Түркістан облысының барлық аудан, қалаларында «Мансап» орталықтарының ұйымдастыруымен бос жұмыс орындарының жәрмеңкесі өтті. Шараға пробация қызметі есебінде тұрған азаматтар, бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған тұлғалар мен мүгедектігі бар адамдар қатысты. Жәрмеңкелерде «Жастар практикасы», «Қоғамдық жұмыстар», «Әлеуметтік жұмыс орындары», «Күміс жас» сынды бағдарламалар арқылы бос вакансиялар ұсынылды.

Бұл шара әлеуметтік осал топтарға қолдау көрсетуге, олардың тұрақты жұмыспен қамтылуына және кәсіби бейімделуіне ықпал етуді көздейді. Жұмыс іздеушілер жұмыс берушілермен тікелей кездесіп, сұхбаттасты. Сондай-ақ, еңбек нарығындағы мүмкіндіктер туралы толық ақпараттар алды. Нәтижесінде жәрмеңкелерге 529 жұмыс беруші қатысып, 2 мыңнан астам бос жұмыс орындары ұсынылды. Сондай-ақ, 2318 тұрғын жәрмеңкеге келіп, 1205 адамға тұрақты және уақытша жұмыс орындарына жолдама берілді.

Айта кетейік, жыл соңына дейін бекітілген кестеге сәйкес, облыста 84 рет бос жұмыс орындары жәрмеңкесі мен 38 рет ашық есік күндерін өткізу жоспарланған. Осы жұмыстардың аясында 14 мыңнан астам адамды жұмыспен қамту көзделген.

Қоғамның дамуы мен өркендеуі көбінесе жастарға байланысты. Себебі жастар — елдің тірегі, мемлекеттің белсенді бөлігі. Олар жаңа идеяларды енгізіп, өзгерістердің көшбасшылары бола алады. Сондықтан олардың ең басты міндеті — жаңа мүмкіндіктерді пайдалана отырып, тұрақты даму үшін алға жылжу.

Осы орайда, Мемлекеттік қызмет істері агенттігімемлекеттік қызметке білімді жастарды тарту үшін бірқатар шараларды қабылдауда.

Солардың бірі, Президенттің Жарлығымен айқындалған  Мемлекеттік қызметті дамытудың 2024-2029 жылдарға арналған тұжырымдамасы аясында мектеп пен жоғарғы оқу орындарын қамтитын ерте кәсіптік бағдарлау институтын көздейді.

Онда, мемлекеттік қызметке қызығушылық танытқан бітіруші сынып оқушыларын мемлекеттік қызметке дайындау жұмыстары жүргізіледі.

Бұл дегеніміз — оқушылардың мектепқабырғасында жүрген кезден-ақ олардың қарім-қабілетін, білімі мен біліктілігін дамыту, мемлекеттік қызметке қызығушылық танытқан жастарға кәсіби бағыт-бағдар бере отырып, мемлекеттік қызметтің қыр сырын түсіндіру.

Өз кезегінде, Департамент Түркістан қаласындағы білім беру ұйымдарының жоғарғы сынып оқушыларына мемлекеттік қызмет саласында өткізілетін кездесу, форум, «Ашық есік күні»
іс-шараларына қатыстырып,  бірлесе жұмыстар жүргізуде.

Бұдан басқа, Қ.А. Ясауи атындағы қазақ-түрік университетінің жоғарғы курс студенттерінен құралған Департамент жанындағы «Жас мемлекеттік қызметшілер» мектебінің тыңдаушыларына бүгінгі мемлекеттік қызметтің ерекшеліктері мен негізгі жұмыс бағыттары түсіндірілуде.

Бұл — білімді жастардың дағдыларын дамыта отырып, оларды мемлекеттік қызметке тартудың бірден бір тәсілі.

Қазіргі уақытта, осы мектептің 10 тыңдаушысыорталық, облыстық және қалалық, аудандықдеңгейдегі мемлекеттік органдарда қызмет атқаруда.Яғни, кешегі студенттер бүгінгі мемлекеттік қызметтегі әріптесімізге айналып отыр.

