Архив рубрики: Қоғам

Кентаулық оқушыларға тіл мен тарих құндылықтары дәріптелді.

Кентау қаласында орналасқан Абай атындағы №5 жалпы білім беретін мектебінде қазақ халқының тарихы мен тілін құрметтеу және ұлттық құндылықтарды насихаттау бойынша кездесу өтті. Яғни, білім ордасының оқушыларына отанға деген сүйіспеншілік елдің мәдениетін, әдебиетін, тілі мен тарихын және дінді құрметтеуден басталатыны айтылды.

Қазақтың ұлы ақыны Абай: «Әрбіреудің тілін, өнерін білген кісі соныменен бірдейлік дағдысына кіреді» десе, «Қанша тіл білсең – сонша рет сен адамсың», — деп А.П. Чехов бекер айтпаса керек. Тіл білген адам қор болмайды.  Ел мен елді, халық пен халықты байланыстыратын көпірдің бірі де осы  – тіл. «Дана халқымыз «Қанша елдің тілін білсең, сонша түрлі ілім білесің» деп бекер айтпаған. Көп тілді білу – заман талабы. Сол көпірді сақтап қалу үшін бір-бірінің тілін меңгеруі керек. Сөз соңында айтарымыз, «Өзге тілдің бәрін біл, өз тіліңді құрметте». Біз, жастар, болашақ ұрпақ өзге тілді білу арқылы өз тілімізді әлемдік аренаға шығаруымыз керек. Яғни,  қазіргі ғылым мен техниканың дамыған заманында тіл білудің артықтығы жоқ. Күннен күнге қарыштап жатқан жаңа технологияларды игерудің ең бірінші жолы – тілді меңгеру.» — деді «Кентау қалалық Руханият орталығы» КММ-нің басшысы Қ.Бекметов

Мемлекеттің басты міндеті мен мақсаты да осы дәстүрлі құндылықтарымызды, тіліміз бен дінімізді, салт-дәстүр, мәдениет, тарихымызды сақтап, өскелең ұрпаққа ізгілік жолын дəріптеу.

«Тіл – қай ұлттың болмасын тарихы мен тағдыры, тәлімі мен тәрбиесінің түп тамыры, қатынас құралы. Демек, тілдің, сөздің орны ерекше екені бесенеден белгілі. Міне, осы орайда ана тілімізді қастерлеу әрқайсымыз үшін парыз. ХХ ғасырдың ұлы жемісі – қазақ халқы үшін егемендіктің көк туы желбіреуі. Ата- -бабаларымыз көксеген, армандаған тәуелсіздікке қол жеткіздік. Ендігі мақсатымыз – ұлттық рухты, түскен еңсені көтеру. Қазақ тілі – халқымыздың тарихы, шежіресі, арманы мен үміті, қайғысы мен қуанышы, күллі рухани өмірінің үні. Қазақ тілі – халқымыздың өткен ұрпағын тарихи біртұтастық, ажырамас бірлік жағдайда мәңгілік біріктіретін ең сенімді құрал. Мұны Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаевтың сөзімен айтқанда «Өзіміз ана тілімізде сөйлемейінше, өзге ешкім де бұл тілді шындап құрметтей қоймайтынын түсінуге тиіспіз. Бұл – аз уақыттың аясында тындырып тастайтын іс емес.Алайда осындай дәрістерді оқушылар да ерекше көңіл күймен тыңдап, жақсы әсер алып жатыр. Бектілген жоспар бойынша ұстаздар да қызықты іс-шаралар мен түрлі сыныптан тыс сабақтар өтіп, оқушылардың тілге деген құрметін одан әрі дамытып, өз үлестерін қосып келеді. Бұл қуантарлық жаңдай. Біз Тәуелсіз Қазақстанда, құқықтық мемлекетте өмір сүріп келеміз. Өз кең байтақ жеріміз, мемлекеттік тіл статусына ие ана тіліміз бар. Бұл – ел ынтымағы пен бірлігінің үлкен жемісі. Ендеше, «Өзге тілдің бәрін біл, өз тіліңді құрметте!» деген халқымыздың даналық сөзі. Тіл – жас ұрпақтың қолында. Тілді сүю – Отанды сүю болып табылады» — деді «Кентау қалалық Руханият орталығы» КММ-нің теолог маманы Ұ.Құлтай қатысты.

Сондай-ақ, кездесуде мамандар дәстүрлі емес діни ағымдардың алдын алу және өзге ұлт өкілдеріне құрметпен қарау мәселелері де түсіндіріліп, жастарды білім, ғылым игеруге шақырды. Ұлттық құндылықтар – олардың тарихи өзіндік ерекшелігі, отан, тіл, тарих, өнер, әдебиет және тағы басқа тақырыптар да талқыға түсті. Оқушылар өз пікірлерін айтып, көкейінде жүрген сауалдарға жауаптарын алды. Дәстүрлі, ұлттық құндылықтарымызды жоғалтпай, ұрпаққа дәріптеу басты мақсат екені айтылды. Түркістан облыстық дін істері басқармасы «Дін мәселелерін зерттеу орталығы» КММ-нің теолог маманы Б.Өтеген қазақ халқының діни ұстанымдарындағы басты құндылықтарды атап өтті.

