Түлкібас: «Дипломмен – ауылға» мемлекеттік бағдарламасының тиімділігі өте жоғары

«Дипломмен — ауылға!» бағдарламасы тек жастарға, жоғары оқу орнының түлектеріне арналған  жоба емес. Бағдарламаға қатысу үшін жап-жас болу, университет немесе институт бітіру міндет емес. Маманның жас ерекшелігінде шектеу жоқ. Маманның оқуды қашан аяқтағаны да маңызды емес. Ең бастысы, ауылды көркейтуге үлес қосуды мақсат етіп, ауыл үшін қызмет жасағысы келетін әлеуметтік саланың маманы болуы тиіс.  Нақтырақ айтқанда, денсаулық сақтау, білім беру, әлеуметтік қамсыздандыру, мәдениет, спорт саласының және мал дәрігері маманы бағдарламаға қатыса алады. Бүгінде, «Дипломмен — ауылға!» бағдарламасы аясында мамандар үшін мемлекет тарапынан көп мүмкіндік, үлкен қолдау, көмек беріліп жатыр. Түркістан облысы Түлкібас ауданында да дәл осы мемлекеттік бағдарламаның жемісін көріп жатқан азаматтар бар. Солардың бірі — Исмайлов Тоқтар Тәжітайұлы. Ол Түлкібас ауданы №1 балалар мен жасөспірімдер мектебінде белбеу күресі бойынша жаттықтырушы болып жұмыс атқаруда. 2014 жылы «Халықтар достығы» университетінің «Дене шынықтыру және спорт» мамандығы бойынша диплом алған. Дипломмен ауылға бағдарламасы арқылы өз мамандығы бойынша жұмыс жасауда.

 

 

 

 

Сондай-ақ, Түлкібас ауданы «Түлкібас агробизнес және саяхат» колледжінде жұмыс атқарып жатқан  Дәурен Досанұлы, бүгінде ұжымда беделді, үздік қызметкерлердің бірі және бөлімше меңгерушісі . Ол, Алматы қаласы Қ.Сәтбаев атындағы»Қазақ ұлттық техникалық зерттеу университетінде «Радиотехника электроника және телекоммуникациялар » мамандығы бойынша диплом алған.

 

 

 

 

“Дипломмен ауылға” бағдарламасы аясында, биыл Түлкібас ауданы Азаттық ауылы “Азаттық” дәрігерлік амбулаториясына жұмысқа қабылданған Мейрбек Жанерке Қанатбекқызы, 2021 жылы Астана медицина университетінің “Интернатура” факультатетін тәмәмдаған. Енді туған жерге келіп,  дипломмен ауылға бағдарламасы арқылы жалпы тәжірибелі дәрігер болып жұмысқа орналасты.

 

 

 

 

Дипломмен-ауылға бағдарламасына қатысушылардың тағы бірі,  Балтабай Ердаулет Махамбетқалиұлы. 2011-2018 жылдары «Астана медицина университетінде», «жалпы медицина» мамандығы бойынша білім алған. Қазіргі уақытта «Түлкібас ауданы орталық ауруханасында» «Жансақтау» бөлімінде, реаниматолог — анестезиолог дәрігері болып, өз мамандығы бойынша жұмыс жасауда.

 

 

 

Ал, Нағашбек Меруерт Бахытқызы Түлкібас аудандық орталық ауруханасының терапия бөлімінің меңгерушісі. 1989 жылы дүниеге келген. 2016 жылы Халықаралық қазақ-түрік университетінің медицина факультетін тәмамдап, Түлкібас аудандық орталық ауруханасына жұмысқа орналасқан. Дипломмен ауылға бағдарламасы бойынша бірреттік жәрдемақы алып, сонымен қатар баспаналы болған.

 

 

 

Усербай Асхат Әбделіұлы. 2011 жылы «Қарағанды медицина университетіне » түсіп, 2018 жылы «Қазақ медициналық үздіксіз білім беру университетін» тәмамдап, «анестезиология және реанимация» мамандығы бойынша диплом алған. 2020 жылы «Дипломмен ауылға бағдарламасы» бойынша «Түлкібас аудандық орталық ауруханасында» Анестезиолог-реаниматолог дәрігері болып, өз мамандығы бойынша жұмыс жасауда.

 

 

Жалпы, жоғарғы оқу орнын аяқтап, мамандық иесі атанған азаматтардың басым бөлігі дәл осы бағдарламаның жемісін көріп келеді. Дипломмен ауылға келген мамандарға мемлекет тарапынан қашанда қолдау бар. Сондай-ақ, жұмысқа қабылданған қызметкерлерде еңбек адамы болып қалыптасып, туған жерін түлетуге өз септігін тигізіп жатыр.