Жалпы, білімге құштарлық әрқашан біздің халқымызға тән қасиет. Бүгінгі білімді жас – ертеңгі кәсіби білікті маман. Сондықтан, мемлекет білімді,  талапты жастарға  үлкен үміт артатыны анық.

Осы тұста, «Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызметі туралы» Заңына бірқатар өзгерістер енгізіліп, жастардың мемлекеттік қызметке орналасу тәртібі жеңілдеді.

Соның бірі, мемлекеттік грантпен жоғарғы оқу орнын жақсы бағамен аяқтаған түлектер (GPA 3.33-тен жоғары) бір жыл ішінде аудан, ауылдардағы төменгі лауазымдарға конкурссыз орналасуы.

Осы мүмкіндікті пайдаланып республикада — 442,облыста — 35 түлек мемлекеттік қызметке конкурстық іріктеусіз қабылданды.

Бұл өз кезегінде білікті жастарды мемлекеттік қызметке ынталандыруға, жас мамандардың аудан,ауылдарға  оралуына, сонымен қатар өңірлердегі кадр тапшылығын азайтуға септігін тигізіп отыр.

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев өңірге келген іссапарында «Жастарға жаңа мүмкіндіктер беруіміз керек. Ол үшін жастарды олардың өмірін жақсартуға, мансабы бойынша жоғарылауға арналған әлеуметтік лифттер іс жүзінде жұмыс істеуі керек» — деп айтқан болатын.

Осы орайда, дарынды жастарды мемлекеттік басқару ісіне араластыру мақсатында, Агенттік 2019, 2021, 2023 жылдары Президенттік жастар кадр резервін қалыптастыру жұмыстарын жүргізді.

Нәтижесінде, 400 адам резервке алынып, бүгінде оның
300-ден астамы мемлекеттік органдарда және квазимемлекеттік секторларда басшылықлауазымдарда қызмет етуде.

Сол сияқты, білімді жастардың пулын қалыптастыру бойынша 2024 жылы алғаш рет Өңірлік кадр резервіне іріктеу жүргізілді. Оған облысымызда ниет білдірген 600-ден астам адамдардың арасынан 30 адам резервшілер тізіміне ілікті.

Айта кету қажет, түрлі салаларда еңбек еткенрезервшілерге мемлекеттік қызметке конкурссыз орналасу немесе мемлекеттік қызметте одан әрі ілгерілеу бойынша заңнамаларда ерекшемүмкіндіктер берілген.

Осы мүмкіндікті пайдаланған 9 резервші облыстық, аудандық деңгейдегі мемлекеттік әкімшілік лауазымдарда еңбек етуде.

Жалпы, кадр резервіне іріктеудің мақсаты — талантты жастар арасынан жаңашыл ойлайтын көшбасшылар мен жас басқарушылардың тобын қалыптастыру.

Қорыта келе, жастар қоғамның негізгі қозғаушы күштерінің бірі болып табылатындықтан, олар жаңа идеялармен, белсенділікпен ерекшеленеді және өздерінің күш-жігерін қоғамның дамуына арнауы тиіс. Сондықтан, жастардың әлеуетін дұрыс пайдалану арқылы қоғамды жақсартуға, болашаққа деген сенімді арттыруға болады.

Осы орайда, елдің дамуына әрбір жастың өзүлесін қосуы үшін,
жастарды мемлекеттік қызметтегі мүмкіндіктерді тиімді пайдалануға шақырамын.

ҚР Мемлекеттік қызмет істері агенттігінің

Түркістан облысы бойынша департаментінің басшысы,   Әдеп жөніндегі кеңес төрағасы

Абылайхан Дағыстанұлы Наурызбаев

Мемлекеттік саясаттың негізгі бағыты – ол жастарды білім, тәрбиеге баулып, мәдени-рухани дамуына, кәсіби біліктілігін арттыруына ықпал ету, нәтижесінде олардың әлеуетін мемлекетіміздің қарқынды дамуына бағыттау.

Бүгінгі күні әлемде еңбектің барлық секторларында адами ресурстарға, оның ішінде жас дарындарға күрес болып жатыр. Осы орайда, талантты жастарды мемлекеттік қызметке тарту – мемлекеттің басты приоритетті міндеттеріне айналды.

