Архив за месяц: Август 2024

Ақпарат, Қоғам, Мәдениет, Өнер

ТҮРКІСТАННАН «БІРЛІК КЕРУЕНІ» ЕЛОРДАҒА АТТАНДЫ

Оставить комментарий

Астана қаласында 8-13 қыркүйек аралығында V Дүниежүзілік көшпенділер ойындары өтеді. Осыған байланысты Түркістан облысынан «Бірлік керуені» жобасы ұйымдастырылып, түркістандық керуен елордаға жолға шықты. Облыс әкімінің орынбасары Ертай Алтаев қатысып, торсықты теңге ілуден ҚР Халықаралық дәрежедегі спорт шебері, Азия, Әлем чемпионы, ҚР чемпионатының 10 дүркін, Ересектер арасында ҚР чемпионатының 15 дүркін жеңімпазы, Қазақстан Республикасы Ұлттық құрама командасының негізгі құрамының мүшесі Ғалымжан Изжановқа тапсырды. Қатысушыларға жеңіс тіледі.

– Дүниежүзілік Көшпенділер ойындарының өту бағыты спорттық, мәдени және ғылыми бағдарламалар бойынша жүзеге асады. Сондықтан, маңызды шараның өтуіне өңір спортшылары ғана емес, мәдениет және ғылым өкілдері де атсалысатын болады. Бұл жобада әр облыстың белігілі спортшылары бастаған керуен жергілікті жердегі қасиетті бұлақтар мен құдықтардан су алып, арнайы торсықпен Астана қаласына жеткізетін болады.

Осыған орай, су алу рәсімін өткізуде Түркістан қаласындағы Қожа Ахмет Ясауи кесенесінің ішіндегі Құдықханабұлақ көзі таңдалып отыр.Қазір ғана біздің спортшыларымыз бастаған арнайы топ құдықхана ішінен су алып, алдарыңызға келді.

Мен осы орайда, көшпенділер ойындары өтетін негізгі алаңға облыстың ыстық сәлемін, қасиетті суды жеткізетін керуенге сәттілік тілеймін! Бұл додада ел намысын қорғайтын облыс спортшылары қуантарлық нәтиже көрсетеді деп сенемін, – деді облыс әкімінің орынбасары.

Айта кетейік, 5-ші Дүниежүзілік көшпенділер ойындары спорттың 21 түрі бойынша өтеді. Оған әлемнің 89 елінен 2000-ға жуық спортшы, бапкерлер мен өкілдер қатысып, негізгі жүлделерді сарапқа салмақ. Оның ішінде спорттың 13 түрі бойынша Қазақстан құрамасының сапында Түркістан облысынан 29 спортшы қатысады.

Ақпарат, Қоғам

ТҮРКІСТАН ОБЛЫСЫНЫҢ ӨҢІРЛІК КАДР РЕЗЕРВІ ІРІКТЕЛДІ

Оставить комментарий

Биылғы жылдың 1 наурызынан бастап еліміздің барлық өңірлерінде республикалық өңірлік кадрлық резевтерге іріктеу басталған болатын. Республика бойынша 11 мыңнан астам адам кандидат болу үшін өтініш тапсырған. Ал Түркістан облысынан іріктеуге қатысу үшін 634 адам құжат тапсырған. Қазіргі таңда 30 адам өңірлік кадр резервіне қабылданды. Бұл туралы брифингте Мемлекеттік қызмет істері агентігінің облыстық департаменті басшысының орынбасары Дархан Суртеков мәлімдеді.

«Жобаның негізгі мақсаты — жас басқарушылардың өңірлік пулын қалыптастыру және өңірлерді дамытуға талантты жастарды тарту. Іріктеуді өңірлік комиссия мүшелері жүргізеді. Ал қатысушыларға қойылар негізгі талаптар — 35 жастан аспаған,жоғары білімді және
3 жылдан кем емес еңбек өтілі бар Қазақстан Республикасының кез-келген азаматы қатыса алады. Үміткерлер индустрия және өнеркәсіп, экономика және қаржы, әлеуметтік сала, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық және инфрақұрылым, агроөнеркәсіптік кешен және жер қатынастары, цифрландыру бағыттары бойынша таңдалатын болады. Сондай-ақ, жобаға қатысушылар арнайы тестілеуден және сұхбаттасудан өтеді. Өңірлік резервтерге іріктелген азаматтардың тізімі Түркістан облысы әкімі аппаратының және Агенттіктің интернет-ресурстарында, сондай-ақ онлайн-платформада жарияланды. Өңірлік резервте болу мерзімі — 2 жыл», — деді спикер.

"AMANAT", Ақпарат, Қоғам

АТА ЗАҢДЫ ТҮСІНІП ТЕРЕҢ ҰҒЫНУ  ҚҰҚЫҚТЫҚ МӘДЕНИЕТТІ ҚАЛЫПТАСТЫРАДЫ

Оставить комментарий

Кез-келген елдің  халқына кепілдік беретін Конституциясы бар. Қазақ қазақ атанғалы далы заңы үстемдік құрған. «Жеті жарғымыз» әділдікті арқау еткен. Кеңес дәуірінен соң елімізде 1993 жылы  28 қаңтарда Жоғарғы кеңес Қазақстан республикасының Конституциясына дауыс берді. Алайда, кеңестік психологияның кейбір элементтерінен арыла алмаған бұл құжат ел талабына жауап бере алмады. Осыдан барып 1995 жылдың  сәуірінде Әділет министрі Нағашыбай Шайкенов бастаған арнайы жұмысшы тобы құрылып, жаңа Конституцияның жобасы  арнайы құрылған консультативтік кеңеске заңдық баға беру үшін ұсынылды. Ал сол жылы 30 маусымда бүкілхалықтық талқылауға шығарылып,  мәтінге 1100 түзету енгізілді.1995 жылдың 30 тамызында бүкілхалықтық референдум өтіп дауыс берген азаматтардың 89,1%-ы Жаңа Конституцияны қолдады. Алғашқы  Тәуелсіз Қазақстанның 1995 жылғы қабылданған Конституциясы мемлекеттік биліктің тиімділігін  арттыруға, кеңестік саясаттан ажырауға бағытталып, президенттік басқару нысанына өтудің заңды құжаты болды. Содан бері Конституциямызға 5 рет түзетулер мен өзгерістер енгізіліпті. Бұл заңдылық. Заман өзгереді, заң өзгереді деген аталы сөздің түйіні,  ел жұрт сұранысына жауабы. Оның үстіне  біздің мемлекетіміз басқа батыс, шығыс елдерімен салыстырғанда анағұрлым жас мемлекет.

