Халықты баспанамен қамту маңызды мәселе. Түркістан облысында осы бағытта жұмыс жүргізіліп жатыр. ҚР Конституциясының 30 жылдық мерекесі қарсаңында облыс орталығында әлеуметтік қолдауға мұқтаж 8 отбасыға демеушілердің қолдауымен жаңа баспананың кілті табысталды. Соның ішінде 4 отбасының баспанасына халық қалаулылары атсалысты. Түркістан облыстық мәслихат депутаттары Мағауия Тұрысбеков пен Жомарт Абдибаев өз қаражаттары есебінен 4 мұқтаж отбасыға қуаныш сыйлады.

Үшқоңыр көшесінде орналасқан әсем де жайлы баспаналардың әрқайсысы 68 шаршы метрді құрайды. Үш бөлмелі баспаналар ас үй, жуынатын бөлмемен жабдықталған. Электр желісі, табиғи газ және ауыз сумен қамтылған.

Баспана кілтін табыстау сәтінде тұрғындар өз қуаныштарымен бөлісіп, демеушілерге алғыстарын жеткізді.Айта кетейік, бұл отбасылар облыс әкімінің жеке қабылдауында болып, баспана мәселесін көтеріп, көмек сұраған болатын. Өтініш қабылданды. Халық қалаулылары халық өтінішіне назар аударып, көмек қолын созды.
– Баспана мәселесі бүгінде өзекті. Үй кезегінде тұрған халық жыл сайын баспаналы болса деп тілеймін. Қолдан келсе мұқтаж отбасыларға көмек көрсетуді азаматтық парыз деп есептеймін. Мереке қарсаңында баспаналы болған отбасыларды қуаныштарымен құттықтаймын,-деді депутат М.Тұрысбеков!

Қазіргі таңда Түркістан қаласында 23 мыңнан астам адам үй кезегінде тұр. Жыл басынан бері 400-ден астам пәтер үлестірілді. Жыл соңына дейін тағы 500-ден аса пәтер беріледі деп жоспарлануда.

Бұл – елдіктің тұғырын, мемлекеттіліктің өзегін айқындаған Ата заңның мәнін сараптап, құндылықтарын дәріптейтін бірегей мереке.

Биыл осынау басты құжаттың қабылданғанына 30 жыл толып отыр. Онда халқымыздың сан ғасырлық елдік дәстүрі мен арман-аңсары, заманауи әлемдік озық құқықтық нормалар нақты көрініс тапқан.

Осы жылдар ішінде Конституция Қазақстанның саяси және құқықтық жүйесінің негізін қалап, институционалдық құрылымын орнықтырып, халқымыз бен берекелі қоғамның нық ұстанар негізгі қағидаттары мен қастерлі құндылықтарын белгіледі.

Соның арқасында еліміз іргелі мемлекетке айналып, жаһанда өзіндік елеулі орны бар орта державалардың қатарынан берік орын алды.

Конституция мемлекетіміздің игілігіне қызмет етіп, еліміздің тұрақтылығы мен өркендеуін қамтамасыз ете берсін! Әрбір шаңыраққа шаттық пен бақ-береке тілеймін. Еліміз аман, жұртымыз тыныш болсын!

Құрметпен, Түркістан облыстық туризм басқарма басшысы Нұрдәулет МЕДЕУОВ!

Еліміздің айтулы мерекесі – Конституция күні құтты болсын!

Көк байрағы желбіреген, ынтымағы мен бірлігі жарасқан Қазақстанымыз дамудың даңғыл жолымен жарқырап келеді. Мемлекет басшысы атап өткендей, ел дамуының тірегі – еңбек адамдары. Осы ретте әр сала мамандары ел үшін тер төгіп, өз еңбегімен жарқын бейнені қалыптастыруда. Солардың бірі – Түркістан облысының бас сушысы, “Қазсушар” РМК Түркістан филиалының директоры Қазыбек Бедебаев Қошқарбекұлы.

Ол барша оңтүстік жұртын мерекемен құттықтады:

– Құрметті көпшілік!
Сіздерді Республикамыздың әрбір азаматы үшін қастерлі күн – Конституция мерекесімен шын жүректен құттықтаймын! Бұл мерекенің орны ерек, себебі Ата Заңымыз – мемлекетіміздің тұғыры, халқымыздың еркіндігі мен бірлігінің кепілі. Әрбір азамат оның маңыздылығын ұмытпай, құрметтеп, қорғауға тиіс. Баршаңызға амандық, бақ-береке, мол игілік тілеймін, – деді Қазыбек Бедебаев.