«Ислам қазақ даласына келгенде діндегі толеранттылық пен төзімділік те ұлтымыздың бойындағы айрықша ізгі қасиетке айналды. Абай атамыздың «Адамзаттың бәрін сүй бауырым деп» деген өлеңі жолдары, тіпті күні кешегі Қадыр ақынның «Өзге тілдің бәрін біл» деуі де қазақтың мұсылманды өзге дін мен ұлт өкілінен бөле-жара қарамай, дініне, ұлтына, нәсіліне қарамастан барлық адамзат баласын тең көргенін аңғаруға болады. Қазіргі уақытта халқының басым бөлігін мұсылмандар құрайтын елімізде христиан және басқа дін өкілдері ешбір қысым көрместен, мұсылмандармен бейбіт қарым-қатынаста араласып, ымыраластықта өмір сүруде. Еліміздің әр қаласында олар өздерінің діни бірлестіктерін құрып, құлшылық үйлерін тұрғызып, ешқандай кедергісіз ғибадаттарын жасап жатыр. Осындай кезде өзін мұсылманмын деп есептейтін адамды бес уақыт намаз оқымағаны үшін ғана кәпір деп айыптап, мал-мүлкін өзіне адал қылған жат діни ағым ұстанушыларының әрекеті ислам дінімен еш байланыспайтынын ескерте кеткен орынды. Адами құндылықтары жоғалған және өздерін ғана ақиқатты ұстанушылар ретінде есептейтін олар нағыз исламның өзге дін өкілі болса да адам өміріне құрметпен қарайтынын білмесі анық. Біздің елімізде әрбiр адамның наным-сенім бостандығына, азаматтардың діни сеніміне деген құрмет ерекше. Еліміздің кез келген азаматы дiндердiң мәдени және тарихи құндылығы мен конфессияаралық келiсiмнiң маңыздылығын, дiни төзiмдiлiк пен азаматтардың дiни нанымдарын шын құрметтейді. Елімізде белгілі бір міндетті немесе ресми діннің болмауы – азаматтардың діни сенім еркіндігін қамтамасыз етеді. Яғни, республиканың әрбір азаматы өз бетінше әрі ешкімнің мәжбүрлеуінсіз қай дінді болса да таңдау еркіндігіне ие деген сөз. Біздің мемлекетіміз әлем елдері арасында діни толеранттылық идеясын таратып, халықтар мен діндер арасындағы келісім мен түсіністікке толық қол жеткізуге болатынын дәлелдеді. Ислам барша адамзатқа әділдікті үлгі, зұлымдықты харам етеді. Өзара жәрдем беру, мейірімді де рахымды, бауырмашыл болу – оның ұлық тәлімдерінен. Ислам діні ақыл мен парасатты жоғары қоя отырып, өзгенің де ой-пікіріне құрметпен қарайды. Адамды бір ғана сенімге арқандап, оған қатаң көзқарастарды таңбайды, оған ешкімді мәжбүрлемейді. Құран Кәрімде: «Дінде зорлық жоқ» делінген. Бұл – дініміздің ұстанымы, адамзатқа көрсеткен жолы, Алла Тағаланың нығметін қадірлеу, салиқалы мақсат қоюына көмектесу деп бағамдаймыз. Жаратушы Иеміз әлемдегі барлық іс-шаралардың ақ-қарасын ажыратып бергеннен кейін адам баласының қай жолды таңдауын өз еркіне салады. Бүгінде қазақ қоғамы осы дін талаптарының үдесінен шығып, дін өкілдері арасындағы достық пен ынтымақтың үлгісін паш етіп отыр. Дінаралық диалог пен конфессияаралық келісімнің отаны – Қазақстан деп ауыз толтырып айтуға негіз бар. Оның жарқын бір үлгісі – мемлекет тарапынан дін саласында жүргізіліп жатқан жұмыстар. Қай ұлттың немесе діннің өкілі болса да ешкімнің заң бұзуына, заңнан аттауына тыйым салынады. Қазақстандық заңнама аясында қай дінге сенемін, қай сенімді ұстанамын десе өз еркі. Бұл ашық та толерантты қоғамның айқын белгісі.Алайда керіағар ағымдардан бойымызды аулақ ұстайық» — деді Түркістан облыстық дін істері басқармасы «Дін мәселелерін зерттеу орталығы» КММ-нің теолог маманы Б.Өтеген

Оқушылармен болған кездесуде мамандар жас ұрпақты саналы білім алуға және ұлттық құндылықтарымызды сақтай отырып, еліміздің өркендеуіне өз үлестерін қосатынын жеткізді.

