АЭС салу бойынша халықтың қорқынышы басым. Ол қорқыныш – апатты жағдай орын алса не болмақ, қауіпсіздікке кепіл бар ма деген сынды сауалдардан туындап отыр. АЭС салудың өзіндік тәртібі, үлкен тексерісі мен критерийлері бар. Тек Қазақстан ғана емес, халықаралық ұйымдар, яғни, Атом энергиясы жөніндегі халықаралық агенттіктің (МАГАТЭ) бақылауында болады . АЭС бір жылда салынатын мекеме емес. Оның құрылысы да біршама уақытқа созылады. Яғни, қауіпсіздік шаралары барлық тұстан қарастырылады. Сол арқылы ғана АЭС өз жұмысын бастайды.
Атом инфрақұрылымын дамытуға деген қызығушылықтың күрт өсуіне не себеп болды? Қытай елі қарқынды дамып келе жатқан экономиканы энергиямен қамтамасыз ету үшін көмір электр станцияларын жаппай пайдаланудан туындаған экологиялық жағдайды түзетуге тырысады. Қытайдағы Атом энергиясы арқылы олар басқа елдерге отынға тәуелділікті азайтуға тырысады.

Қазақстан интернет қауымдастығының басшысы Шавкат Сабиров «Facebook» желісіндегі парақшасында «mediametrics.kz» сервисінің индикаторлары бойынша желілік БАҚ пен әлеуметтік желілерді бақылау нәтижелерін жариялады.
«Әр 5 секунд сайын біз 1500-ден астам онлайн БАҚ-тан мәліметтер аламыз. Атом электр стансасын салу жөніндегі референдум тақырыбы бойынша Қазақстанның ақпараттық өрісін талдадық», – басылымда атап өтілді.
Атап айтқанда, Ш. Сабиров 16-22 қыркүйек аралығындағы апталық мониторинг мәліметтерін ұсынды. Талдау үшін іздеу кілт сөздері таңдалды: «атомдық электр станциясы», «энергия тапшылығы», «атомдық электр станциясы», «атомдық энергия», «бейбіт атом», «ядролық реактор», «референдум», «Үлкен ауылы» және т.б.
Сервистің қызмет көрсету нәтижесінде желілік БАҚ-та 3 мыңнан астам жарияланым тіркелді, оның 80%-ға жуығы бейтарап, 18%-ы оң, қалғаны (2%) теріс.
Әлеуметтік желілерде, автор атап өткендей, цифрлар әлдеқайда жоғары: 80 мыңнан астам ескертпелер, олардың көпшілігі бейтарап (82%), 16% оң және 2% теріс.
Сонымен қатар, автордың жарияланымы интернет-БАҚ-та талқыланатын негізгі тақырыптарды көрсетеді:
− электр энергиясының тапшылығы проблемасы;
− АЭС жұмысының сенімділігі мен қауіпсіздігі;
− елдің энергетикалық қажеттіліктерін қанағаттандыру (орта және ұзақ мерзімді перспективада);
− экономиканың, ғылымның дамуына және азаматтардың өмір сүру сапасын жақсартуға әсер ету;
− экономикалық өсу үшін елдің энергетикалық әлеуетін арттыру;
− «атом энергетикасының» жаңа саласын қалыптастыру және құру;
− ядролық медицинаның дамуы.
Зерттеудің қорытындысында автор АЭС тақырыбы мен Республикалық штаб қызметінің кеңінен қамтылғанын (интернеттегі БАҚ-та айтылғандардың 30%-дан астамы), сондай-ақ сарапшылардың, қоғам белсенділерінің, депутаттардың және белгілі бір тұлғалардың ядролық энергетиканы қолдаудағы жоғары белсенділігін атап өтеді (басқа тақырыптар: армия реформасы, құқық қорғау органдарындағы өзгерістер, жекелеген банктердің проблемалары, суицид және т.б.).

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Түркістан қаласында жаңадан бой көтерген «Достық үйінің» жұмысымен танысты.

Президенттің арнайы тапсырмасымен салынған кешенде «Қоғамдық келісім» мекемесі, облыстық Қазақстан халқы Ассамблеясы жанындағы Ардагерлер кеңесі, Аналар кеңесі, Медиация кеңесі, сондай-ақ аймақтағы 11 этномәдени бірлестіктің өкілдіктері орналасқан.

Мемлекет басшысы ғимаратты аралап көріп, жергілікті зиялы қауыммен және Қазақстан халқы Ассамблеясының мүшелерімен жүздесті.

