс істейді. Сонымен қатар, бұл мәселені шешу ұзақ процесс болып табылады.
Алайда, Түркістан облысында артефактілерге арналған көрмелерде әлемнің музей қорларында сақталған жәдігерлерді халыққа насихаттап, еліміздің тарихын, мәдениетін насихаттау мақсатында түрлі игі шаралар ұйымдастырылып келеді.  Сонымен қатар, әртүрлі мемлекеттер арасындағы мәдени құндылықтармен алмасу елдің имиджі үшін оң процесс болып табылады. Осы мақсатта Түркістан қаласында орналасқан Ұлы Дала елі орталығында «Ұлы Дала мұралары әлемдік музей қорларында» атты  көрме өткізіліп,  ұлттық өнерімізді басқа халықтарға таныстыру,  шет елдік музей келушілеріне қазақ заттарын көріп, білуі үшін таптырмас мүмкіндік қарастыру ісі де қолға алынды.
Бүгінде, осы музей экспозицияларымен таныса отырып, біздің елге деген қызығушылықтары пайда болып, елімізге арнайы келіп жатқан туристер де жетерлік. Айта кетейік,  «Ұлы Дала мұралары әлемдік музей қорларында» көрмесінде Ресей, Париж, Британия музейлерінде сақтаулы тұрған бір неше артефакттардың фотосы ұсынылған.
Ақпарат, Қоғам, Мәдениет, Өнер

БЕЙЖІҢДЕ ТҮРКІСТАН ОБЛЫСЫНЫҢ ДЕЛЕГАЦИЯСЫ «NAURYZFEST» ӨТКІЗДІ

Оставить комментарий
Бейжің қаласында Қытайдағы Қазақстан туризмі жылы аясында Түркістан облысының әкімдігі «NAURYZFEST» мерекелік іс-шарасын ұйымдастырды. ҚР Туризм және спорт вице-министрі Ержан Еркінбаев қатысып, сәттілік тіледі. Концерт алаңына жиналған қауымға ұлттық тағамдар ұсынылып, өңірдің туристік әлеуеті қамтылған үнпарақтар таратылды.
Облыстың шығармашылық ұжымдары қазақ халқының таңдаулы ән-күйі мен биін көрермендерге паш етіп, қошеметке бөленді. Атап айтқанда, «Сүгір» атындағы қазақ-ұлт аспаптар оркестрі, «Яссы» би ансамблі, «Таңба» этноквартеті және әншілер Бейжің халқы мен Қытай қазақтарына рухани серпіліс сыйлады. «Шашу», «Гәкку», «Түркістан», «Сарыарқа», «Сүгірдің термесі», «Махамбет», «Отан» және тағы басқа үздік туындылар орындалып, театрландырылған қойылым сахналанды.
ҚР Қытайдағы Елшілігі мен Түркістан облыстық мәдениет және туризм басқармасының бірлесіп үйлестіруімен өткізілген «NAURYZFEST» іс-шарасына өңірдің өнерпаздары, туризм және мәдениет саласының өкілдері атсалысты.
Айта кетейік, биыл Қазақстан-Қытай арасындағы мәдени-рухани және туризм бағыттары бойынша қарым-қатынас одан әрі нығаяды. 2024 жыл — Қытайдағы Қазақстан туризм жылы болып бекітілген. 28 наурыз күні Бейжің қаласында Қытайдағы Қазақстанның ресми ашылуы басталған болатын. Халықаралық туристік көрмеге Түркістан облысы белсене қатысып, өз өңірінің туристік өнімдерін жоғары деңгейде танытқаны үшін 2-орынды иемденді.
Ақпарат, Мәдениет

НАУРЫЗ ҚАРСАҢЫНДА ТҮРКІСТАНҒА 20 МЫҢНАН АСТАМ ТУРИСТ КЕЛЕДІ

Оставить комментарий
Наурыз мерекесі қарсаңында Түркістан қаласына келушілер саны көбейді. Биыл Түркі әлемінің астанасы атанған киелі шаһарға 17-24 наурыз аралығында келетін туристер саны 20 мыңнан асады деп жоспарлануда. Бұл 7 тәулікке жасалған алдын ала мәліметке негізделген.
Түркістан қаласында нөмірлік қоры 1240 бөлмені құрайтын 59 орналастыру орны жұмыс істейді. Орналастыру орындарының бір мезеттегі толтырымдылығы 2671 адамды құрайды. Мерекелік аптада Түркістан қаласындағы орналастыру орындары 100 пайызға толып отыр.
Түркістан қаласының әуежайынан бір аптада 34 әуе рейсі орындалмақ. Оның 10 рейсі – халықаралық. Барлық әуе рейсінің жолаушылар саны 3881 адамды құрайды. Ішкі – 2733, халықаралық – 1148. Әуе рейстері 85%-ға толады.
 
E-qonaq жүйесінің деректеріне сәйкес биылғы 2 айдың қорытындысымен өңірімізге 2228 шетелдік турист келген. Аталған көрсеткіш былтырмен салыстырғанда 4,7 есе артқан. 2023 жылдың 2 айында небәрі 475 шетелдік қонақ болған.
Айта кетейік, 21 наурыз күні сағат 12:00-18:00 аралығында «Жеңіс» саябағында «Нұр жауғызған әз Наурыз» шарасы өтеді. Онда театрландырылған қойылымдар, мерекелік концерттер, спорттық жарыстар ұйымдастырылады. Кешкі сағат 19:30-да киелі шаһардағы «Конгресс Холл» кешенінде халықаралық «NAURYZ BIG FEST» фестивалі өтеді. Кешке Turar, Aikyn, Murat Yaprak (Түркия), Amalyat, Dj King Macarella (Өзбекстан) сынды әншілер қатысады. Мерекелік шараны Ғазиз Ерболат пен Ақболат Өтебай жүргізеді. Сондай-ақ Aida Kaumenova брендінің арнайы сән көрсетілімі өтеді.
22 наурызда сағат 11:00-де Ұлыстың ұлы күніне орай «Керуен сарай» кешенінде «Армысың, әз Наурыз!» мерекелік салтанатты іс-шара өтеді. Іс-шара аясында театрландырылған қойылымдар, концерттік бағдарламалар, қолөнер шеберлері мен суретшілер көрмесі, ұлттық тағамдардың көрмесі, ұлттық спорттық ойындар сайысы ұйымдастырылады. Ал кешкі сағат 19:30-да «Керуен сарай» кешенінде мерекелік Гала-концерт өтеді. Бұдан бөлек 22-23 наурыз күндері Түркістан музыкалық драма театрында «Бөрте» спектаклі сахналанады.