Ордабасылықтар салт-дәстүр мен әдет-ғұрыпты насихаттады

Түркістан қаласында өтетін дәстүрлі «Өнерлі өлке» облыстық өнер фестивалі аясында Ордабасы ауданының өнерпаздары ұлттық салт дәстүрлері жоғарғы деңгейде насихаттай білді. Киіз үйлерде «Ордабасы – ұлы мұра» тақырыбында тойбастар айту, төс қою, байғазы сұрау, баланы ашамайға мінгізу, бата беру, сүйінші, бел көтерер, селт еткізер, азан шақырып ат қойдыру, төркіндеу сынды ұлттық салт-дәстүр мен әдет-ғұрып көріністері сахналанып, ақындар айтысы ұйымдастырылған. Төрт түлік малдың пайдасы жайында кеңінен айтылып, келуші қонақтарға ұлттық дәм ұсынылды. Сонымен қатар, садақ ату, халық күресі, арқан тарту, ауыр тас көтеру, мак рэслинг, арба сүйреу сынды спорттық ойындардан сайыстар өтті.

Алтыбақан жанында ұлттық ойындар да дәріптелді. Келген әрбір қонақ диірмен тарту, келі түю, таба нан жабу, күбі пісу, май алу, құрт жасау тәсілдерін үйреніп,  Этноауылдың тұрмыс-тіршілігімен танысуға мүмкіндік алды. Дәстүрлі қазақы ортада киіз басу, ұршық иіру, жүн сабау, жүн бояу, ши тоқу секілді дамыған киіз жасау өнерін тамашалады. Этноауыл аумағында қара домбыраны жанына серік еткен өнерпаздар, тазы мен қыран ұстаған алып батырлар келушілерге көтеріңкі көңіл-күй сыйлайды. «Темірлан» халық театры мен «Жас толқын» балалар мен жасөспірімдер Үлгілі театрының Көше театрлар қойылымы мен аудандық «Өнер мектебінің» және әжелер ансамблінің концерттік бағдарламасы көпшілік назарына ұсынылды.

Аудан әкімі Азат Оралбаев арнайы қатысып, ардагерлерді мерекемен құттықтады. Ордабасы ауданының жетістіктерін таныстырды. Мұнда ауыл шруашылық және кәсіпкерлік салаларының көрсеткіші мен өнімдерінен, «Ордабасы тартулары» атауымен ұлттық тағамдардан көрме жасақталды. Сонымен қатар Қажымұқан мен Өлкетану мұражайларының, «Ордабасы – ұлы мекен» суретшілер мен қолөнер шеберлерінің, ауданнан шыққан ақын-жазушылар және балалар кітапханасының көрмесі де қойылған.

Мәдени күндер аясында ұлттық ойындар, оның ішінде арқан тарту, қазақша күрес, қол күрес, асық ату, қошқар көтеру, ләңгі тебу секілді ұлттық ойындар дәріптелді. Ерекше айта кететін жайт, іс-шараны тамашалауға келген түркістандық 74 жастағы қария 45 келілік бөренені он рет көтеріп, дүйім жұртты таңғалдырды. Сонымен қатар арқан тарту, қазақша күрес, қол күрес, асық ату, қошқар көтеру, ләңгі тебу секілді ұлттық ойындар көпшіліктің қызығушылығын арттыра түсті. Белсене атсалысып, жеңіп шыққан қатысушылар марапатталды.

Шара барысында ауыл шаруашылық және кәсіпкерлік салаларының көрсеткіші мен өнімдерінен және «Ордабасы тартулары» атты ұлттық тағам көрмесі, қолөнер шеберлерінің көрмесі көпшілік назарына ұсынылды. «Темірлан» халық театры мен «Жас толқын» балалар мен жасөспірімдер театры Алтыбақан маңында «Ақ сүйек» театрландырылған қойылымын паш етті. Ордабасы аудандық мәдениет үйі жанынан құрылған «Ордабасы» фольклорлық халық ансамблінің әуезді әндері мен дала сарынына айналған күйлері рухани-мәдени шараның сәнін келтірді.

Тарихымыздың құты, құнды мұра — Тайқазан

«Әзірет Сұлтан» Ұлттық музей-қорығы қасиетті Тайқазанның тарихи орнына оралғанына 35 жыл толуына орай, Түркістан облысы, Сауран ауданының жалпы білім беретін мектептерінде «Құт дарыған Тайқазан» атты көшпелі көрме ұйымдастырды. Атап айтқанда, көшпелі көрме Молда Мұса және Әшірбек Сығай атындағы жалпы білім беретін орта мектептерде өткізіліп, мектеп ұжымы мен оқушыларының зор қызығушылығын тудырды.

«Құт дарыған Тайқазан» көрмесінің экспозициясына 50-ге жуық жәдігер қойылды. Олардың қатарында Тайқазанды қайтару туралы архивтік тарихи құжаттар, Тайқазанның макеттері, орыс саяхатшысы А.Кунның альбомындағы 1864 жылғы фотосуреттер, 1935 жылы Тайқазанды Санкт-Петербургке алып бара жатқандағы мұрағаттық суреті, Эрмитаж музейінің экспозициясына қойылған бірегей фотосы және 1989 жылы Эрмитаж музейінен Тайқазанды шығарып жатқан сәтінің мұрағаттық суреті, Қожа Ахмет Ясауи кесенесіне келген тұлғалардың фотосуреттері бар.Көрменің мақсаты — ортағасырлық құнды мұраларды дәріптеу арқылы жас жеткіншектерге тарихымызды таныту, олардың пайым-парасатын арттыру, елдік санаға баулу, өткен тарихымызға деген қызығушылығын ояту.