– Қастерлі Түркістан жеріне арнайы келіп отырмын. Түркістан өңірінің келешегі жарқын деп ойлаймын. Жастарымызға үлгі-өнеге көрсетіп жүрген ардагерлерге алғыс айтқым келеді. Ең алдымен, жастарға қолдау білдіруіміз керек. Біз бәріміз бірігіп, ел үшін еңбек етуіміз қажет. Сырттан келетін тәуекелдер аз емес. Ахуалды жақсы білесіздер. Түркістан облысында 50 этнос өкілі тұрады. Ауызбіршілікті сақтау және елімізді дамыту жолындағы ерен еңбектеріңізге ризашылық білдіремін. Қазақстанда ешқашан ешқандай фобия болған емес, болмайды да. Біз – бірлігі мығым, толерантты, ұстамды әрі еңбекқор халықпыз. Ең бастысы – осы. Сондықтан ынтымағы жарасқан қоғамның іргесін әлі де бекіте түсеміз, – деді Қасым-Жомарт Тоқаев.

Мемлекет басшысы Түркістанның көрікті, таза қалаға айналғанына назар аударды. Бұл ретте Түркістанға облыс мәртебесін берген еліміздің Тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың еңбегі зор екенін атап өтті.

Кездесуде Ақсақалдар кеңесінің төрағасы Созақбай Әбдіқұлов Түркістанның облысқа айналған сәтінен бері орын алған оң өзгерістерге тоқталып, халық саны тығыз орналасқан өңірге мемлекет тарапынан жасалып жатқан қамқорлық үшін алғыс айтты.

«Достық үйінің» жалпы алаңы – 3912,29 шаршы метр. Нысанның ерекшелігі – ғимараттың орталық алаңы киіз үй пішінінде салынған, яғни 23 қанаттан тұрады. Мұндағы мақсат – түгел түркінің төрі саналатын, қазақ руханиятының қарашаңырағы киелі Түркістанның рухани және тарихи мәртебесін паш ету. Киіз үйдің тағы бір символикалық мағынасы — этнос өкілдері бір шаңырақ астында тату-тәтті өмір сүріп отырғанын білдіреді.

Сондай-ақ «Достық үйінде» Коворкинг орталығы жұмыс істейді. Онда Ассамблея мүшелері мен этномәдени бірлестік төрағалары, жастар келіп дебат ойнап, бір-бірімен пікір алмасып, кездесу өткізеді. Жалпы бұл орталықтың есігі татулықты ту еткен қалың көпшілікке ашық.

Болашақта ҚХА-ның «Елтану» жобасы аясында ұйымдастырылатын «Мың бала», «Бабалар үні», «Әнім сенсің, туған жер», «Үкілі домбыра», «Анамның әлдиі, әжемнің ертегісі» секілді ірі байқаулар осы «Достық үйінде» өтеді.

Түркістан облысының әкімі Дархан Сатыбалдының тапсырмасына сәйкес облыс әкімінің орынбасары Ертай Алтаев пен облыстық ауыл шаруашылығы басқармасының басшысы Нұрбек Бадырақов Жетісай ауданына іссапармен барып, мақта алқаптары мен мақта зауыттарында болды. Шаруалар мен диқандармен еркін форматта тілдесіп, ұсыныс-пікірлерін тыңдады.

Кездесу барысында күзгі жауын-шашынға қалдырмай мақта терім науқанын сапалы ұйымдастыру, күзгі жиын-терімге берілетін мемлекеттік қолдауларды өз уақытында көрсету, мақта бағасы мен басқа да мәселелер сараланды. Мақта қабылдау бекеттеріндегі таразыдан алдау, зертханаларда мақта сапасын қасақана төмендету секілді жағдайларға жол бермеу мақсатында мақта қабылдау бекеттеріндегі таразылар тексерілді.

Мақта өңдеу зауыттары басшыларының айтуынша, әр компания тікелей халықаралық мақта саудагерлерімен (трейдерлермен) жұмыс істейтіндіктен мақта талшықтарын шикізат күйінде сатып алуға қажетті қаражаттың, жеке инвесторлар тарапынан сұраныстың жоқтығын алға тартты. Баға – мақта сапасына байланысты екенін мәлімдеді.

Шаруалармен жүздесу барысында өңір басшысының тапсырмасы аясында мақта кластерін дамытуға күш салынғаны, бұл бағытты барынша дамыту маңызды екені айтылды.
Негізгі табысы мен күнкөрісі агросектормен тікелей байланысты Жетісай ауданында биылғы жылы 79,3 мың гектар жерге егілген ауыл шаруашылығы дақылдарының 40,8 мың гектарға жуығы мақта дақылы болса, 19,7 мың гектары бақша, 3,4 мың гектары көкөніс, 7,3 мың гектары дәндік жүгері мен 6,6 гектар егістігі мал азықтық дақылдары. Егілген ауыл шаруашылығы дақылдарынан 544,5 мың тонна бақша, 88,3 мың тонна көкөніс, 40,3 мың тонна дәндік жүгері мен 99,2 мың тонна мал азықтық өнімдері алынған.