Мереке құтты болсын! Еліміздің дамуына өз үлесімізді қоса берейік.

Төрт онжылдыққа жуық саналы ғұмырын ел денсаулығын қорғау жолына арнаған Нышанов Нұрбек Садықбекұлы – Түркістан облысындағы санитариялық-эпидемиологиялық қызметтің көшбасшысы ғана емес, нағыз майталман маман, өз ісінің шебері. Бүгінде Түркістан облысының санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаментінің басшысы қызметін абыроймен атқарып жүрген ол, бұл салада іргелі өзгерістер мен оң нәтижелерге қол жеткізген тәжірибелі маман ретінде кеңінен танымал.

Кәсіптік жолдың бастауы
Нұрбек Садықбекұлының еңбек жолы 1986 жылы Ордабасы ауданының Бөген ауылындағы санитариялық-эпидемиологиялық станцияда дәрігер-эпидемиолог қызметінен басталды. Жас маман алғашқы күннен бастап адалдықты, жауапкершілікті ту етіп, қиын да күрделі санитарлық-эпидемиологиялық саланың қыр-сырын терең меңгеруге күш салды.

1988-1992 жылдары Леңгір аудандық СЭС-те еңбек етсе, кейіннен облыстық деңгейдегі аса жауапты қызметтерге көтерілді. Әр кезеңде де өз ісіне үлкен жауапкершілікпен қарап, кәсіби біліктілігін үздіксіз жетілдіріп отырды.

Қиындықпен шыңдалған тәжірибе
2000-жылдардан бастап оның кәсіби жолы шын мәнінде серпінді өзгерістерге толы болды. Ол аса қауіпті жұқпалы аурулар бөлімін басқарды, аудандық санитариялық қадағалау басқармаларын басқарды. Нұрбек Садықбекұлының бастамасымен өңірде түрлі эпидемияларға қарсы іс-шаралар қолға алынып, қоғамдық денсаулық сақтау саласында жүйелі жұмыстар атқарылды.

2019 жылғы Арыс қаласындағы жарылыс кезінде облыстық штаб құрамында болып, жарылыс аймағына алғашқы болып кірген эпидемиологтардың қатарында жүрді. Ауа мен судың радиациялық құрамын зерттеп, қала аумағын санитарлық талаптарға сәйкестендіру жолында тынбай еңбек етті. Арыс қаласын қайта құру құрылыс жұмыстарын жүргізген он мыңнан астам жұмысшылардың сапалы тағаммен қамтамасыз етуге атсалысып тағамнан уланудың алдын алу жұмыстарын да жүргізді.
Пандемиямен күрестегі көшбасшылық
2020 жылы бүкіл әлемді дүр сілкіндірген COVID-19 пандемиясы кезінде Нұрбек Нышановтың рөлі айрықша болды. Түркістан облысының бас санитариялық дәрігері ретінде аймақтың шекараларында бақылау бекеттерін ұйымдастырып, індеттің таралуына қарсы қатаң шаралар қабылдады. Жүйелі әрі уақтылы жүргізілген шаралардың арқасында Түркістан облысы ұзақ уақыт бойы «жасыл аймақ» деңгейінде болды.

Оның басшылығымен 2020 жылы – 46, 2021 жылы – 22, 2022 жылы – 3 санитариялық шектеу туралы қаулы қабылданып, індетпен күресте нақты және нәтижелі шаралар жүргізілді.