Қожа Ахмет Ясауи кесенесінде сақталған ортағасырлық аса құнды жәдігер — қасиетті Тайқазан 1399 жылы Түркістаннан 25 шақырым жерде, Қарнақ елді мекеніндегі ұстаханада құйылған. Алтын, күміс, мыс, қола, қорғасын, мырыш, қалайы сынды жеті түрлі металдың қосындысынан құйылған Тайқазанды Тұранның билеушісі Әмір Темірдің бұйрығымен ұста Әбділ Әзиз Шарафуддин Тебризи жасаған.Тайқазан 1935 жылы Ленинград, қазіргі Санкт-Петербург қаласында өтетін Иран шеберлерінің III Халықаралық конференциясына үш айға жіберілгенімен, 54 жылдан кейін, яғни 1989 жылдың 18 қыркүйегі күні тарихи отанына қайта оралған. Көрмеде Тайқазанның тарихи мекеніне оралуына мемлекет және қоғам қайраткері, ғалым-этнограф Өзбекәлі Жәнібековтің қосқан үлкен үлесі де тарихи құжаттармен нақтыланып, көрсетілді.

Расында ұлттық мәдениет майданындағы Өзбекәлі Жәнібековтің еңсерген еңбегін көзі қарақты ел біледі. Ол қазақтың мұрасын түгендеу жолында көп еңбек жасады. Оның жасаған істерінің ішіндегі бір шоқтығы – ұлы ойшыл, ақын, рухани ұстаз Қожа Ахмет Ясауиге қатысты да болды. Бұл туралы саяси ғылымдардың докторы, профессор Әбдіжалел Бәкір былай деп айтқан болатын.

«Қожа Ахмет Ясауиді айтсаң, Өзбекәлі Жәнібеков бірден еске түседі. Ол — Ясауи кесенесінің жөндеуіне үлес қосып қана қоймай, ғұламаның ілімін зерттеуге де атсалысқан азаматтардың бірі. Кеңестік кезең тұсында күллі күншығыс мұсылмандарының рухани ұстазы болған ұлы ойшылдың мұралары біздің ұлттық мәдениетімізден ығыстырылғаны белгілі. Ал Өзбекәлі Жәнібековтың ең негізгі ұстанған ұстанымы ұлттық мәдениетімізді мыңжылдықтар тізбегіне қайта жалғау еді. Түптеп келгенде, мәдениет, тіпті ғылымның да бастауында тұру қажет. Өйткені ұлттық мәдениетке байланбаған ғылымның ұлтқа қызмет етуі неғайбыл. Осыны жақсы білген Өзбекәлі Жәнібеков министрлікте қызмет еткенде, Орталық комитетте идеология хатшысы болған кезінде ұлттық мұрамызды түгендеуге қатысты жүйелі жұмыстар жасады. Ол атақ-абыройдың соңынан қумай, Кеңестік идеологияға қарамастан, халқы үшін баға жетпес игі істерді жасады. Қазақты қиын қыстау заманның, зымиян саясаттың салдарынан қол үзіп қалған асыл-жақұтымен қайта қауыштырды. Алаш зиялыларының ақталуына атсалысты. Елдің Наурыз мейрамымен қайта қауышуына үлес қосты. Музейлерді ашты. Ана тілін дамыту бағдарламасының мемлекеттік тұжырымдамасын жасауға қатысты. Қожа Ахмет Яссауи кесенесін қалпына келтіру жұмыстарына бастамашы болды. Соның ішінде, Тайқазанды тарихи Отанына қайтарғанының өзі мың іске татырлық. Өзбекәлі Жәнібеков қазақтың сәулет ескерткіштерін қалпына келтіру жұмыстарына  көп мән берді. Соның ішінде, жоғарыда айттық, Қожа Ахмет Ясауи кесенесін қалпына келтіру және оның мұрасы мен іліміне бетбұрыс жасады.

Бұған қоса «Әзірет Сұлтан» қорық-музейінің құрылуына зор үлес қосты. Кесенеде жерленген хандар мен сұлтандар, билер және батырлардың құлпытастарын музей экспозициясына қойды.