1998 жылы 19 бапқа  өзгеріс енгізіліп, аралас сайлау жүйесі пайда болып, Мәжіліс депутаттарының саны пропорционалды партиялық тізімдер бойынша  сайлауда жеңіп шыққан саяси партияларға берілетін 10 мандатқа ұлғайтылды. 2007 жылғы өзгертулер 40 бапқа тиесілі болып. өлім жазасын қолдану шектері шектелді, қамауға алуға және қамауда ұстауға тек соттың санкция беруі белгіленді.

Парламенттің өкілеттігі кеңейтілді, депутаттарының саны ұлғайтылды, оларды сайлау тәртібі мен олардың мандатын тоқтату негіздері жетілдірілді. Премьер-Министрді парламенттік көпшілік дауыспен бекіту туралы норманы және Үкімет басшысын тағайындау кезінде Президенттің партия фракцияларымен консультациялар рәсімін енгізу арқылы Парламент мәртебесі нығайтылды.

Пропорционалды сайлау жүйесіне көшу бекітілді. Президенттік өкілеттік мерзімі 7 жылдан 5 жылға дейін қысқарды.

Конституцияда «Тұңғыш Президент» деген  ұғым пайда  болып, президенттікке кандидаттар үшін соңғы 15 жылда Қазақстанда тұрақты тұруы , Қазақстан халқы Ассамблеясы  өз өкілдерін Мәжіліс пен Сенатқа жіберу құқығын алды.

Мемлекет басшысының кезектен тыс сайлауын тағайындау мен өткізудің конституциялық негіздерін белгілеуге бағытталған түзетулер  2011 жылы енгізілді.

Пропорционалды сайлау жүйесіне көшу бекітілді. Президенттік өкілеттік мерзімі 7 жылдан 5 жылға дейін қысқарды.

Сондай-ақ президенттікке кандидаттар үшін соңғы 15 жылда Қазақстанда тұрақты тұруға қатысты жаңа талап жазылды.

Қазақстан халқы Ассамблеясына қатысты өзгеріске келсек, Ассамблея өз өкілдерін Мәжіліс пен Сенатқа жіберу құқығына ие  болды.

2011 жыл

Мемлекет басшысының кезектен тыс сайлауын тағайындау мен өткізудің конституциялық негіздерін белгілеуге бағытталған түзетулер енгізілді.

2017 жылы 25 бапқа өзгеріс енгізіліп, Президенттің жекелеген өкілеттіктерін Парламент пен Үкіметке беру, Президент Премьер-Министрмен және Парламент Палаталарының Төрағаларымен консультациялардан кейін кез келген мәслихаттың өкілеттігін мерзімінен бұрын тоқтату құқығына ие болды.

Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың әкімдерін тағайындау тәртібі өзгерді. Бұл мемлекеттік қызметшілерді ауыстыру Президенттің ұсынуы бойынша мәслихаттардың келісімімен жүзеге асырылатын болды.

Астана шегінде қаржы саласында ерекше құқық режимі орнатылды.

2019 жылғы Конституцияға өзгеріс енгізу астана атауының «Астанадан»
«Нұр-Сұлтанға» өзгеруіне байланысты болды.

Мемлекет Басшысы  Республикалық  Референдум туралы заңның  18  бабына сәйкес, референдум тағайындау туралы Жарлыққа 2022 жылы қол қойды. Республикалық референдум туралы заң  IV-тараудан,37 баптан тұрады. Конституциялық реформалар  стратегиялық  болғандықтан халықтың қолдауы аса қажет екені түсінікті.Референдум дауыс берудің  ең демократиялық  түрі әрі тікелей халықтың еркін білдіреді,ел пікірімен санасудың ең жоғарғы сатысы.  Заңның барша жұртқа тиімді қызмет етуінің жаңа дәуірі әділеттік дәуірі басталды.

Референдум арқылы өзгертілген Конституциямызда  ешқандай бір тармақта, не бапта  Президенттің өкілеттігіне артықшылық көрсетілмеген,қайта Суперпрезиденттік  басқарудан біртіндеп көшіп  ықпалды Парламент мәртебесін көтеру, және Президенттің  өкілеттігі  жөнініде әділдік сипат бар,қайта  43 бапқа 2 тармақ қосылды  Президент өз өкілеттігін жүзеге асыру кезінде саяси партияға мүше бола алмайды,Президенттің жақын туыстары саяси мемлекеттік, квазимемлекеттік секторлардың басшысы бола алмайды  деген толықтыру халықтың көңілінен шыққан,  билік пен халықтың арасындағы алшақтықты азайтуға жасалған нақты қадам екенін дүйім жұрт түсінеді.

Әділ өзгеріс, бүкіл азаматтық қоғам институттарына  бірдей әділ  көзқарас.  Әділ көзқарас болған жерде тепе-теңдік сақталып, әділдік принциптері жұмыс жасайды. Сонда ғана ел сеніп көшбасшы соңынан  халық ереді.Ой қозғай отырып  саяси жүйе жаңғырады,заңдар  тиімді жұмыс жасай бастағанда ғана   алға қойған нәтижеге жетеміз.