 

ХАЛЫҚАРАЛЫҚ КОНФЕРЕНЦИЯДА МАҢЫЗДЫ МӘСЕЛЕЛЕР ТАЛҚЫЛАНДЫ

«Экологиялық жағдайды жасыл желектерді дамыту жолымен жақсарту және ауыл шаруашылығы дамуындағы мәселелер» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция өз жұмысын бастады. Шараға облыс әкімінің орынбасары Ермек Кенжеханұлы, Өзбекстан, Қырғызстан, Үндістан мен Пәкістан елдерінен келген академик-профессорлар мен еліміздің эколог және орман шаруашылығы мамандары, ғалымдар-профессорлар, табиғат жанашырлары, бұқаралық ақпарат құралдары өкілдері қатысты. Конференцияны ҚР Ауыл шаруашылығы академиясының Ясауи білім тарату орталығының директоры Битөре Жұмақанов жүргізіп, бүгінгі басқосудың мақсатына тоқталды.
Халықаралық жиынды облыс әкімінің орынбасары Ермек Кенжеханұлы ашып беріп, келген қонақтарға алғысын білдірді. Алдағы уақытта бірлесіп жұмыс істеуге шақырды. Сондай-ақ 5 жыл ішінде облыс көлемінде көптеген нәтижелі жұмыстар атқарылғанын атап өтіп, Түркістан қаласы ерекше келбетке еніп, дамудың даңғыл жолында екендігін жеткізді.
–Бүгінгі өткізіліп отырған Халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияның біздің өңірде өткізілуі және ҚР Ауыл шаруашылығы ғылымдар академиясы орталығының Түркістан облысында ашылуы кездейсоқтық емес деп білемін. Түркістан облысы климаттық орналасу, жұмыс күші тұрғысында ауыл шаруашылығын дамытуда ең қолайлы өңір болып саналады. Облыста 74 мың агроқұрылымдар тіркелген. Бұл Республикалық көрсеткіштің 31 % және елімізде өндірілетін ауыл шаруашылығы жалпы өнім көлемінің 12 % өңірдің үлесінде немесе 1 трлн. теңгеден асады. Түркістан қаласын түркі әлемінің мәдени әрі рухани Астанасы етіп қалыптастыру кезеңінде оның үстіне, Түркістанды туристік мекен ету үшін, табиғаты құрғақ, жазы ыстық, аңызақ желді өлкені көгалдандыру басты күн тәртібіне қойылып бірқатар ауқымды жұмыстар жасалды. Сонымен қатар, біз ауыл шаруашылығында еңбек өнімділігін арттыруға бағытталған жобаларды оның ішінде «Қарқынды бау», «Бір алқаптан 2-3 өнім алу», «Нольдік технологиялар», «Су үнемдеу технологияларын ендіру» бағыттарына басымдылық беріп келеміз, – деді Ермек Кенжеханұлы
Одан соң Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы ғылымдары Академиясының президенті Тілектес Есполов сөз сөйлеп, соңғы бес жылда Түркістан облысы көптеген игі жобаларды, бастамаларды іске асырып келетінін айтты. Қазіргі таңда Түркістан қаласы, көпшіліктің назарын өзіне қарататын, айналасы жасыл желектермен дамып, өзінің көне тарихи келбетін сақтап отырған киелі мекен екеніне тоқталып, қаланың аумағы күн өткен сайын көркейіп, инфрақұрылымы мен экономикасы арту үстінде екенін жеткізді.
–Орман қорын үлғайту мақсатында 2,0 млрд, елді мекендерде 15,0 млн. ағаш отырғызу – әлем деңгейіндегі жаңа бастама, бұл жобаның әлемдік экономиканы Декорбонизациялау мақсаттарымен үйлеседі. Осы орайда, жақсы мысал ретінде Эфиопияның Сахарасын, Қытай еліндегі 12 шөлді құм кеңістіктерді (Такла-Макан, Гоби, Алашань т.б.) жасылдандыруды оңтайлы шешім деп қарауға болады. Ғалымдарымыздың зерттеулері бойынша, Қазақстанның оңтүстік пен оңтүстік-шығысындағы Іле-Балқаш-Қапшағай Дельтасында бір млрд ағаш егу арқылы осы аймақтың экологиялық проблемалары мен су жинақтау үрдісін 40-80 пайызға дейін арттыруға болады. Түркістан облысының агроөнеркәсіп кешені азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуде орасан зор үлес қосуда. Осы бағыттағы жұмыстарды инновациялық жолмен жедел дамыту үшін, Ауыл шаруашылығы министрлігіне қарасты Ғылыми-зерттеу институттары мен тәжірибе шаруашылықтарының көпжылдық ізденістері мен тәжірибелері нәтижесінде: жаңа технологиялар, орман алқаптарын дамыту, ауылшаруашылық дақылдары мен бау-бақша өсімдіктерінің бәсекеге қабілетті жаңа сорттары, мал тұқымдары, оларды ауру мен зиянкестерден қорғау әдістері, шикізаттарды сақтау, өндірілген өнімді қайта өңдеу жолдары әзірленген. Осы бағыттағы ғылыми жаңалықтарды жедел өндіріске еңгізу мақсатында, бүгін еліміздің жетекші ҒЗИ басшылары мен ғалымдары осы конференцияға қатысып отыр, олар өздерінің баяндамаларында өз ұсыныстарын айтып пікірлерін білдіреді, – деді Тілектес Есполов.
Айта кетейік, халықаралық конференция кешке дейін жалғасады. Мұнда ғалымдар түрлі тақырыпта баяндама жасап, жиын соңында арнайы қарар қабылдайды деп жоспарлануда. Күні кеше өзге мемлекеттен келген қонақтар Түркістан қаласы маңындағы жасыл алқапты аралап, атақырылып жатқан жұмыстармен танысты. Мұнда табиғат жанашырлары 5 жыл ішінде атқарылған жұмыстарды талдап, өздерінің ұсыныс-пікірлерін білдірген болатын.
Түркістан облысының табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасының ұйымдастыруымен өтіп жатқан халықаралық жиын Түркістан облысының 5 жылдығына және Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы ғылымдары Академиясы орталығының ашылуына арналған.