Міне, сол тұста кесененің сән-салтанаты болған атақты тайқазанның орны бос тұрған болатын. Өйткені 1935 жылы Ленинград, қазіргі Санкт-Петербор қаласында өткен Иран шеберлерінің III Халықаралық конференциясына үш айға әкетілген Тайқазан кері қайтарылмап еді. Сөйтіп, тарихи құтымыз жарты ғасырдай Эрмитаж музейінде тұрды. Ортағасырлық тайқазан 54 жылдан кейін, яғни 1989 жылдың 18 қыркүйегінде ғана тарихи Отанына қайта оралды. Бұның бәрі – Өзбекәлі Жәнібековтің жанқиярлық күресінің нәтижесі. «Өзағаң болмаса, басқа адам қайтара алмас па еді..?» — деп ойлаймын.  Ол бұл жөнінде бірінші болып бастама көтеріп, қаншама рет Ресейге қажетті дәлелдер мен құжаттарды жіберіп, өтініш жазды. Эрмитаж басшылары оңайлықпен тарихи жәдігерді бере қоймады. Бірақ Өзбекәлі Жәнібеков бұл істі орта жолда қалдырмай, соңына дейін жеткізді. Бүкіл архивті көтертіп, Тайқазанның конференцияға уақытша ғана алынғанын дәлелдеп барып рұқсатқа қол жеткізді. Осылайша мәдениет майданы қаһарманының бар жігерін салуының арқасында ғана тайқазан өз орнына қондырылды. Біз Тайқазанның оралуын еліміздің ырысы оралғанға баладық.»

 

Сондай-ақ, профессор Әбдіжалел Бәкір Мемлекет қайраткері Өзбекәлі Жәнібековтің Ясауи тұрғысында атқарған ісін мәңгі жаңғырып тұратын айрықша қызмет деп атап өтіп, осы тұрғыда Қожа Ахмет Ясауи мұраларының маңыздылығына да тоқталған болатын.

«Қожа Ахмет Ясауи имандылықты, адамгершілікті жырлады. Қара халыққа көмек көрсетуге шақырды. Адам үшін қызмет етуге үндеді. Біз Жаңа Қазақстанды құрамыз десек, адамдардың бойындағы осы имандылықты, адамгершілікті жауапкершілікті күшейте түсуіміз керек. Ал оны дамыта түсуде Ясауидің ілімі үлкен құрал болар еді. Ясауи әлі зерттеле түсуі керек. Оның «Диуани Хикмет» еңбегінде айтылған мәселелер өте көп. Соны тарқату қажет. Онда не жазылғанын бүгінгі ұрпақ білуі тиіс. Біз, Кеңестік кезеңде оқыған адамдар, бұл мәселелерден бейхабар болдық. Бұған дейін төркінсіз келе жатқан халық сияқты едік. Өйткені өткеніміздің бәрін жоққа шығардық. Енді сол асыл мұраларымыздың сынығын өзімізге қайтарып,  әлі де түп-тұқиянына дейін зерттеуіміз қажет.» — деп мәлімдеген болатын саяси ғылымдардың докторы, профессор Әбдіжалел Бәкір.

Түркістан облысында жыл сайын ұйымдастырылатын көрменің мақсаты да ел тарихын,  рухани-мәдени құнды мұраларды дәріптеу арқылы жас жеткіншектерге тарихымызды таныту, олардың пайым-парасатын арттырып,  елдік санаға, өткен тарихымызға деген құрметін арттыру екенін айта кеткен жөн.

ТҮРКІСТАНДЫҚ АРДАГЕРЛЕР ОБЛЫС ОРТАЛЫҒЫН АРАЛАП, ТЫНЫС-ТІРШІЛІГІМЕН ТАНЫСТЫ

Түркістан облысының ардагерлері мерекеге орай киелі шаһарда бас қосты. Облыстың аудан, қалаларынан келген 50 ардагерді облыс әкімінің орынбасары Бейсенбай Тәжібаев қарсы алып, қазыналы қарттарға жылы лебізін білдірді.

– Түркістан қаласына жақында Президентіміз Қасым-Жомарт Тоқаев жұмыс сапарымен келген болатын. Мемлекет басшысына оқу орнындағы білім беру процесінің ерекшелігі мен оқушылардың ғылыми-зерттеу жобалары таныстырылды. Қазіргі уақытта «Түркістан қаласының ерекше мәртебесі туралы» Заң жобасын дайындалып жатыр. Түркістанымызда күн санап түрлі рухани-мәдени, туристік нысандар бой көтеріп, республикалық және халықаралық деңгейде іс-шаралар өтетін орталыққа айналды. Өндіріс орындары ашылып жатыр. Барлығы да өздеріңіздің көз алдарыңызда. Сіздерді мейірім мен ізгілік мерекесімен шын жүректен тағы да құтттықтаймын, – деді әкім орынбасары.

Алдымен өткен оқу жылында ғана өз жұмысын бастаған «Білім-Инновация» лицейін аралап, білім ордасының жұмысымен танысты. Жыл басында жаңа ғимарат пайдалануға беріліп, лицей-интернат Кентаудан Түркістан қаласына көшірілген. Қазір мұнда 500-ден астам оқушы білім алып жатыр. Лицейде жаратылыстану-математика бағытына басымдық беріледі.