Партияларды тіркеу  үрдісіндегі  тіркеу шегін 20 мыңнан  5 мың мүшеге дейін төмендетуі көппартиялық мүмкіндікті жоғарылатты,оған дәлел биылғы Мәжілістің көппартиялық құрамы,  Мәжіліске  6 партия өкілдерінің енуі.Осының бәрі азаматтық әділ қоғам орнатудағы жасалған  теңсіздікті  жоюдағы нақты әрекеттер ғана емес, бәсекелестіктің жоғарғы сатысына алып баратын баспалдақтар. Сонымен қатар, облыстық мәслихаттарда аралас сайлау жүйесін      (мажориталық-пропорциональдық 50/50) және бірмандандаттықты   енгізу, ал аудандық,қалалық мәслихаттарда  толығымен мажоритарлық жүйені енгізу   жұртшылықтан қолдау таптқанын ел ішін аралап күнделікті тұрғындармен кездескенде көріп жүрміз.                                                                                                   2021 жылдары  облыстық мәслихаты болып сайланған кезімде көптеген партияда жоқ белсенді азаматтардың депутат болғысы келетінін өз құлағыммен естіген  болатынмын. Жаңа саяси жүйе осы сұраныстың жауабы болды. Азаматтық қоғам арасында  Сайлау жұйесіндегі оң өзгерістер әсіресе партияда мүше емес азаматтар үшін  тиімді, бұл тұста барлық азаматтардың   құқықтары сақталып әділетті  саяси жүйе қалыптасады.

Расында да бұл сайлау процесін жаңғыртудағы жұртшылықтың ойында жүрген, бойын мазалаған ойлар болатын. Сайлау жұйесінде аралас жүйенің қайтадан  жаңғыруы ел арасында  үлкен ризашылық тудырды.

Саяси жүйе дұрыс жұмыс жасағанда  экономикалық,әлеуметтік даму  процестері өз арнасымен  жұмыс жасап. халықтың әл аухаты жақсаратын болады. Бұрын экономика экономика деп саяси жүйеге аса мән берілмеді деген ойлардың қоғамда болғаны жасырын емес. Барлық реформалар елдің дамуы үшін, халықтың қамы үшін  жасалуы тиіс. Ой жақсармай күй жақсармайды. Қазақстанда  адам құқықтарын қорғау мақсатында саяси  жүйе де жаңғыруда, мінберден шындықты ту етіп  өзекті мәселелерді көтеретін жаңа белсенді азаматтар легі  пайда болды. Бұл д оңды құбылыс  Конституцияның тиімділігін көрсетуде.

VII бөлімде Конституциялық сот   құрылымы туралы  толықтыру бар. Қоғамда сотқа сенімсіз күмәнмен  қарау орын алғаны ешкімге жасырын емес. Конституциялық сотқа жүгіну құқына Бас Прокурор және Адам құқығы  жөніндегі уәкіл ие болуы,. сондай-ақ, 83 бапта  Адам құқығы жөніндегі уәкілдің мәртебесі конституциялық заңмен айқындалуы қуантады..

Жұртшылықты қызықтырған  бір  мәселе -Жер мәселесі. Конституцияның 6-шы бабы 3–тармағында «жер мен оның қойнауы,су көздері,өсімдіктер мен жануарлар дүниесі,басқа табиғи ресурстар мемлекет меншігінде» болса, ұсынылатын нұсқада  «жер мен оның қойнауы,су көздері,өсімдіктер мен жануарлар дүниесі,басқа табиғи ресурстар халыққа тиесілі. Мемлекет  халық  атынан  меншік иелігін жүргізуге құқылы. Жер сондай-ақ заңда белгіленген негіздерде,шарттар мен шектерде жеке меншікте де болуы мүмкін» деп көрсетілген.

Жер мәселесі демекші «AMANAT » партиясының «Жер аманаты» жобасы аясында  игерілмей жатқан жайылымдық жерлердің мемлекетке қайтарылып, шаруаларға бөлініп берілуі, заңсыз иемденген жерлердің мемлекет меншігіне қайтарылуы да заң аясында атқарылып жатқан , осы Конституцияның тиімділігін көрсететін айғақтар.    Ата заңның   барлық  тармақтары азаматтардың қоғамда еркін өмір сүруіне, мемлекетті нығайтуына, тәуелсіздігімізді нығайтуға бағытталған. Конституцияны  тек қана  судыратып оқып  қана қоймай  терең түсініп байыппен ұғып   Ата заңымыздың  адам құқығын, бостандығын  қорғайтын негізгі заң екендігі  екенін   ел ішінде  таратуымыз керек.

Ата заңның  тиімділігі де, өміршеңдігі де   халық сұранысына жауап беруінде жатыр.

 

Жантөреева Қалыйма — «AMANAT» партиясы Түркістан облыстық филиалы төрағасының

орынбасары, блыстық маслихат депутаты 

Ақпарат, Қоғам, Мәдениет, Өнер

ТҮРКІСТАНДА ҚР КОНСТИТУЦИЯ КҮНІНЕ АРНАЛҒАН «АЙБАРЫ МЫҚТЫ – АТА ЗАҢ» САЛТАНАТТЫ ІС-ШАРАСЫ ӨТТІ

Оставить комментарий
Түркістанда Қазақстан Республикасының Конституция күніне арналған «Айбары мықты – Ата Заң» іс-шарасы өтті. Салтанатты жиынға облыс әкімі Дархан Сатыбалды арнайы қатысып, өңірдің жетістіктері туралы баяндама жасады. Сонымен қатар тұрғындарды мерекемен құттықтады.
– Сіздерді еліміздің маңызды мерекесі – Конституция күнімен құттықтаймын! Бұл мереке – дербестігіміз бен даралығымыздың айғағы, елдігіміз бен ерлігіміздің байрағы. Мемлекеттігіміздің кешегісі мен келешегінің кепілі. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың тікелей қолдауымен өңірде ауқымды жобалар қолға алынды. Осы маңызды істерді атқаруға үлес қосып жүрген баршаңызға алғысымды білдіремін. Облыс тұрғындарының 80 пайызы ауылды елді мекендерде тұрады және ауылды жерлерді қажетті инфрақұрылыммен қамту – басты бағытымыздың бірі. Еліміз бұдан әрі дамуы үшін әрбір азамат Ата заңымыздың ұстанымын қатаң сақтай отырып, еңбек ете білуі тиіс. Бұл ретте, «Еңбек адамы» бейнесін насихаттау болашақ ұрпақ үшін таптырмас үлгі болары хақ. Ата заңды ардақ тұтқан өнегелі еліміз өркендей берсін! – деді облыс әкімі.
«Конгресс холл» көпсалалы кешенінде өткен іс-шарада өңір басшысы бірқатар азаматтарды марапаттады. «Құрмет» және ІІІ дәрежелі «Еңбек Даңқы» ордені, «Ерен еңбегі үшін» медалі сынды мемлекеттік наградаларын табыстады. Сонымен қатар облыстың Құрметті азаматы атағын тапсырды. Оның ішінде қоғам қайраткері, Түркістан облысының бұрынғы әкімі Өмірзақ Шөкеев, Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының тұңғыш төрағасы, құрметті муфти Рәтбек қажы және мемлекеттік және қоғамдық қызметте еңбек сіңірген, өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуына елеулі үлес қосқан азаматтар бар.
Салтанатты жиын әрі қарай концерттік бағдарламаға ұласты. Онда Қазақстанның еңбек сіңірген әртісі Нұрлан Өнербаев, эстрада жұлдызы Айдар Тұрғамбек, «Сүгір» атындағы қазақ-ұлт аспаптар оркестрі, ҚР Мәдениет қайраткері Айжан Тәженова, «Turan Boys» тобы, Руслан Ахымбеков, Айзада Асылхан, Махмуд Уримбаев, Сұлтан Бекмырза, Сәндібек Аманов, Гүлзина Жақсылық,«Фараб» және «Бисұлтан» би ансамблі, «Jana lep!» өнер ұжымы, «АКА» балалар шығармашылық орталығы өнер көрсетті.
Ақпарат, Қоғам

