“Түлкібас аудандық орталық ауруханасының” Жаскешу дәрігерлік амбулаториясының медициналық қызметкерлері арасында “Аса қауіпті инфекциялық аурулардың алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар” ҚР ДСМ 2021 жылғы 12 қарашадағы № ҚР ДСМ-114 бұйрығы бойынша “Конго-Қырым геморрагиялық қызбасы, құтыру, сібір жарасы ауруларының профилактикасы” туралы бірлескен бұйрық негізінде семинар сабақ жүргізілді. Дәрігерлер аса қауіпті инфекциялық аурулардың алдын алу бойынша сібір жарасына да ерекше тоқталып өтті.
Сібір жарасы – бұл өте қауіпті инфекция, теріде және шырышты қабаттарда ерекше көршиқандардың пайда болуымен немесе ішек пен өкпеде қабыну-геморрагиялық өзгерістердің дамуымен сипатталады, ауыр интоксикация құбылыстарымен жүреді. Сібір жарасы инфекциясының көзі – ауыл шаруашылық жануарлары. Адамдардың инфекция жұқтыруының себептері – ауру жануарлармен байланыста болу, өте сирек жағдайда – ластанған топыраққа жанасу кезінде болады. Адамнан адамға сібір жарасы ауруы берілмейді. Адам негізінен байланыста болу жолымен жұқтырады, қоздырғыш зақымдалған тері арқылы ағзаға еніп, ауру жануарларға күтім жасау, оларды сою, тұтас етін бөлу, етті аспаздық өңдеу, жануарлар шикізатымен жұмыс істеу кезінде шырышты қабықтың микрожарақаттары арқылы жұғады дейді мамандар.
« — Сібір жарасы- бұл қоздырғышы Bacillus anthracis спора түзуші бактериясы болып табылатын жануарлар мен адамның жіті жұқпалы ауруы. Сібір жарасының үш түрі бар:
-Терілік;
— Өпкелік ;
— Ішекті;
Терілік түрі басым, сирек — сепсис құбылыстары (шіруі) бар өкпе және ішек түрі. Бұл ауру адамға ауру жұқтырылған жануардың терісімен және жүнімен жанасудан немесе залалданған етті тұтынудан жұғуы мүмкін.
Сібір жарасын адамға жұқтырушы ол– үй жануарлары (ірі қара мал, қой, ешкі, түйе, шошқа) болып табылады. Адамға аурудың жұғу жолы көбінесі жанасу арқылы (малды сою кезінде терісін түсіруде немесе мал терісін өңдеуде) және бактерияның спораларымен ластанған тағамдар мен ауыз суын ішп-жеуде және ластанған топырақты егістікте қолдануда жұғуы мүмкін. Ал ауру адамнан адамға жұқпайды.
Инфекцияның жұғу жолдары:
Байланысты — ауру жануарларға күтім жасау кезінде зақымдалған тері немесе шырышты қабықтар арқылы:
-ұшаны өңдеу, терісін алу және өлген жануарлардың өлекселерін көму кезінде;
-сібір жарасы даулары бар топырақпен жұмыс істеген кезде;
Алиентарлы — ауру малдардан алынған ет тағамдарын дайындау және тұтыну жолы арқылы.
Аэрогенді (ауа — шаң) — спорды ингаляциялау жолымен.
Трансмиссивті-жәндіктердің шағуы (соқыр, шыбын, масалар) арқылы.
Сібір жарасының белгілері:
Аурудың инкубациялық кезеңінің орташа ұзақтығы 2-3 күнді құрайды,бірнеше сағаттан 8-14 тәулікке дейін ауытқуы мүмкін.
Ауру тез басталады: алғашқы сағатта — дене температурасы 38-40 градусқа дейін күрт жоғарылайды және әлсіздік пайда болады. Қан (сепсис) жұқтырудың кез келген әдісі нәтижесінде дамиды.
Симптомдары:
— қатты бас ауруы;
— жоғары дене қызуы;
— жалпы әлсіздік;
— ісіну мен қышудың тез өсуімен карбункул (тері зақымданғанда);
— кеуде ауыруы (өкпе түрі жағдайында);
— тұншығу (өкпе түрінде);
— қан қоспасы бар диарея (ішек түрі жағдайында);
— іштің түйілу аурулары (ішек жағдайында);
— қан қоспасы бар құсу (ішек түрі жағдайында).
Егер емдеу уақытында басталса, науқастар сауығады. Сирек жағдайларда ауру ағымы ішек, өкпе немесе септикалық түрлермен асқынады. Аурудың ауыр ағымы бар және ол науқастың өліміне әкелуі мүмкін. Сондықтан сібір жарасына күдікті болса, дереу дәрігерге хабарласыңыз. Емдеу тек стационар жағдайында жүргізіледі. Дәрігерлер антибиотиктерді немесе басқа да препараттарды дәрігердің кеңесуінсіз өз бетімен емдеу немесе алдын алу үшін қолданбауды ұсынады. Жұқтырудың кез келген түріне күдік болғанда дереу ауруханаға жатқызу керек.
Дәрігерлер Сібір жарасы инфекциясынан қалай сақтануға болатыны жайында да түсіндіріп өтті.
« — Ет пен ет өнімдерін тек өнімдердің сапасын бақылайтын жерлерде ғана сатып алу; Ет, ет өнімдерін немесе кез келген мал шаруашылығы шикізатын өңдейтін және сататын адамдар өздерін және басқаларды қауіпсіздендіру үшін гигиеналық нормаларды ұстануға міндетті. Жануарларды күту кезінде ветеринарлық-санитарлық ережелерді орындау. Үй малын сою тек қана мал мамандарының рұқсатымен жүргізу. Жануарлардың өлекселерін ретімен көму. Үлбір және былғары шикізаттарын ветеринариялық бақылау. Жануарлардың ауруын бақылау. Залалданған жануарлардың өлекселерін жою. Жануарларды сібір жарасына қарсы екпе егу қажет.» — дейді ақ халаттылар.
Сібір жарасының алдын алудың негізгі қағидалары:
- Сібір жарасының топырақ ошақтарында мал жаюға тыйым салу, ауру жануарларды жасырын союға және олардың өнімдерін сатуға тыйым салынады. Мал сою тек ветеринар дәрігердің рұқсатымен жүргізілуі тиіс.
- Мал өнімдерін тек ветеринарлық тексеруден өтетін мамандандырылған базарлардан немесе дүкендерден сатып алыңыз.
- Сүт және ет өнімдерін белгісіз сауда орындарынан немесе кездейсоқ адамдардан сатып алуға болмайды.
- Малмен жұмыс істеу кезінде гигиена қағидаларын сақтап, арнайы киім мен қорғаныс құралдарын қолдану.
- Егер алғашқы күдікті белгілер пайда болса, дереу дәрігерге жүгіну.
- Жануарларға және халықтың тәуекел тобындағы адамдарға профилактикалық вакцинация жүргізу.
Семинар соңында мамандар өзара тәжірбие алмасып, көкейлерінде жүрген сұрақтарына жауаптарын алды. Жалпы аса қауіпті жұқпалы аурулардың алдын алу бойынша көптеген мәліметтер айтылып, түсіндірме жұмыстары жүргізілді. Семинар сабағын ұйымдастырған Түлкібас аудандық санитариялық-эпидемиологиялық бақылау басқармасының мамандары ең бастысы нақты талаптар мен ережелерді орындау басты міндет екенін атап өтті.