Содан соң ардагерлер Мұз сарайын аралап көрді. Заманауи үлгіде жабдықталған кешенді Облыстық дене шынықтыру және спорт басқармасы басшысының орынбасары Жазира Мүслімова таныстырды. Мұнда шорт-трек, мәнерлеп сырғанау және хоккей сияқты қысқы спорт түрлерімен жыл бойы айналысуға қажетті барлық жағдай жасалған. Нысанда Италия, Канада, Германия, Финляндия елдерінде шығарылған қондырғылар орнатылған. Арнайы технология алаңның пішінін өзгертуге мүмкіндік береді. Сол арқылы мұз айдынында бір мезгілде бірнеше спорт түрімен шұғылдануға болады.

Жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармасы мұрындық болған игі бастама өңірдегі инвестициялық жобалар шоғырланған «SPK TURKISTAN» өндірістік паркінде жалғасты. Өндірістік парктің құрылысы 100 гектар жерге салынады. Құрылыс екі кезең бойынша жүзеге асырылады. Индустриялық алаңның бірінші кезеңінде 30 гектар жер телімі бөлініп, тиісті инфрақұрылыммен және коммуникация желілерімен қамтамасыз етілді. Бастапқыда жалпы құны 96,9 миллиард теңгені құрайтын 29 инвестициялық жобаны іске асыру жоспарланған. Бүгінде инвестиция көлемі 36,5 миллиард теңге болатын 8 өндіріс іске қосылып, 712 жаңа жұмыс орны ашылды.

Айта кетейік, жалпы облыста 200 мыңға жуық зейнет жасындағы қарт пен ардагерлер тұрады. Оның 11-і Ұлы Отан соғысының ардагерлері болса, 3,2 мыңнан астамы тыл еңбеккерлері. Сонымен қатар 100 жастан асқан 60 қарт азамат тұрады. Оның ішінде жасы ең үлкені – Жетісай ауданының 110 жасқа толған тұрғыны Бегбаева Унгай. Облыстық бюджет есебінен демалыс орындарында 8 мыңға жуық қария демалып, денсаулығын түзейді. Сол демалыс орындарының бірі – «Ардагерлер үйін» Түркістан облысына көшіріп, келесі жылы ардагерлерді қабылдау көзделіп отыр.

ПРЕЗИДЕНТ ТҮРКІСТАНДА ЖАҢАДАН БОЙ КӨТЕРГЕН «ДОСТЫҚ ҮЙІНІҢ» ЖҰМЫСЫМЕН ТАНЫСТЫ

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Түркістан қаласында жаңадан бой көтерген «Достық үйінің» жұмысымен танысты.

Президенттің арнайы тапсырмасымен салынған кешенде «Қоғамдық келісім» мекемесі, облыстық Қазақстан халқы Ассамблеясы жанындағы Ардагерлер кеңесі, Аналар кеңесі, Медиация кеңесі, сондай-ақ аймақтағы 11 этномәдени бірлестіктің өкілдіктері орналасқан.

Мемлекет басшысы ғимаратты аралап көріп, жергілікті зиялы қауыммен және Қазақстан халқы Ассамблеясының мүшелерімен жүздесті.

– Қастерлі Түркістан жеріне арнайы келіп отырмын. Түркістан өңірінің келешегі жарқын деп ойлаймын. Жастарымызға үлгі-өнеге көрсетіп жүрген ардагерлерге алғыс айтқым келеді. Ең алдымен, жастарға қолдау білдіруіміз керек. Біз бәріміз бірігіп, ел үшін еңбек етуіміз қажет. Сырттан келетін тәуекелдер аз емес. Ахуалды жақсы білесіздер. Түркістан облысында 50 этнос өкілі тұрады. Ауызбіршілікті сақтау және елімізді дамыту жолындағы ерен еңбектеріңізге ризашылық білдіремін. Қазақстанда ешқашан ешқандай фобия болған емес, болмайды да. Біз – бірлігі мығым, толерантты, ұстамды әрі еңбекқор халықпыз. Ең бастысы – осы. Сондықтан ынтымағы жарасқан қоғамның іргесін әлі де бекіте түсеміз, – деді Қасым-Жомарт Тоқаев.

Мемлекет басшысы Түркістанның көрікті, таза қалаға айналғанына назар аударды. Бұл ретте Түркістанға облыс мәртебесін берген еліміздің Тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың еңбегі зор екенін атап өтті.

Кездесуде Ақсақалдар кеңесінің төрағасы Созақбай Әбдіқұлов Түркістанның облысқа айналған сәтінен бері орын алған оң өзгерістерге тоқталып, халық саны тығыз орналасқан өңірге мемлекет тарапынан жасалып жатқан қамқорлық үшін алғыс айтты.

«Достық үйінің» жалпы алаңы – 3912,29 шаршы метр. Нысанның ерекшелігі – ғимараттың орталық алаңы киіз үй пішінінде салынған, яғни 23 қанаттан тұрады. Мұндағы мақсат – түгел түркінің төрі саналатын, қазақ руханиятының қарашаңырағы киелі Түркістанның рухани және тарихи мәртебесін паш ету. Киіз үйдің тағы бір символикалық мағынасы — этнос өкілдері бір шаңырақ астында тату-тәтті өмір сүріп отырғанын білдіреді.