ТҮРКІСТАН ОБЛЫСЫНДА КОНСТИТУЦИЯ КҮНІНЕ ОРАЙ ЖАЛПЫХАЛЫҚТЫҚ СЕНБІЛІК ӨТТІ

Оставить комментарий
Түркістан облысында ҚР Конституциясы күні мерекесі қарсаңында жалпыхалықтық сенбілік жұмыстары ұйымдастырылды. Атқарылған жұмыстар барысында көппәтерлі тұрғын үйлер мен саябақтар, скверлер, аллеялар және автожолдар қоқыстан тазартылды. Сондай-ақ, арам шөптер шабылып, қураған ағаштар бұталды. Одан бөлек, көше бойындағы арық-атыздар күл-қоқыстардан тазартылып, жиналған қалдықтар арнайы орындарға жеткізілді. Нәтижесінде өңірдегі тазалық шараларына 11 мыңнан астам азамат пен 174 техника жұмылдырылып, 600 тоннадан астам қоқыс шығарылған.
Тарқата айтсақ, тазалық шаралары кезінде Кентау қаласының тұрғындары жаппай сенбілікке шығып, қаланы күл-қоқыстан тазартты. Оған қала кәсіпкерлері, төтенше жағдай қызметкерлері, қалалық емхана және аурухана қызметкерлері, білім бөліміне қарасты мекемелер, барлық қала әкімдігіне қарасты сала қызметкерлерінен құралған 2000- ға жуық адам жұмылдырылған.
Одан бөлек, мереке қарсаңында Жетісайда мемлекеттік қызметкерлер мен ерікті жастардың және жергілікті тұрғындардың қатысуымен тазалық шаралары өтті. Атқарылған жұмыстарға аудан әкімі аппаратының бөлімдері мен кент, ауылдық округ әкімі аппаратының қызметкерлерінен 800-ге жуық адам мен 15 техника жұмылдырылған.
Бұдан бөлек, Отырар ауданы аумағындағы елді мекендерде санитарлық тазарту, көркейту және көгалдандыру мақсатында жалпыхалықтық сенбіліктер өтуде. Тазалық шаралары аудан орталығынан бөлек барлық ауыл округтерде ұйымдастырылуда. Сенбілік жұмыстарына «Отырар – 2050» көгалдандыру мекемесінің арнайы техникаларымен қатар жергілікті кәсіпкерлердің көмегімен қоқыс шығаратын көліктер тартылған.
Ақпарат, Қоғам

ЕРЛІК ДАҢҚЫ ӨШПЕЙДІ

Оставить комментарий

Құрметті ағайын, бүгінгі Конституция күні мерекесімен баршаңызды құттықтаймын! Көк байрағымыз көгімізде желбіреп, аспанымыз ашық жұртымыз аман болғай!

Ата заң — еліміздің барлық жетістіктердің бастауы десек, халқымыз үшін жөні бөлек осынау мереке қарсаңында Қазақстан Журналистер одағының атынан арнайы марапат табыстадық. Бұл бейбіт күннің батырларын дәріптеу, сала мамандарын ынталандыру мақсатындағы «Алтын медаль» төсбелгісі. Міне, осы марапатқа өңіріміздегі бірнеше сала қызметкерлері арасында патрульдік полиция батальонының инспекторы Дәулет Сағынбаев лайық деп табылды.


Айтулы мереке қарсаңында Түркістан облыстық Полиция департаментінің басшысы Мұрат Талапұлының қатысуымен өткен мерекелік шарада аталған марапатымызды өз иесіне салтанатты түрде табыстадық.

Кейіпкеріміз қандай ерлік көрсетті десеңіз оқиға қысқаша былай өрбіген: «Сарыағаш-Жетісай-Жібек Жолы» тас жолының 155-130 шақырымында кезекшілікке түскен полицейлер, күндізгі уақытта жол бойында адамдардың көмек сұрап тұрғанын байқайды. Мән-жайды анықтай келе Сырдария өзенінде ағып бара жатқан адамды көреді. Еш ойланбастан көмектесуге кіріскен полицей Д.Сағынбаев суға секіріп, әріптесі Н.Сапархан екеуі батып бара жатқан ер адамды жағаға алып шығады. Белгілі болғандай, Мақтаарал ауданының тұрғыны суға кеткен малын құтқарамын деп өзі шыға алмай қалған.


Өз өмірін қатерге тігіп, қызметіне адалдық танытатын мұндай азаматтар қашан да құрметке лайық. Бұл ретте Қазақстан Журналистер одағының бейбіт күннің батырларына арнап тағайындаған «Алтын медаль» жыл сайын еліміздің әр өңірінде ерлік танытқан бір азаматқа тапсырылатын болады.

Ендеше Мұрат Қабденов ағамыз бастаған түркістандық полицейлерге абырой биігінен көріне беріңіздер дейміз.