Бұл ретте, жастардың мемлекеттік қызметке келуін оңтайландыру мақсатында 2022 жылғы 30 желтоқсанда «Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызметі туралы» Заңға (бұдан әрі – Заң)бірқатар өзгерістер енгізіліп, соның негізінде жоғары оқу орнын мемлекеттік грантпен оқып, жақсы бағамен аяқтаған (GPA 3.33 төмен емес) түлектер бір жыл ішінде аудан, ауылдағы төменгі лауазымдарға конкурстық іріктеусіз орналасу мүмкіндігін алды.

Сол сияқты, Президент жанындағы Мемлекеттік басқару академиясын мемлекеттік грантпен үздік аяқтаған мемлекеттік қызметшілер де бір жыл ішінде жоғарғы лауазымдарға конкурссыз, уәкілетті органның келісімімен тағайындалу мүмкіндігіне ие болды.

​Қазіргі таңда, республикада осы мүмкіндіктерді пайдаланған 412 түлек мемлекеттік қызметке конкурссыз орналасса, Мемлекеттік басқару академиясын үздік бітірген 30-ға жуық мемлекеттік қызметші жоғары лауазымдарға конкурстық іріктеуден өтпестен тағайындалды. Соның ішінде,
Түркістан облысында 33 түлектің орналасуы жүзеге асырылды.

Мемлекет басшысы «Жастарға жаңа мүмкіндіктер беруіміз керек. Ол үшін жастарды олардың өмірін жақсартуға, мансабы бойынша жоғарылауға арналған әлеуметтік лифттер іс жүзінде жұмыс істеуі керектігін» баса айтқан болатын.

Бұл ретте, жас басқарушылардың өңірлік пулдарын қалыптастыру және өңірлерді дамытуға талантты жастарды тарту мақсатында, биылғы жылдың
1 наурызынан басталған Өңірлік кадр резервінің іріктеуіне 35 жастан аспаған, жоғары білімді, 3 жылдан кем емес еңбек өтілі бар 634 жас өтініш білдірсе, соның 30-ы іріктеудің нәтижесіменрезервке алынды.

Резервке алынғандарға Заңның 15-бабына сәйкес, сайланатын лауазымдарды қоспағанда, жергілікті атқарушы органдардың «Б» корпусының мемлекеттік әкімшілік лауазымдарына уәкілетті органмен немесе оның аумақтық бөлімшесімен келісу бойынша конкурс өткізілместен орналасу мүмкіндігі берілген.

Осыған баланысты, бүгінде резервке қабылданғандар арасынан
7 резервші, яғни оның 2-уі мемлекеттік қызметке алғаш рет, ал 5-уі төменгі лауазымнан келесі тұрған жоғарғы санаттағы лауазымға конкурссыз орналасты.

Айта кету қажет, мемлекеттік қызметшілер қатарында білімді, өзін-өзі дамытуға дайын жастар көп. Олардың бірқатары осыған дейін Президенттің 2019 жылғы 27 тамыздағы № 141 Жарлығына сәйкес жүзеге асырылып іріктелініп алынған Президенттік жастар кадр резервінің 400 резервшісі.

Қазіргі таңда олардың 280—ге жуығы, яғни 70%-ы орталық және жергілікті атқарушы органдарда жауапты лауазымдарда болса, бірқатары квазимемлекеттік секторда және бизнес саласында еңбек етуде.

Президенттің 2024 жылғы 17 шілдедегі № 602 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызметін дамытудың
2024-2029 жылдарға арналған тұжырымдамасында мемлекеттік қызметті кәсібилендіру тетіктерінің бірі ретінде мемлекеттік қызметте ерте кәсіптік бағдарлау институтын енгізе отырып, жастардың мемлекеттік секторда жұмыс істеу қажеттілігікөрсетілген.

Сондай-ақ, жастарды мемлекеттік органдарға тарту үшін мектеп және университет деңгейін қамтитын ерте кәсіптік бағдарлау институты құрылатыны айтылған.