ТҮРКІСТАНДА БАС ҚОСҚАН ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҒАЛЫМДАР ҚАРАР ҚАБЫЛДАДЫ

Облыс әкімдігі мамандарының, экологтар мен халықаралық сарапшылардың басын қосқан жиында Түркістан өңірінің жасыл аймағын күтіп ұстау мен көлемін ұлғайту мәселесі талқыланды. Пленарлық отырыста мамандар Түркістанда тек өңірдің топырақтық – климаттық жағдайына бейімделген ағаштарды отырғызу және жаңа технологияларды енгізу, орман тұқымы аумағын қалыптастыру, тұқымбақ шаруашылығын кеңейту туралы тоқтамға келді.
Халықаралық жиында алғаш болып баяндамаға шыққан Түркістан облыстық Табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасының басшысы Қайрат Абдуалиев Президент Жолдауындағы тапсырмаға орай республика аумағында экологиялық ахуалды жақсарту үшін 2 млрд. әртүрлі ағаш көшеттерін отырғызу мақсатында кешенді жоспар қабылданып, облыс бойынша 5 жылда 110,2 мың гектар жерге 170,0 млн. ағаш көшеттерін отырғызу бойынша тиісті жұмыстар атқарылып жатқанын тілге тиек етті.
Баяндамашының мәліметінше, облыс әкімі Дархан Сатыбалдының бастамасымен Түркістан қаласының экологиялық ахуалын жақсарту мақсатында «Жасыл белдеу» аумағын 30 мың гектарға жеткізу жоспарланып, бүгінгі таңда 15 009 гектар жерге көшеттер егіліп, күтіп-бапталуда.
Түркістан қаласы мен облыстың бірқатар аудандарында климаты күрт континетальды болуына орай, егілген орман ағаштарының бірінші, екінші жылдарында 25 пайызының жерсінбей қурап қалуы, табиғи заңды құбылыс. Сондықтан орман шаруашылығы қағидаларында көрсетілгендей қураған ағаштарды қайта жаңғырту мақсатында орман екпелерін толықтыру жұмыстарын жүргізу, екпелерді құру процесінің кезекті тармағы болып есептелінеді. Осыған орай жасыл желектерді күтіп баптау мерзімі 5 жылға созылуы бойынша шешім қабылданып, мәдени орман екпелерінің көнімділігі 55 пайыздан жоғары болмайтынын атап өткен. Министрлік қолданыстағы орман алқаптарын күзгі түгендеуден өткізу Қағидасына өзгерістер енгізіліп, Түркістан облысындағы мәдени орман алқаптарының жерсіну мен сақталу көрсеткіші 50 пайызға белгіледі. Түркістан қаласы экологиялық аймаққа енгізілгенімен, күзгі түгендеу қортындыларына сәйкес, қазіргі таңда қала айналасындағы жасыл екпелердің көнімділігі 60-65 %-ды құрап отыр, – деді Қ. Амангелдіұлы.
Өз кезегінде Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университетінің ректоры Жанар Темірбекова, Орталық Азиядағы «BIOVERSITY international» басқарушысы Мухаббат Турдиев, «Азық-түлік қауіпсіздігі жөніндегі Ислам ұйымының» бағдарламалар және жобалар директоры Али Зулфикар, Қазақ жеміс көкеніс шаруашылығы ғылыми-зерттеу институтының басқарма төрағасы Теміржан Айтбаев, Nath Bio-Genec (I) Ltd Үндістан Доктор Кулькарне, С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық зерттеу университетінің орман ресурстары және орман шаруашылығы кафедрасының меңгерушісі Ж.Боранбай, Орталық Азиядағы «IWMI» халықаралық су ресурстарын басқару орталығының басшысы Др. Ойторе Анарбеков, «Байтақ-болашақ» республикалық одағының президенті Ғани Назарбек сөз сөйлеп, өз ойларымен бөлісті.