Айта кетерлігі, сол жиында өңіріміздегі бас полицей әріптестерін құттықтап, қызмет бабында қаза болған полиция қызметкерлерінің жақындарына ерекше ілтипатпен құрмет көрсетті.


Мәлік Дәулетов — Қазақстан Журналистер одағы, Түркістан облыстық филиалы төрағасының міндетін атқарушы, «Түркістан» газетінің директоры.

Ақпарат, Жаңа жоба, Қоғам, Саясат

«На современном этапе альтернативы АЭС нет»

Оставить комментарий

В последние годы разговоры о необходимости перехода на чистую энергию становятся все громче. В центре внимания, как правило, оказываются возобновляемые источники энергии: солнечные панели, ветровые турбины и гидроэлектростанции. Однако за кулисами этого тренда атомная энергетика продолжает удерживать свои позиции. Почему же до сих пор многие эксперты утверждают, что альтернативы АЭС нет?

Почему атомная энергия остается актуальной?

1. Непрерывная генерация.
В отличие от солнечных или ветровых станций, атомные электростанции (АЭС) могут обеспечивать стабильное и предсказуемое производство энергии 24/7, независимо от погодных условий. Это особенно важно для крупных промышленных городов, где перебои с энергией недопустимы.

2. Минимальные выбросы CO2.
Атомные станции практически не выделяют углекислого газа, что делает их ключевым игроком в борьбе с изменением климата. В сравнении с угольными и газовыми электростанциями, АЭС оказывают значительно меньшее воздействие на окружающую среду.

3. Высокая энергетическая плотность. Одна небольшая часть урана может выработать столько же энергии, сколько несколько тонн угля или тысячи кубометров газа. Это делает атомную энергию крайне эффективной с точки зрения расхода ресурсов.

А как насчет возобновляемой энергии?
Солнечная и ветровая энергетика безусловно развиваются быстрыми темпами. Но их недостаток – это нестабильность производства. Без мощных систем накопления энергии, которые на данный момент еще недостаточно развиты, полагаться на возобновляемые источники для обеспечения всего спроса на электричество крайне рискованно.

Атомная энергетика остается важным компонентом глобального энергобаланса. Пока технологии возобновляемой энергии не достигнут той же надежности и стабильности, АЭС будут играть ключевую роль в обеспечении электроэнергией многих стран. Возможно, будущее за чистыми источниками, но на современном этапе альтернативы АЭС действительно нет.

Ақпарат, Қоғам

ТҮРКІСТАНДА ЖАҢА САЯБАҚ АШЫЛДЫ

Оставить комментарий
Түркістан қаласында Конституция күніне орай Бекзат тұрғын алабында жаңа саябақ ашылды. Саябақтың ашылу салтанатына қала әкімі Нұрбол Тұрашбеков, зиялы қауым өкілдері мен қалалық мәслихат депутаттары қатысып, Бекзат секторы тұрғындарының қуанышына ортақтасты.
Жалпы аумағы 3 гектарды құрайтын саябақта тұрғындар мен қала қонақтарының тынығуына қолайлы жағдай жасалған. Жалпы 24 мың шаршы метр аумақ көгалдандырылып, 3500 ағаш көшеті отырғызылған.
Аумақта балаларға арналған ойын алаңшасы мен воркаут алаңы орнатылған. Сондай-ақ, мерекелік кештерді өткізуге арналған сахна да қарастырылған. Келушілер үшін 1200 шаршы метрді құрайтын автотұрағы да бар. Одан бөлек, 20 орындық пен 20 қоқыс жәшігі орнатылып, аяқжол тақтайшалары төселген. Сонымен қатар, арнайы транформатор орнатылып, саябақ толық қоршалған.
Түркістан қаласында жалпы 318 гектарды құрайтын 32 саябақ бар. Ал, жалпы қолданыстағы күтіп-баптау аймағында жасыл-желекті 288 нысан бар. Олардың 75-і гүлзар мен аллеялар.
Ақпарат, Жастар саясаты, Қоғам, Мәдениет

Ұлттық құндылық — ұлт бренді

Оставить комментарий

Ата-бабамыздан мұра болып қалған ұлттық құндылықтар мен қолөнерді насихаттау, оларды дәріптеу әрқашанда маңызды болып есептеледі. Осы мақсатта, Сауран ауданы әкімдігі ішікі саясат бөлімінің «Жастар ресурстық орталығы» КММ-нің жанынан құрылған «Сыр мен сымбат» қыздар клубы игі іс-шараны ұйымдастырды. «Ұлттық құндылық — ұлт бренді» тақырыбында қыздар арасында атадан балаға мұра болып сақталған қолөнер бұйымдарын, оның ішінде киіз басу, түкті кілем тоқу өнерімен таныстыру мақсатында тәжірибе алмасу сабағын өткізді.

Аталмыш шараны Түркістан облысы ҚХА Ассамблеясы жанындағы Сауран аудандық аналар кеңесі төрайымы Жұманова Нышанкүл ашып берді. Ақ жаулықты аналар «Сыр мен сымбат» қыздар клубының мақсаты салт-дәстүрлерімізді, ұлттық құндылықтарымызды жастардың бойына сіңіре білу, аналарымыз бен жас келіндер, қыздарымыздың арасында өнегелі тығыз қарым-қатынасты нығайта білу керек екендігін жеткізді.