Өз кезегінде, Департаменттің бастамасымен 2018 жылы
«Жас мемлекеттік қызметшілер» мектебі құрылып, бүгінде бұл бағыттағы жұмыстар өз жалғасын тауып келеді. Оған әр жылы Қ.А. Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университетінің жоғарғы курс студенттері тартылып, мемлекеттік органдардаөндірістік тәжірибеден және Мемлекетік басқару академиясының филиалында дайындық бағдарламаларынан өтуде. Ендігі жерде оларзаңнаманы білу және жеке қасиеттерін бағалау бойынша тестілеуден өтіп, мемлекеттік сектордағы таланттар пулына қабылданады.

Бүгінде, Түркістан облысында 6 мыңнан астам мемлекеттік қызметші болса, оның ішінде 35 жасқа дейінгі жастардың үлесі 2 мыңнан асады (38,5%).

Осы орайда, жастарды мемлекеттік қызметтегі жаңашылдықтарды пайдаланып, ел игілігі жолында жұмыс істеу үшін мемлекеттік қызметке түсугешақырамыз!

А. Наурызбаев

ҚР Мемлекетік қызмет істері

агенттігінің Түркістан облысы

бойынша департаментінің басшысы,

Әдеп жөніндегі кеңес төрағасы

Сауран ауданында мемлекеттік бағдарламалардың негізгі бағыттары мен қолайлы мүмкіндіктерін насихаттау шаралары тұрақты түрде жүргізіліп келеді. Бұл өз кезегінде аудандағы жұмыссыз азаматтардың еңбек қамтылуына және NEET санатындағы жастарды жұмысқа тартуға мүмкіндік беруде. Қазіргі таңда жастарға жан-жақты қолдау көрсету – мемлекетіміздің басты міндеттерінің бірі. Бұл бағытта қоғамда өз орнымды тауып, еңбек етемін, жаңадан кәсіп бастаймын деген азаматтар үшін қолдаулар мен мүмкіндіктердің қатары жеткілікті. Сауран ауданының Жаңа Иқан ауылдық округінің жастарына үгіт-насихат жұмыстары жүргізіліп, брошюралар таратқан “Жастар ресурстық орталығы” КММ-нің инспекторы Ш.Абдуханов жастарға мемлекеттік бағдарламалардың тиімді тетіктерін айтып берді.

«Мысалы, 2,5% пайыздық несие 21 жастан 35 жасқа дейінгі жас кәсіпкерлерді қолдауға бағытталған. Қатысушыларды «Аграрлық несие корпорациясы» АҚ қаржыландырады. Бұл жерде қалаларға арналған 2,5% пайыздық несиеге кепілдік қойылады. Кепілдік қою – пайыздық несиенің басты талаптарының бірі. Кепілге жылжымайтын мүліктен басқа меншіктегі жер немесе арнаулы техниканы қоюға болады. Несие 5 миллионға дейін беріледі. Бұл жерде қатысушының несие тарихы қаралады. Сондай-ақ, несие 5 жылға, яғни 60 айға беріледі. Ал жеңілдік, несие каникулын алу үшін микрокредит алған адам агент атына өтініш жазуы керек болады. 2,5% мөлшерлеме жеңілдікті кезеңге есептеледі, бірақ оны өтеу мерзімі кейінге шегерілуі мүмкін. Міне, бүгінде жас кәсіпкерлерге қолдау көрсету мақсатында осындай мемлекеттік бағдарламалар жүзеге асып жатыр.» — деді Сауран аудандық “Жастар ресурстық орталығы” КММ-нің инспекторы Ш.Абдуханов

Сонымен қатар, жастарды жұмыспен қамту бағытындағы мүмкіндіктерді Сауран ауданы әкімдігінің “Жастар ресурстық орталығы” КММ-нің инспекторы А.Жолдасбекова да насихаттады. Ораңғай ауылдық округінің жастарына үгіт-насихат жұмыстарын жүргізіп, брошюралар таратқан маман кездесуде мемлекеттік бағдарламалар арқылы жұмысқа орналасып, кәсіп бастап, тіпті ауыл әлеуеттін арттыруға үлес қосуға болатынын атап өтті.