Науқанға 715 дана трактор мен 897 дана трактор тіркемелері, 61 дана ОВХ мен 232 дана мақта терім машиналары дайын.
Өткен жылы 45 мың гектарға мақта шитін сеуіп, 122 мың тонна ақ ұлпа жинаған жетісайлық шаруалар биылғы жылы да сол межені орындауға ниетті.

Өйткені, өнім сапасын арттырып, ағын суды үнемдеудің тиімді технологиясы саналатын тамшылатып суғару әдісі биылдың өзінде ауданда 2 мың гектарға артқан. Оның 300 гектардан астамы мақта дақылын өндірушілердің еншісінде.

Байқау қыркүйектің соңғы жексенбісінде аталып өтетін Еңбек күніне орайластырылған;

Жұмысшы мамандық иелері өз кәсібі жайлы бір минуттық ролик түсіріп, #adildikbaiqau және #adildikorkendeu хэштегімен инстаграмда жариялай алады;
– Басты мақсатымыз – қоғамда жұмысшы мамандықтар мен еңбек адамының мәртебесін арттыру. Сондай ақ, жұмысшылардың шығармашылық қабілетін дамытып, өзінің күнделікті еңбегін елге паш етуге мүмкіндік беру. Осылайша әркімнің еңбегі маңызды екенін тағы бір мәрте еске салмақпыз, – деді «Әділдік және өркендеу» қоғамдық қорының директоры Дана Рысмұхамедова.
Жеңімпаздарға құнды сыйлықтар әзір. Бірінші орын – робот шаңсорғыш, екінші орын – Apple Watch смарт сағаты, үшінші орын – Яндекс колонкасы. Байқау қорытындысы 10 қазанда жарияланады.
Қор байқауды жыл сайын өткізеді.
«Әділдік және өркендеу» қоғамдық қорының өңірлерде 20 өкілдігі мен 3700-ден астам жақтасы бар. 7 өңірде қоғамдық қабылдауы жұмыс істейді. Қордың жобалары – өнеркәсіптік кәсіпорындардағы еңбек қауіпсіздігінің, жол сапасы мен мектеп мәзірінің мониторингі.
Қордың манифестімен мына сілтеме бойынша танысуға болады.

Баспасөз хатшысы – Гүлжан Марқабаева, +7 701 986 9966, adildik.org.kz@gmail.com

Прагматикалық көзқараспен қарайтын болсақ, баламалы энергетика көздері сұранысты түгелдей қамти алады деп нық сеніммен айта алмаймыз. Өйткені, табиғи жолмен қайта қалпына келетін энергия көздерінен қуат жинайтын жабдықтарды орналастырудың өзіндік тәртібі, техникалық шарттары бар. Мына жерге күннің сәулесі көп түседі немесе ана жерде жел қатты соғады деген қазақы долбармен қондырғыларды кез келген жерге қоя алмайсыз. Қоршаған ортаның жағдайы жабдықтың техникалық шарттарына сәйкес келмесе, қуаттың өндірілуі көздегеніміздей болмайды. Оған біздегі құбылмалы ауа райын, климаттың ерекшелігін, экологиялық ахуалды қоссаңыз, мәселенің ар жағы өзінен-өзі түсінікті бола кетеді. Бұл мәселеге алдымен ғылыми ізденістер жүргізу, қолданбалы тәжірибелерді енгізу, зерттеу-зерделеуді іске асыру тұрғысынан қарауымыз қажет.

Шынында да біз неден қорқамыз? Атом электр стансасы бізге энергия импортына тәуелділікті жойып, кәсіпорындардың үздіксіз жұмыс істеуіне мүмкіндік береді. Сонымен қатар өндірісте жаңа жұмыс орындары ашылады. Тариф арзандап, өнімнің өзіндік құны төмендейді. Бір сөзбен айтқанда, халықтың табысы артады. Біздің көздегеніміз де осы емес пе?! Естіп жүргеніміздей, көп адамдар ядролық жарылысты атом электр стансасымен шатастырып жатады. Әрине, жұрттың бәрі маман емес, қоғамда әртүрлі пікірлердің болуы заңдылық. Бұл мәселені ғалымдардың еншісіне, халықтың өзіне қалдырғанымыз жөн. «Көз – қорқақ, қол – батыр» демекші, бізге қазір ауызбіршілік ауадай қажет. Биылғы Жолдау нақты мақсаттарды орындауға жетелейтін баспалдақ іспетті. Іргетасы пен баспалдағы берік болса, Қазақстанның келешегі жарқын болмақ.

Қалыйма ЖАНТӨРЕЕВА — облыстық мәслихаттың депутаты, Түркістан облысының құрметті азаматы.