« — Киізден киім мен бұйымдар жасау ежелгі дәуірден бастау алады. Халқымыз киізден кілем тоқу әдісін жетік меңгерген. Бұл тәсілді әлі де жалғастырып жүргендер жетерлік және оны ұмыт қалдырмауымыз керек. Бүгінде біз жас қыздарға үйретіп, әдіт-ғұрпымызды дәріптеп келеміз. Жалпы киіз басу — көктемгі және күзгі қой жүнінен киіз жасау әдісі. Киіз басу кезінде шабу, сұрыптау, тарту, суға малу, сондай-ақ аяқпен ұру, булау, қолмен айналдыру, түту сияқты әдістер қолданылады.Киіз басу өзінің даму шыңына орта ғасырларға дейін жеткен. Ертедегі саяхатшылар сипаттаған киіз басудың ежелгі тәсілдері ХХ ғасырға дейін қазақтарда, қырғыздарда және басқа халықтарда сақталған екен. Дәстүрлі қазақ ортасында киіз басудың негізгі ұйымдастырушылары мен орындаушылары әйелдер болды. Әрбір қазақ әйелі ежелгі киіз басу технологияларын жетік меңгерген. Себебі, XIX ғасырдағы қазақ өмірінің зерттеушілерінің бірі М. Красовский «… қазақтар жас кезінен бастап қыздарға тігін тігуді, тор тоқуды, киіз басуды және тағы басқасын үйретеді және жасына қарай олардан талап етеді» деген екен. Ал, кілем — жүннен немесе мақта жіптерден жасалған үй бұйымдарының атауы. Кілем қабырға мен еденге үйді безендіру және үй ішіндегі жылуды сақтау үшін қолданылады. «Ұлттық құндылық — ұлт бренді» тақырыбындағы іс-шарамызда біз осындай халқымыздың кереметтерін насихаттап, оны қалай орындау керектігін үйретіп жатырмыз. Жастардың қызығушылығы да керемет. «Сыр мен сымбат» қыздар клубының бастамасын әрқашан қолдаймыз. Себебі дәстүрді дәріптеп, ұмыт қалдырмау әрбіріміздің міндетіміз. Бізге мұра болып сақталған қолөнер бұйымдарын таныстыру мақсатындағы тәжірибе алмасу сабағының маңыздылығы айрықша.» — дейді Сауран аудандық аналар кеңесі төрайымы Нышанкүл Жұманова.

Жалпы кілем тоқу өнері Орталық Азия мен Қазақстанда ежелгі дәуірден бастау алады және оның ою-өрнектерінің қарапайым, бірақ шебер орындалғаны үйлесімді және әдемі сызығы халықтың ғасырлар бойғы эстетикалық талғамын көрсетеді, дейді ғалымдар.Осы тұста сіздердің назарларыңызға Қазақстанның Ұлттық музейінде сақталған киіз кілемдердің түрлерін атап өткіміз келеді.

Сырмақ- өрнекті киіз кілем. Түс әр түрлі киізден жасалған кесінділерден жасалған (негізінен ақ-қара), фон бір түсті бетте көрпе тігу техникасымен («құрақ») жасалған; бұл композицияда алдыңғы жағындағы материя бөліктерінің шеттері әр түрлі түсті жіптермен тігілген. Кілемнің бетіндегі композиция өте күрделі – «шекара» үлгісімен жасалған, орталық аймақты бөлетін арқалықтар, төсеніштер бар. Мұнда үш үлкен ромб орнатылған, олардың айналасында өсімдік типіндегі өрнектер орналасқан.

Сырмақ. ҚР Ұлттық музей қорынан.

«Самауыргүл» түкті кілемі. Кілем, оның негізгі төсемі қададан жасалған. Мұндай кілемдердің өрнектері дәстүрлі түрде үш бөліктен тұрады: кілем жиектері, су — фондағы өрнектерді бөлетін бөлік және орталық аймақтағы көл тәрізді бөліктер. Кілемнің орталық бөлігінде әр түрлі түсті жіптермен жасалған өрнектермен қоршалған үлкен ромб тәрізді өрнектер жиынтығы орналасқан. Жиектің жалпақ жиегі ашық қызғылт сары фонда қызыл, күлгін, жасыл, қызғылт, көк өрнектермен толтырылған. Кілемнің бүйірлері жиектермен жабылған.

Үйінді кілем. ҚР Ұлттық музей қорынан.

Түксіз кілем (алаша). Тігінен созылған тікбұрышты пішінді кілем. Ол түрлі түсті жүннен жасалған жіптерден тігілген. «Жиек арқылы» жолақтар арасында жүннен жасалған қара және қоңыр түсті жіптер қолмен тігілген. «Терме» әдісімен тоқылған (әр түрлі түсті жіптердің негізгі бөлігі, көлденең жіптер бірдей түсті). Ұзындығы бойынша тоқылған түрлі-түсті жіптер тігінен орналасқан бірқатар геометриялық өрнектерді құрайды.

Түксіз кілем (алаша). ҚР Ұлттық музей қорынан.

Тускиіз. Тікбұрышты көлденең пішінді қабырға кілемі, полихромды кестелер өсімдік-геометриялық сипатқа ие. Тіктөртбұрыштың ішіндегі орталық бөлігінде қызғылт сары гүлдердің кішкентай шоғырларымен қоршалған қызыл қоңыр түсті өрнектер жиынтығы бар. Кілемнің шеті жалпақ, ашық қызыл матамен өңделген. Кестенің негізгі түстері: қызыл, қызғылт, сирень, көк, жасыл, қоңыр реңктері, қызғылт, қара. Кілемнің бұл түрі жиынтық түріндегі көрпемен бірге жүреді, сондықтан төменгі бөлігі өңделмеген.

Түскиіз. ҚР Ұлттық музей қорынан.

Тақыр қоржын («түксіз қоржын»). Бір-біріне жалғанған екі қалтасы бар дәстүрлі сөмке. Тоқу қалтаның сыртынан басталды. Әдетте сөмке қылшықтан немесе қылшықсыз тоқылған және композициялық өрнектермен безендірілген. Алдымен оң қалтаның артқы жағы тоқылып, қалтаның сыртына, содан кейін ортасына, содан кейін екінші қалта артқы жағынан сыртқа қарай тоқылған, өрнектің құрамы оң қалтаны тамаша қайталайды. Нәтижесінде толығымен тоқылған өрім пайда болады.

Қоржын. ҚР Ұлттық музей қорынан.

Аяққап. Ақ киізден жасалған, ішкі жағында қызыл барқыт төсемі бар. Орталық бөліктегі тікбұрышты сызықтың бұрыштары кесілген, ал оның ішкі жағы тісті ромбтармен безендірілген. Ромб ортасында ұштары қайралған крест тәрізді өрнектер бар. Ромб жиектері сары түсті тісті жиектермен қоршалған. Жиектер бірнеше рет қайталанады. Орталық тіктөртбұрыштың өзі S-өрнектердің ортасында орналасқан. Сонымен қатар, алдыңғы бөлігінде түрлі-түсті ою-өрнектер жиектелген, олардың жиектері тістер түрінде жасалған. Айналадағы ромб арасында үшбұрыштар орналасқан.