Су тасқыны кезінде сыналған төзім
2021 жылдың мамыр айында орын алған Сардоба су қоймасының жарылуы — тағы бір үлкен сын сағаты болды. Мақтаарал ауданының тұрғындары қауіпсіз аймақтарға көшіріліп, эпидемиологиялық ахуалды бақылау міндеті санитарлық қызметтің иығына артылды. Су басқан елді мекендерде мамандар ауыз су мен тұрмыс жағдайын жіті тексеріп, 4 миллион шаршы метрден астам аумаққа дезинфекция жүргізді. Бұл – үлкен ұйымдастырушылық пен кәсібилікті талап еткен күрделі жұмыс еді.
Мемлекеттік марапаттар мен мойындау
Осы жылдар арасында Нұрбек Садықбекұлының ел үшін жасаған еңбегі ескерусіз қалған жоқ. Ол:
«Денсаулық сақтау ісінің үздігі»,
«ҚР Тәуелсіздігіне 25 жыл» медалі,
«ҚР үздік мемлекеттік қызметшісі» төсбелгісі,
ҚР Президентінің Жарлығымен «Халық алғысы» медалімен марапатталған.

Бұл – тек марапаттар ғана емес, оның халық денсаулығы жолында жасаған еңбегінің шынайы бағасы.

Бүгінгі күн тынысы
Бүгінде оның басшылығындағы департаментте 320-дан астам мемлекеттік қызметкер мен 160 әкімшілік қызметкер қоғамдық денсаулық сақтау, санитариялық талаптардың орындалуын бақылау, тағам өнімдерінің қауіпсіздігін қадағалау секілді күрделі де маңызды жұмыстарды атқарып келеді.

Құрметті Нұрбек Садықбекұлы, сіз — нағыз кәсіби маман, өз саласының ірі тұлғасысыз. Сіздің еңбек жолыңыз жас мамандарға үлгі болары сөзсіз. Қиын кезеңдерде тайсалмай, жауапкершіліктен жалтармай, әрдайым алдыңғы шепте жүріп елге сіңірген еңбегіңіз әрдайым құрметке лайық. Туған күніңіз құтты болсын. Елдің дамуы мен ынтымағы жолында аянбай еңбек ете беріңіз.

Құрметпен, жұртшылық пен байланыс бойынша бас маман Б. Қазбеков

А вирусты гепатиті-бұл жедел жұқпалы ауру, басқаша айтқанда, бауыр мен өт шығару жүйесінің зақымдануымен жүретін вирусты ауруы. «А» гепатитімен барлық жастағы адамдар ауырады, бірақ көбінесе – балалар мен жасөспірімдер. Байланыс арқылы және тұрмыстық жолмен беріледіАурудың қоздырғышы-пикорнавирустар тұқымдасына жататын А гепатиті вирусы. Ол сыртқы ортада өте тұрақты, +4 ° C температурада бірнеше ай бойы және минус 20 ° C температурада бірнеше жыл бойы сақталады. Вирус бес минуттық қайнатудан кейін ғана өледі.

Аурудың қандай түріне қарамастан, ауру адам инфекция көзі болады: сарғаю немесе сарғаюсыз. Ең үлкен қауіп-инкубация кезеңінің соңында және сарғаю алдындағы кезеңде.
Вирус ағзаға келесі жолдармен енуі мүмкін: сумен – инфекция жұқтырған ауыз суды тұтыну және жұқтырған суға шомылу кезінде мүмкін; тамақпен – салаттар, көкжелек, жемістер және т.б. жеу нәтижесінде; ауру адамдармен тығыз байланыста болған кезде, жұқтырған ыдыс-аяқ, ойыншықтар, тұрмыстық заттар арқылы. Вирустың таралуы, әсіресе жеке гигиенаның өте төмен деңгейінде, қайнар көзімен тығыз байланыста болуы мүмкін. Аурудың инкубациялық кезеңі орта есеппен 2-3 аптаға созылады, максимум 50 күн, ал кем дегенде 7 күн.
Аурудың белгілері: науқаста тәбет нашарлайды, оң жақ қабырға астында ауырсыну, жүрек айну, жиі құсу пайда болады, нәжіс түссізденеді, зәр қараяды, терінің және шырышты қабаттардың сарғаюы пайда болады, бауыр үлкейеді. Кейбір жағдайларда аурудың басталуы тұмауға ұқсайды: дене қызуы көтеріледі, тұмау, жөтел, бүкіл денеде ауырсыну пайда болады. Осы кезеңде науқас басқаларға өте қауіпті, өйткені вирус денеден қарқынды түрде шығарылады.