Сондай-ақ «Достық үйінде» Коворкинг орталығы жұмыс істейді. Онда Ассамблея мүшелері мен этномәдени бірлестік төрағалары, жастар келіп дебат ойнап, бір-бірімен пікір алмасып, кездесу өткізеді. Жалпы бұл орталықтың есігі татулықты ту еткен қалың көпшілікке ашық.

Болашақта ҚХА-ның «Елтану» жобасы аясында ұйымдастырылатын «Мың бала», «Бабалар үні», «Әнім сенсің, туған жер», «Үкілі домбыра», «Анамның әлдиі, әжемнің ертегісі» секілді ірі байқаулар осы «Достық үйінде» өтеді.

Жоғарғы Сот мектептерде орамал тағуға тыйым салуды жойған жоқ

Бұқаралық ақпарат құралдарының жарияланымдарында және әлеуметтік желілерде Жоғарғы Сот мектептерде орамал тағуды заңды деп тапты деген жалған ақпарат таралуда.

Істі қарау аясында Жоғарғы Соттың әкімшілік істер жөніндегі сот алқасы білім беру мекемесінде орамал тағудың заңдылығы жөніндегі мәселені талқылауға араласпаған.

Кассациялық саты мектептің оқушыны сабаққа жібермеуін заңсыз деп таныды, өйткені білім алу құқығы Қазақстан Республикасы азаматтарының негізгі конституциялық құқықтарының бірі болып табылады.

Сонымен қатар, бейінді Министрлікте орта білім беру ұйымдары үшін міндетті мектеп формасына қойылатын талаптарды бекіту жөніндегі өкілеттіктер бар. Министрдің тиісті бұйрығы заңсыз деп танылмаған және күші жойылмаған.

Сондай-ақ, ата-аналар мектеп жарғысы мен мектеп формасына қойылатын талаптарды сақтау міндетіне жауапты екенін атап өтеміз.

Бұл ретте ата-аналардың балаларды тәрбиелеу мен білім беру, олардың құқықтары мен мүдделерін қорғау жөніндегі өздеріне алған және заңда белгіленген, оның ішінде Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексте көзделген міндеттерді орындамауы жауаптылыққа әкеп соғады.

ҚР ЖОҒАРҒЫ СОТЫ

ТҮРКІСТАН ОБЛЫСЫНАН СОЛТҮСТІККЕ ҚОНЫС АУДАРҒАНДАРДЫҢ ЖАЙ-КҮЙІМЕН ТАНЫСУҒА АРНАЙЫ ЖҰМЫСШЫ ТОП БАРДЫ

Еліміздің халық тығыз орналасқан оңтүстік өңірлерінен солтүстікке қоныс аударған азаматтар саны жыл санап артып келеді. Бұған себеп — мемлекет тарапынан барлық қолайлы жағдай жасалып, тұрақты жұмыс орындарының ашылуы. Көшіп барған азаматтардың жай-күйімен танысу мақсатында түркістандық арнайы жұмысшы тобы теріскейге барды.

Олар алдымен Солтүстік Қазақстан облысы, Айыртау ауданында аға дәрігер болып жұмыс істейтін Аян Ерханұлымен кездесті. Түркістан облысы, Кентау қаласының тумасы теріскейге осыдан 5 жыл бұрын қоныс аударған. Түркістан қаласындағы Қ.А.Ясауи атындағы ХҚТУ түлегі 5 жыл ішінде ауа райына әбден үйренгенін айтып, өзге жерлестерін де қоныс аударуға шақырды.

Одан соң жұмысшы топ өңірдегі ірі кәсіпорындардың бірі — «Элеватор Тайынша» ЖШС-да болды. Аталған нысанның директоры — Түркістан облысы Түлкібас ауданында кіндік қаны тамған Шыназбек Балқыбек. Қазір кәсіпорын теріскей тұрғындары мен күнгей өңірден қоныс аударған азаматтарға қолдау білдіріп, олардың еңбек етуіне мүмкіндік жасап отыр. Бүгінгі таңда оңтүстік өңірден көшкен 30-дан астам азамат кәсіпорыннан тұрақты жұмыс тапқан.

Жұмысшы топтың келесі сапары Аққайың ауданының орталығы Смирново ауылы болды. Онда сарыағаштық Усмановтар жанұясы «Шымкент» атты кафе ашып, жеке кәсібін дөңгелетіп отыр. Олар бұл өңірге 2017 жылы қоныс аударған.

Жеке кәсібін ашып, несібесін көріп отырғандар қатарында Қасым Амангелдин де бар. Шымкенттік жігіт бүгінде Петропавл қаласының қақ ортасынан ер жігіттерге арналған шаштараз ашып, солтүстікке әбден бейімделіп үлгерген.