Аяққап. ҚР Ұлттық музей қорынан.

Ақпарат, Қоғам, Мәдениет

Сауран ауданының мәдени күндері салт-дәстүр көріністерімен басталды

Оставить комментарий

«Өнерлі өлке» облыстық өнер фестивалі аясында Сауран ауданының Түркістан қаласындағы мәдени күндері, Этноауыл аумағында аудан қолөнершілерінің көрмелері, ұлттық ойын-сауық және салт-дәстүр, әдет-ғұрып көріністерімен басталды. Атап айтқанда, «Кемпір салты», «кәрі жілік», «есек жем» «тас қорық», «бәдік айтыс», «туған жерге аунату», «қыз төркіндеу» көріністері жұртшылық назарына ұсынылды. Қазақ халқында небір салт-дәстүрлер мен әдет-ғұрыптар бар. Әрине, олардың ішінде тәлім-тағылымы мол дәстүрлер де өте көп. Солардың бірі – туған жерге аунату дәстүрі. Саурандықдықтар мәдени іс-шара аясында дәл осы дәстүрдің маңыздылығы мен ерекшеліктерін дәріптей білді.

«- Жыраққа көшіп, сонда қоныстанған, не болмаса ұзақ уақытқа туған елінен алысқа сапар шегіп кеткен ер балалар араға ұзақ жылдар салып отанына келеді. Сонда оның ата-анасы мен жақын бауырлары туған өлкесіне аунатып алатын болған. Олай жасауының бір себебі – туған жерді ұмытпай, азаматтық борышты өтеу керектігін көздесе, тағы бірі – бұл мекенде әке-шешесі, барлық ет-жақыны тұратынын есіне салғаны. Олардың берген тәлім-тәрбиесін бағалап, қайда жүрсе де ойында сақтап жүрсін дегені. Сайып келгенде «туған жерге аунату» ұлттық дәстүрінің мәні «мейлі сен жердің келесі бұрышына көшіп кетсең де, қанша алыста жүрсең де, түптеп келгенде отаның осы ел, сен осында туылдың, бұл ата-тегіңнің кіндік қаны тамған жері» дегенге келеді. Яғни, туған жерге аунату – елге, ағайынға сыйлы азамат кіндік қаны тамған туған жеріне келгенінде халық, туған-туыстары, дос жарандары оны сол жердің топырағына аунатып алған. Бұл — туған жерінен ұзақ уақыт бойы алыс тұрған адам отанына оралғаннан кейін жерге «аунайтын» дәстүр. Мұның мән мағынасы көп. Біріншіден «Сен осы жерде тудың, ұмытпа, перзенттік қарызыңды өте» деген мағынада. Екінші «Туған жер ата-анаң, Отаның, оның жақсы қасиеттері бойыңда, ойыңда жүрсін» деген тәлімдер жатыр. Қалай дегенмен де халықтың осы бір әдемі дәстүрінде «Бәрібір сен туған жерге баласың» деген ұлы ұғымды білдіретін, оның отаншылдық сезім — сенімін арттыратын тәрбиелік қызметі өте зор екендігін көру қиын емес.» — дейді Сауран аудандық ардагерлер кеңесінің төрағасы Сейілхан Ахметов.

Халқымыз ата-бабалардан қалған салт-дәстүрлерді құрметтейді, қастерлейді. Уақыт өте келе ұлттық сипатқа айналған қазақтардың негізгі дәстүрі қонақжайлылық болып табылады. Бұл ана сүтімен даритын қазақ ұлтына  тән асыл қасиет. Сондықтан да қонақты сыйлау, құрметтеу, қонаққа деген ілтипат көрсету бала кезден қалыптасады. Барлық уақытта дала тұрғындары қонақты қуанту үшін қолдан келгеннің бәрін жасаған. Сондықтан әрбір жолаушы жол жүруге аттанып бара жатып, оны қазақ жерінің кез келген бұрышында қарсы алатынын білген. Үлкендерге құрметпен қарау – қазақ халқының тағы бір жағымды қасиеті. Дәстүр бойынша, жас кезінен бастап балаға ересектермен, өмірлік тәжірибесі бар адамдармен қарым-қатынас кезінде ұстамдылық пен парасаттылық үйретіледі. Сауран ауданының мәдени күндері аясында да қонақтарға ерекше көңіл бөлініп, құрмет көрсетілді. Тіпті шет елден келген туристер де қазақ халқының тұрмыс-тіршілігін тамашалап, ерекше әсер алды. «Өнерлі өлке» облыстық өнер фестивалі аясында Сауран ауданының өнерпаздары «құда түсу», «үкі тағу», «киіт кигізу», «өлі-тірі» кәделерін орындап, үрдістердің өзіндік ерекшеліктерін көрсетті.