“Жастар ресурстық орталығы” КММ-нің инспекторы А.Жолдасбекова жастар мен тұрғындарға «Серпін-2050», «Жастар практикасы», «Бастау бизнес», «Әлеуметтік жұмыс орны», «Дипломмен ауылға» мемлекеттік бағдарламасы жіне «2,5% несие алу» бағдарламаларын түсіндірді. ‎

Оқушылар арасында “Салауатты өмір салтын насихаттау” мақсатында Жетісай аудандық орталық ауруханасының генеколог дәрігері Н.Алиеваның қатысуымен семинар кеңес ұйымдастырылып, өткізілді. Нақтырақ айтсақ, Жетісай қаласы «Ш.Уәлиханов атындағы №2 жалпы білім беретін мектеп» коммуналдық мемлекеттік мекемесінде 8 бен 10- сынып ұлдарына жасөспірімдердің жыныстық даму кезіндегі гигиенасы мен жыныстық жолдармен таралатын жұқпалы аурулар туралы және жас ерекшелігіне сай жыныстық тәрбие, сонымен қатар міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру бойынша түсіндірілді.

Семинар кеңесте жасөспірімдердің жыныстық даму кезіндегі гигиенасы мен жыныстық жолдармен таралатын жұқпалы аурулар бойынша дәрігері Н.Алиева дәрігерлік ақыл — кеңестерін берді. Жасөспірім ұлдар арасындағы жыныстық жұқпалы аурулардың кең таралғанын және оның өміріне болашақта үлкен зардабы бар екенін түсіндірді.

« — Жыныстық жетілу — бұл әр адамның өміріндегі маңызды кезең, ол балалық шақтан ересек өмірге ауысуды білдіреді. Бұл процесс жасөспірімнің денесінің дамуына және психикалық жағдайына әсер ететін көптеген физикалық және эмоционалдық өзгерістермен бірге жүреді. Жыныстық жетілу немесе пубертатты кезең — бұл организмнің дамуындағы жыныстық жетілудің қалыптасуы болатын кезең. Бұл процесс эндокриндік жүйеде айтарлықтай өзгерістерден басталады, нәтижесінде белгілі бір гормондар түзіледі. Гормондар— ағзаның әртүрлі жүйелерінің қызметін реттейтін химиялық заттар. Жыныстық жетілуге қатысатын негізгі гормондар— ұлдардағы тестостерон және қыздардағы эстроген. Олардың белсенді жұмысы көптеген органдарда бірден жаңа процестерді бастайды. Әр баланың жыныстық жетілуінің басталуы генетика, тамақтану, физикалық белсенділік деңгейі және жалпы денсаулық сияқты көптеген факторларға байланысты өзгеруі мүмкін. Орташа алғанда, қыздарда жыныстық жетілу 8 жастан 13 жасқа дейін, ал ұлдарда 9 жастан 14 жасқа дейін басталады. Жыныстық жетілу — бұл әр жасөспірімнің өміріндегі күрделі және маңызды кезең. Бұл процесті түсіну ата-аналар мен жасөспірімдерге осы кезеңде болатын физикалық және эмоционалдық өзгерістерге жақсы дайындалуға көмектеседі. Ересектердің қолдауы мен түсінігі жасөспірімнің денсаулығының үйлесімді дамуы мен нығаюына ықпал ете отырып, жыныстық жетілудің сәтті өтуінде шешуші рөл атқарады.» — деді Жетісай аудандық орталық ауруханасының генеколог дәрігері Н.Алиева

Мамандардың айтуынша жұқпалы процестердің қаупі айтарлықтай жоғары.Көп жағдайда жыныстық жолмен берілетін инфекциялар ерлерде де, әйелдерде де жамбас мүшелерінің созылмалы қабыну ауруларын тудырады, атап айтқанда, олар жатырдан тыс жүктілікке, түсік тастауға, жаңа туған нәрестелерде туа біткен инфекцияларға, өлі туу мен бедеулікке, әйелдерде жатыр мойны обырына және ерлерде жыныс мүшесінің қатерлі ісігіне әкеледі.