ТАЙЫНША ЭЛЕВАТОРЫНА 100 ЖҰМЫСШЫ МАМАН КЕРЕК

Солтүстік Қазақстан облысының Тайынша қаласында орналасқан «Тайынша элеваторы» кәсіпорны теріскейдегі ең ірі кәсіпорындардың бірі. Астық өндірумен айналасатын өңір үшін элеватордың орны айрықша екені түсінікті. Осы кәсіпорында Оңтүстіктен келген мамандар жемісті еңбек етіп келеді.

Тайынша элеваторының директоры Шыназбек Балқыбек мырзаның өзі де Түлкібас ауданының тумасы. Шынекең алғвш еңбек жолын Түлкібастың ұн комбинатынан бастаған. Қазіргі таңда Тайыншаның элеваторына 100 жұмысшы адам жетіспейді дейді. Өзі басшы болып келгелі Түркістаннан Теріскейге қоныс аударушы еңбек күшіне екпін беріп отыр екен. Бүгінде өндіріс орнында 22 жұмысшы Оңтүстіктен келген мамандар.

Солардың бірі Ерік Үсенбаев бұрын Шымкентте темір жол саласында жұмыс істеген, кейін түрлі салада жұмыс істеп, соңында Тайынша элеваторына тұрақтаған. Отбасымен келген Ерік аға бүгінде жеке тұрғын үйі бар, жұбайы да мектепке орналасқан. Ал, түбі түлкібастық 25 жасар Дәулет те өз ауылынан тұрақты жұмыс таппай, осы элеватордан екі қолға бір күрек алған. Қазір ол басына баспана тауып, осында қоныстаныпты.

Элеватор директоры күні ертең ел үкіметі мен облыстың лауазымды өкілдері келеді деп күтіп отыр. Кәсіпорынның жетістіктері мен қажеттіліктерін жоғары тұрған басқарушы органдар назарына жеткізіп, шаруашылықты дамыту шараларын қарамақ. Шыназбек мырзаның айтуынша, оңтүстіктен келген жұмысшыларын баспанамен толық қамтуға бар мүмкіндігін жасап отырған жағдайы бар.

Нуриддин Балтабаев: Бір күнде жұмысқа орналастым

Нуриддин Балтабаев — Түркістан қаласының тумасы. Бүгінде СҚО, Айыртау аудандық ауруханасында  балалар дәрігері қызметін атқарып жүр. Теріскейге қоныс аударғанына екі жылдан асыпты. Оқуды аяқтаған соң досының айтуымен Солтүстікке келген. Қазір жұмысы да, баспанасы да бар. Солтүстік өңірлерде әлі де ақ халаты абзал жандар жетіспейді. Бұл жастар үшін мүмкіндіктер мекені.

«Түркістан қаласындағы ХҚТУ де білім алдым. Одан соң Шымкент қаласында оқуымды жалғастырдым. Солтүстікке келуіме досым себепкер болды. Менен алдын келген ол, бұл жақта мүмкіндіктер көп екенін айтты. Мен де шешім қабылдап, отбасыммен қоныс аудардым. Қызметке орналастым. Мемлекеттік қаржылай қолдауларды алдым. Солтүстік өңірі жұбайыма да ұнады. Қазір екі ұл-қызым бар. Баспанам бар. Негізі, Оңтүстікте бір жұмысқа қанша адам үміткер болып, бәсекелестік көп қой. Ал, мұнда керісінше дәрігерлер тапшы. Басқа да мамандық иелеріне жұмыс орындары көп. Сондықтан мүмкіндікті жібермеңіздер»,-дейді Нуриддин Балтабаев

Референдумның өтуі халыққа тиімді ме?

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев 2 қыркүйектегі «Әділетті Қазақстан: заң мен тәртіп, экономикалық өсім, қоғамдық оптимизм» атты Қазақстанхалқына Жолдауында қазіргі әлемде энергия тапшылығының күшейіп бара жатқанын ескере отырып, атом энергетикасын дамытуға баса мән беру керегіне тағыда тоқталды. Ол еліміздің болашағының қамы үшінсалынатын атом электр стансасы туралы барынша байыптышешім қабылдау жұртшылықпен бірлесіп қана жасалуғатиіс деген ұстанымын қайыра еске салды. Туындап отырғантығырықтан шығу үшін Мемлекет басшысы Қ.Тоқаеваталған тағдыршешті мәселені референдум арқылыхалықпен ақылдасу туралы өз ұстанымын білдірді. Өйткеніелімізде атом электр стансасын салудың маңыздылығы мен оның объективтік қажеттілігін Президенттің энергетикалыққауіпсіздікті мемлекеттік қауіпсіздік мəселесі депқарастыруы көрсетіп отыр. Расында да, қазір атом энергетикасын дамыту ерекше маңызды экономикалық жәнесаяси аспектіге айналды.

Еліміздегі энергетикалық ахуалды таразылаған Мемлекет басшысы таяу болашақта еліміз электр энергиясының тапшылығын айтарлықтай сезінуі мүмкін екенін айтты. Ол халқымыздың тұрмысына кері әсер ететін болады. Проблеманы шешудің бір жолы атом энегетикасы екендігін ұмытпауымыз қажет.

Қ.Елеуов, қоғамдық кеңесінің мүшесі