«- Қазақта жеті атаға толмаған туыстар арасында неке қиюға қатаң тыйым салынған. Жалпы мұндай тыйым салу қандас-туысқандық араласулардың алдын алуға ықпал етеді. Тиісінше мұндай ұстаным болашақ ұрпақтардың денсаулығына жағымды әсер етіп, қан бұзылмайды. Негізі қазақ қоғамындағы кез-келген үйлену тойы құда түсуден басталады. Құдалық дегеніміз екі отбасыны туыстық қатынасқа апаратын маңызды қадам, сондықтан бұл маңызды дәстүр болып есептеледі. Бұрынғы заманда екі отбасының құдаласуы үкі тағу салтыннан басталатын. Үкі тағу — керек болса бесікте жатқан қызға да тағылған екен. Үкі тағылған қыз – қыздың басы бос емес екенін білдірген. Үкі тағу үшін қыздың үйіне, жігіт жақтан 4-5 адам барады. Қызға үкі тағылғаннан кейін, екі жақ келісімге келіп, құдалықтың нақты уақыты анықталған. Бұрын қызға үкі тағылса, қазіргі кезде қызға келіссіммен сырға тағылып жүр. Осылайша, қыз айыттырылғаннан кейін, екі жақ үшін маңызды сәт – құдалық басталады. Қазіргі кезде құдалыққа баратын адамдардың саны көбейіп кеткен. Бұрыңғы кезде құдалыққа көп адамның баруы әдепсіздік болып есептелген екен. Құдалықта ең беделді адамды – бас құда деп атайтынын білесіздер. Ал, жігіттің әкесі бел құда болып есептеледі. Жігіт жағындағы аға інілері, омыртқа құда деп аталады. Әйел адамдардың жасы үлкені құдағи болса, жасы кішілері құдаша болады. Қыз бен жігіттің інілері құда бала болады. Екі жақ жиналғаннан кейін құдалықтың кәделері басталады. Кәде дегеніміз арнайы жасалатын дәстүрлердің жиынтығы Бірінші кәде «Киіт кигізу», құдалардың бір біріне құрмет ретінде, киім және қымбат бұйымдар сыйлауы болып есептеледі. Екінші жасалатын кәде «Өлі-тірі». Өлі-тірі дегеніміз әруақтартардың ризашылығына сойылатын мал. Екі жақтың туыстық қарым қатынасы ұзақ болуы үшін, өлілердің алдында және тірілердің алдында ант береміз деп мал сояды. Кейін сойылған малдың еті құдалардың арасында тарқатылады. Міне осындай үрдістер қос тараптың қарым-қатынасын одан әрі нығайта түсуге септігін тигізген.» — дейді Сауран аудандық аналар кеңесі төрайымы Жұманова Нышанкүл

Сондай-ақ, «құйрық бауыр асату» – қазақ халқының ежелден бері келе жатқан дәстүрлерінің бірі. Дәстүрдің өзіне тән орындалу шарттары бар. Тойға келген құдаларға жасы үлкенінен бастап құйрық бауыр асатады. Ас – қойдың құйрық майы мен бауырынан дайындалады. Арнайы құдаларға арнап сойылған қойдың майы мен бауырды қонақтарға арнап пісіріп, жұқа тілімдеп кесіп әзірлейді. «Бауырдай жақын, құйрықтай тәтті болыңдар» деп құйрық бауырды қалыңдық пен күйеу жігіттің жеңгелері келген құдаларға әндетіп жүріп кезекпен өз қолдарымен асатады. Жеңгейлердің құйрық бауыр салынған табақшаларын бос қайтармас үшін, құйрық бауырдан дәм татқан әрбір қонақ оларға ырым жасап өз кәделерін береді. Бұл жаңа таныс болып жатқан туыстардың арасын жақындату мақсатындағы ырымдардың бірі. Құйрық бауыр асату құдалық, той кезінде жасалатын басты әрі маңызды дәстүрлердің бірі және ол тек қазаққа тән. Сондықтан да, халық арасында «құйрық бауыр жедің бе, құда болдым дедің бе» деген сөз қалған екен.

Сондай-ақ, Сауран ауданының мәдени күндері аясында жастардың тәлім-тәрбиесі мен өмірлік ұстанымдарына қатысты да үрдістер насихатталды. Мысалы қазақ халқының көне дәстүрі – бастанғы дәстүрі де дәріптелді. Негізінен бастанғы бір шаңырақтың үлкендері бір себептермен сапарға шығып кеткен кезде, сол шаңыраққа ауылдың жастары жиналуымен ерекшеленеді. Бастаңғыны шаңырақтың бойжеткені ұйымдастыруы керек. Бойжеткен алдын ала әке шешесінен рұқсат сұрап, үлкендері рұқсат берген жағдайда ғана, бастаңғыны ұйымдастыруға болады. Бастаңғы болатынын білген қыздың ата-анасы мал дайындап қояды. Ауыл жастары да қонақ болатын үйге өздерімен бірге сарқыт, тамақ алып келеді. Мұндай жиынға өнерпаздар да келген. Келген жігіттер қой сояды, қыздар болса дастархан жаяды. Мал сойылып, дастархан жайылып болғаннан соң, барлығы дастарханның басына жиналады. Дастарханға жиналған жастар ән айтады, ойын ойнайды. Ойындардың ішінде алтыбақан, ақсүйек жиі ойналады. Осы ойындар көбінесе түнде ойналған. Алтыбақанға әдетте бір біріне сезімін білдіргісі келген қыз бен жігіт жұптасып тұратын болған. Олар алтыбақанды тербетіп, бір біріне жырларын, сырларын айтқан. Өнерпаздар домбырамен өлең айтып, оларға сыйлық ретінде үстілеріне шапан жабылып, өнер адамдарына құрмет көрсетілген. Бастаңғы қызық болу үшін жастар ән-айтыс жасаған. Өлең айтып, айтысып болғаннан соң, қызықты оқиғалар айтып, әдептің шегінен шықпай әзілдескен. Түнде басталған бастаңғы, таңға дейін жалғасқан екен. Жиналғандар бір бірлеріне қисса, дастандар айтып, таңға жақын жастардың жиыны аяқталған. Бұрыңғы кезде қазақтың жастары, осылайша бір-біріне жақын болып, бос уақыттарын өнерге деген құштарлықпен өткізетін болған.

Міне осындай қызықты әрі, тәрбиелік мәні зор әдет-ғұрыптарды насихаттаған Сауранның дархан халқы түркістандықтар мен қала қонақтарына ұлттық тағамнан дәм ұсынып, нағыз қазақы қонақжайлық көрсетті. Ал мерекелік кештің көркін саурандық өнерпаздардың алтыбақан түбіндегі көріністері мен «Дала рухы» ансамблі қыздыра түсті.

Айта кетейік, «Өнерлі өлке» облыстық өнер фестивалі аясындағы Сауран ауданының мәдени шаралары алдағы күндері де жалғасын тауып, Этноауыл аумағында ұлттық спортты ұлықтау мақсатында бірнеше спорт түрлерінен сайыстар ұйымдастырылады. Сондай-ақ,  «Керуен Сарай» кешенінде Сауран ауданы өнерпаздарының және «Алдараспан» театрының әртісі Нұржан Төлендиев және эстрада жұлдыздары Нұржан Қалжан, Бақытжан Мұстафаев, Данияр Барыстың қатысуымен Гала-концерт өтеді.