«- Жыныстық жолмен берілетін инфекциялар жыныстық жолмен берілетін ауруларды тудырады – олардың көпшілігі өмір бойы денеңізде қалады. Олар «жыныстық жолмен берілетін» деп аталады, өйткені олар жыныстық қатынас кезінде адамнан адамға жұғады. Жыныстық жолмен берілетін аурулар венерологиялық инфекциялардан, несеп-жыныс мүшелерінің инфекциясынан, сондай-ақ АИТВ инфекциясы мен В және С вирустық гепатиттерінен тұратын инфекциялық аурулардың үлкен тобы. Кез келген жыныстық қатынас жыныстық жолмен берілетін ауруларды жұқтыру қаупімен байланысты. Көптеген адамдар жыныс аймағында қабынудың айқын белгілері жоқ адамнан жұқтыру мүмкін емес деп санайды. Алайда көптеген инфекциялар симптомсыз жүреді, сондықтан белгілердің болмауы адамның денсаулығына сенуге себеп болмауы керек. Сонымен қатар, жыныстық инфекциялар тек жыныстық жолмен ғана емес, сонымен қатар қан арқылы да беріледі. Мысалы АИТВ инфекциясы, мерез, В және С вирустық гепатиттері – қан құю кезінде, стерильді емес инелерді қолдану кезінде жұғуы ықтимал. Кейбір сатыларда мерез тіпті сүйісу арқылы да берілуі мүмкін. Егер қорғалмаған жыныстық қатынас болса және содан кейін Жыныстық жолмен берілетін аурулардың кейбір белгілері пайда болса, дәрігерге мүмкіндігінше тезірек бару өте маңызды.» — деді генеколог дәрігер Н.Алиева

Ал, Ш.Уәлиханов атындағы №2 жалпы білім беретін мектеп директорының тәрбие ісі жөніндегі орынбасары А.Қозыбаев оқушыларға қазақ ұлтының әдеп — ғұрып, салт — дәстүрімен ұштастыра отырып, салауатты өмірді ұстану туралы кеңестер берді. Сондай-ақ, мектеп медбикесі Р.Муфтуллаева МӘМС — дың оқушыларға қатысты тұстарын түсіндіріп өтті.

« — Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру дегеніміз бұл ерікті медициналық сақтандыру емес, міндетті екенін айта кеткен жөн. Сондықтан «МӘМС туралы» заңның талаптарына сәйкес барлық азаматтар жүйеге жарналар төлеуге міндетті. Мемлекет азаматтардың 15 жеңілдікті санаттары үшін жарналар жүргізуге міндеттеме алады. Олардың қатарында — 18 жасқа дейінгі балалар, жүкті әйелдер, зейнеткерлер, мүмкіндігі шектеулі жандар, «Күміс алқа» және «Алтын алқа» белгілерімен марапатталған көп балалы аналар, күндізгі оқу бөлімінің студенттері, жұмыс істемейтін азаматтар мен оралмандар, бас бостандығынан айыру орындарындағы қамаудағылар бар. Егер жеңілдікті санаттағы азаматтарда сақтандыру мәртебесі анықталмаса, олар Халыққа қызмет көрсету орталығына жүгініп, жеңілдікті санаттар тізіміне енгізу үшін барлық қажетті құжаттарды ұсынуы тиіс. Жұмыссыздарға Жұмыспен қамту орталығында ресми түрде тіркелу қажет. Белгілі тұрғылықты жері жоқ адамдар құжаттарын қалпына келтіріп, жұмыссыз ретінде тіркелуі қажет. Студенттер тізімге енгізу үшін ЖОО басшылығына жүгінулері қажет. Міне осындай толығырақ ақпаратты Медициналық сақтандыру қорының бірыңғай байланыс орталығының 1406 нөмірі бойынша білуге болады.» — дейді мектеп медбикесі Р.Муфтуллаева

Айта кетейік семинар кеңесте “Жасөспірімдердің жыныстық дамуы кезіндегі психикасы” туралы да педагог — психолог Г.Божаева тренинг жасай отырып, жасөспірімдерге кеңестер берді.