Сонымен қатар «Ә.Бөкейханов атындағы Қазақ орман шаруашылығы және агроорманмелиорация ғылыми-зерттеу институты» ЖШС-нің аға ғылыми қызметкері Андрей Кабанов Астана қаласының Жасыл аймағын құру жөнінде айтса, Өзбекстан Республикасы «Мирза Улығбек атындағы Ұлттық университеттің» академигі Лазиза Гафурова суармалы бұзылған құрғақ топырақтардың құнарлығын арттырудың ғылым негіздеріне тоқталды. Сондай-ақ Қазақ өсімдік қорғау және карантин ғылыми институты басқарма төрағасы Бейбіт Дүйсенбеков Орман шаруашылығының зиянкестерімен күрсу тәсілдерін атап өтті. Ал Өзбекстан республикасы Ташкент аграрлық университетінің профессоры Якубжан Юлдашев «Өзбекстан мемлекетінің орман шаруашылығындағы жетістіктері» мен «Қазақ су шаруашылығы ғылыми-зерттеу институтының» ғылыми жұмыстары бойынша директоры Нұрлан Балғабаев «Су тапшылығының мәселелері және оны шешу жолдары» тақырыбында баяндама жасады.
Шарада ауыл шаруашылығын дамыту және жаңа технологияларды енгізу және Түркістанның айналасында атқарылған жұмыс – аса қажырлы еңбек екені айтылып, осындай климат жағдайында «жасыл» аймақ» құру өте қиын екені сөз болды. Сонымен қатар, климаттың қолайсыздығы, жазда ауаның температурасы 40-45 градустан асатыны сондай-ақ, жауын-шашын өте аз екену туралы сөз озғалды. Сарапшылар көгалдандыру жұмысында барлық қажетті нормалар сақталған. Сондықтан бұл үлкен еңбек өз жемісін беретінін баса айтты.
Маңызды шарада салаға ғылым жетістіктерін молынан пайдалану қажеттілігі жеткізілді. Бұл тұста «Ә.Н.Бөкейхан атындағы Қазақ орман шаруашылығы және агроорманмелиорация ғылыми-зерттеу институты» ұжымы маңызды рөл атқармақ.
Жасыл аймақты жетілдіру жұмысына жаңа серпін берген конференция қорытындысы бойынша қарар қабылданды. Онда жылжымалы құмдарды тоқтату, орман тұқымбақтарында тамшылатып суару әдістерін кеңінен қолдану айтылды.
Бүгінгі жиында қабылданған қарар осы уақытқа дейін атқарылған жұмыстар мен алдағы уақытта атқарылатын жұмыстарға бағыт-бағдар беретін құжат.
Басқосуға арнайы қатысқан Өзбекстан, Қырғызстан, Үндістан мен Пәкістан, Орталық Азия елдерінен келген ғалымдар өз тәжірибелерімен бөлісіп, ауа-райы қолайсыз аумақта ағаштарды баптаудың қыр-сырымен бөлісті. Сонымен қатар облыс әкімдігінің бастамасымен Түркістанда 2019-2022 жылдары қала айналасынан 7700 га жерге «Жасыл белдеу» құру жоспарланды. Бүгінгі таңда барлығы 15 009 га жерге көшеттер егіліп, күтіп-бапталуда. Алдағы уақытта «Жасыл белдеу» аумағын 30 мың гектарға жеткізу көзделуде.