Қазақстанда атом электр стансасының (АЭС) құрылысын жүргізу елдің энергетикалық саясаты мен экономикасына елеулі оң өзгерістер әкелетін стратегиялық қадам болып табылады. Қазақстанда уранның ірі қоры бар, ол әлемдік қордың шамамен 12 пайызын құрайды. Сондықтан да Қазақстан уран өндіру саласында жетекші елдердің қатарында тұр.

АЭС салу арқылы Қазақстан өзінің ішкі ресурстарын электр энергиясын өндіру үшін тиімді пайдалана алады, бұл отын импортына тәуелділікті азайтуға және елдің энергетикалық қауіпсіздігін нығайтуға мүмкіндік береді. Бұл сонымен қатар ішкі энергетикалық ресурстарды оңтайландыру және саланы дамыту үшін қосымша мүмкіндіктер жасайды. Атом электр стансалары парниктік шығарындыларды азайтады, бұл – көмір және газ электр стансаларымен салыстырғанда атмосфераның ластану деңгейін айтарлықтай төмендетеді деген сөз. Сондай-ақ, климаттың өзгеруіне және ауа сапасының жақсаруына да ықпал етеді.

Бұқаралық ақпарат құралдарының жарияланымдарында және әлеуметтік желілерде Жоғарғы Сот мектептерде орамал тағуды заңды деп тапты деген жалған ақпарат таралуда.

Істі қарау аясында Жоғарғы Соттың әкімшілік істер жөніндегі сот алқасы білім беру мекемесінде орамал тағудың заңдылығы жөніндегі мәселені талқылауға араласпаған.

Кассациялық саты мектептің оқушыны сабаққа жібермеуін заңсыз деп таныды, өйткені білім алу құқығы Қазақстан Республикасы азаматтарының негізгі конституциялық құқықтарының бірі болып табылады.

Сонымен қатар, бейінді Министрлікте орта білім беру ұйымдары үшін міндетті мектеп формасына қойылатын талаптарды бекіту жөніндегі өкілеттіктер бар. Министрдің тиісті бұйрығы заңсыз деп танылмаған және күші жойылмаған.

Сондай-ақ, ата-аналар мектеп жарғысы мен мектеп формасына қойылатын талаптарды сақтау міндетіне жауапты екенін атап өтеміз.

Бұл ретте ата-аналардың балаларды тәрбиелеу мен білім беру, олардың құқықтары мен мүдделерін қорғау жөніндегі өздеріне алған және заңда белгіленген, оның ішінде Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексте көзделген міндеттерді орындамауы жауаптылыққа әкеп соғады.

ҚР ЖОҒАРҒЫ СОТЫ

6 қазан – бүкіл Қазақстан бойынша Референдум өтеді. Осыған орай, Қазақстан Республикасы Орталық референдум комиссиясының хатшысы Мұхтар Ерман Түркістан облысына іссапармен келіп, Оқушылар сарайындағы референдум учаскесінің жұмысымен танысты.
Одан бөлек, іссапар барысында Түркістан қаласындағы «Ұлы Дала елі» орталығында «Республикалық референдумды дайындау мен өткізу мәселелері» тақырыбында кеңес өткізіп, референдумға дайындық жөнінде тиісті мемлекеттік органдардың басшыларының есебін тындады. Кеңесте Түркістан облысы әкімі аппаратының басшысы Еркеғали Әлімқұлов модераторлық етті.

Жиын барысында Түркістан облысы бойынша Аймақтық референдум комиссиясының төрағасы Аңсар Өсербаев өңірдегі дайындық жұмыстары туралы баяндады.
– Бүгінде референдум учаскелері референдум өткізуге дайын. Учаскелер қажетті құрал-жабдықтармен, материалдық-техникалық жағынан толық қамтамасыз етілген. Сайлаушыларға шақыру билеттері, есептен шығару талондары әзірленген. Мүгедектігі бар азаматтардың дауыс беруіне ыңғайлы болу үшін кабиналары жаңартылды, сайлаушыларды хабардар ету мақсатындағы қағаздар, республикалық референдум заңы жазылған парақтар, сайлау бойынша ережелер жазылған парақшалар таратылуда, – деді Аңсар Өсербаев.

Атап өтейік, республикалық референдумға облыс бойынша жалпы саны 6 351 комиссия мүшесі тартылған. Комиссия мүшелерінің 90 пайызы түрлі деңгейдегі сайлау науқандарын өткізуде тәжірибесі бар. Сондай-ақ облыста жалпы 945 сайлау учаскесі бар. Бүгінгі таңда өңірдегі барлық аудан, қалаларда «сенім телефондары», облыста «109-бірыңғай» call-орталық жұмыс істеуде. Облыс әкімдігінің ресми интернет ресурстарында «Өз референдум учаскеңізді табыңыз» онлайн сервисі іске қосылды.

Республикалық референдум қарсаңында референдум комиссиялары толық оқытылды.