Түркістан облысы санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаментінің басшысы Н. Нышанов

Адам ағзасы 70%-ға жуығы судан тұрады, сондықтан сапалы ауыз судың болуы – өмірдің негізі. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметінше, жер шарындағы әрбір төртінші адам қауіпсіз ауыз суға қол жеткізе алмай отыр. Бұл – миллиондаған адамның денсаулығы мен өміріне тікелей қауіп-қатер төндіреді.
Су арқылы таралатын аурушаңдық
1. Жұқпалы аурулар:
• Ластанған су көздері ішек инфекцияларының негізгі көзі болып табылады.
• Холера, дизентерия, іш сүзегі, гепатит А, ротавирус инфекциялары – су арқылы жұғатын ең қауіпті аурулардың түрлері.
• Әсіресе балалар мен қарттар арасында асқыну қаупі жоғары.
2. Инфекциялық емес аурулар:
• Өндіріс қалдықтары мен ауыл шаруашылығында қолданылатын тыңайтқыштар жер асты суларына түсіп, нитраттар мен ауыр металдардың мөлшерін арттырады.
• Бұл бауыр мен бүйрек ауруларына, қаназдыққа, тіпті онкологиялық сырқаттарға әкелуі мүмкін.
3. Паразиттік аурулар:
• Қауіпсіздігі тексерілмеген ашық су көздерінде шомылу кезінде лямблиоз, амебиаз, шистосомоз сияқты паразиттік аурулар жұғуы ықтимал.
Санитариялық-эпидемиологиялық талаптар
Су көздерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін мынадай шаралар атқарылады:
• Зертханалық бақылау: ауыз судың құрамындағы микробиологиялық, химиялық, радиологиялық, паразитологиялық көрсеткіштер тұрақты тексеріледі.
• Дезинфекция: су тазарту станцияларында хлорлау, озондау, ультракүлгін сәулемен өңдеу әдістері қолданылады.
• Қорғау аймақтары: су ұңғымалары мен су қоймаларының айналасында санитариялық-қорғау аймақтары белгіленіп, химиялық, биологиялық ластануды болдырмау.
• Құбыр жүйесінің жағдайы: су құбырлары уақтылы жөнделіп, апатты жағдайлардың алдын алу маңызды және су құбырларын жуу, тазалау, дезинфекциялау.
Тұрғындардың назарына!!!
• Тек зертханалық тексеруден өткен және қауіпсіздігі бақыланатын суды пайдалану.
• Қайнамаған немесе белгісіз, күмәнді көздерден алынған суды ішпеу.
• Құдықтарды санитариялық талапқа сай ұстау (қақпақпен жабу, жан-жағын қоршау).
• Жеке гигиенаны сақтау (қолды жуу, тағамды таза сумен дайындау).

Нұрбек Садықбекұлы – Түркістан облысының санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаментінің басшысы

Гигиеналық оқытуға жататын халықтың декреттелген тобына барлық типтегі білім беру объектілерінің, балаларды сауықтыру ұйымдарындағы және шипажайлар, барлық түрлердегі (үлгідегі) мектепке дейінгі ұйымдардың және балалар үйлерінің, денсаулық сақтау және медициналық-әлеуметтік оңалту объектілерінің, ауыз суды дайындаушы және су құбырының құрылыстары мен желілерінің, тұрмыстық қызмет көрсету саласындағы (моншалар, хауыздар, бассейндер, спорттық-сауықтыру ұйымдары, шаштараздар, косметологиялық салондар, кір жуатын орындар, химиялық тазарту орындары, қонақүйлер, хостелдер), тамақ өнімдерін өндіру, сақтау, өткізу, кәдеге жарату, тасымалдау кезінде тамақ өнімдерімен жанасатын қызметкерлер жатады. Аталған қызметкерлер жұмысқа тұру кезінде бастапқы және одан әрі жылына бір рет кезеңділікпен гигиеналық оқытудан өтуі тиіс.
Қазақстан Республикасының 2020 жылғы 7 шiлдедегi № 360-VI ҚРЗ «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі» туралы Кодексінің 96-бабына сәйкес Халықтың декреттелген топтарын гигиеналық оқытуды жүзеге асыратын жеке немесе заңды тұлғалар халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органдардың аумықтық бөлімшелерін “Рұқсаттар және хабарламалар туралы” Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген тәртіппен қызметті жүзеге асырудың басталғаны немесе тоқтатылғаны туралы хабардар ертуге міндетті.
Халықтың декреттелген тобына гигиеналық оқытуды жүргізудің сапасын бақылауды мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қызмет органдары:
1) қызметінің басталғаны және тоқтатылғаны туралы хабарламаларды мониторингтеу;
2) гигиеналық оқытуды жүргізу тәртібі мен бағдарламасының сақталуын тексеру;
3) тексерулер, профилактикалық бақылау барысында декреттелген топқа жататын адамдардың білімін тексеру арқылы жүзеге асырады.
Халықтың декреттелген топтарын гигиеналық оқыту қағидалары Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 16 қарашадағы № ҚР ДСМ-195/2020 «Халықтың декреттелген тобындағы адамдарды гигиеналық оқыту қағидаларын бекіту» туралы бұйрығымен айқындалған.
Аталған бұйрыққа сәйкес, халықтың декреттелген топтарына гигиеналық оқытуды жүргізу тәртібі төмендегідей:
Халықтың декреттелген тобының гигиеналық оқыту бойынша қызметті “гигиена және эпидемиология” мамандығы бойынша медициналық білімі бар жеке тұлғалар немесе заңды тұлғалардың өкілдері жүзеге асырады;
Гигиеналық оқыту бағдарламасы білім алушылардың кәсіптеріне байланысты сағат саны 12-ден 18-ге дейін теориялық оқытуды және 2 сағат көлемінде емтиханды қамтиды;
Гигиеналық оқытуды жүргізуге арналған оқу үй-жайлары көп функционалды ғимараттар немесе өзге мақсаттағы ғимараттар құрамындағы жеке үй-жайларда орналастырылады;
Гигиеналық оқытудан өткеннен кейін гигиеналық оқытуды жүргізетін жеке және заңды тұлғалар бекітетін тестілік сұрақтар түрінде емтихан өткізіледі;
Тестілеу нәтижесі дұрыс жауаптар 80%-дан артқан жағдайда оң деп саналады.
Қанағаттанарлықсыз баға алған жағдайда білімін қайта тексеруді бір айдан кешіктірмей белгілейді;
Оң нәтиже болған жағдайда гигиеналық оқытуды жүргізген жеке және заңды тұлғалар емтихан тапсыру туралы мәліметтерді халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық бөлімшелеріне ақпарат ұсынуы тиіс.
Гигиеналық оқытуды жүргізу туралы халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның ақпараттық жүйесіне енгізеді.
Гигиеналық оқытуға ақы төлеуді халықтың декреттелген тобының өз бетінше не тараптардың келісімі бойынша жұмыс беруші жүзеге асырады.

Нұрбек Садықбекұлы – Түркістан облысының санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаментінің басшысы.

Ағымдағы жылғы 12 тамыз күні Аумақтық басқармалар үйінде «Этносаралық татулықты сақтаудағы діннің рөлі» тақырыбында аудан имамдарымен жиын өткізілді.

Жиынды аудан әкімінің орынбасары Бақытжан Букебаев жүргізіп отырды.
Жиында ауданның бас имамы Е.Полатов, облыстық «Қоғамдық келісім» мекемесінің аудандық филиалының басшысы А.Раматуллаев, Ардагерлер кеңесі төрағасының м.а. Т.Ақай және имамдар сөз сөйлеп, этносаралық татулықты нығайтудағы діннің рөлі туралы ұсыныстарын айтты.
Кездесуді аудан әкімінің орынбасары Бақытжан Кеңесбекұлы қорытындылап, жиынға қатысқан имамдарға алғысын білдіріп, діни тұрақтылықты сақтауда бірлесе жұмыс жасауға шақырды.
Бұл басқосу-еліміздегі бейбіт өмір мен ұлттық бірліктің маңыздылығын терең ұғындыруға бағытталды.
Қоғамда рухани тұтастықты сақтауда, жастарды тәрбиелеуде, халқымыздың ынтымағын арттыруда маңызды рөл атқарып келеді.

Этносаралық келісім мен дінаралық татулық — тәуелсіздігіміздің тұғыры, еліміздің даму жолындағы басты құндылықтардың бірі. Осы бағытта баршаңызды бірлік пен өзара сыйластықты сақтауға шақырамыз.
Бейбітшілік пен татулық — бәріміздің ортақ игілігіміз!