2025 жылдың 30 мамыр күні еліміздің барлық өңірлерінде бір мезгілде «Халық заңгері» жалпыреспубликалық акциясы өтті. Акцияның мақсаты – халықтың құқықтық сауаттылығын арттыру және тегін заң көмегін көрсету. Төлеби ауданында акция аудандық мәдениет үйінде ұйымдастырылды. Іс-шараға Түркістан облысының Әділет департаментінің басшысы Нұржан Махамбетов, аудан әкімінің орынбасары Лесбек Серікбаев, Төлеби аудандық сотының төрағасы Ғани Байарыстан, Төлеби ауданының прокуроры Дастан Мырзағали, Төлеби аудандық полиция бөлімінің басшысы Ғалымжан Қуашбаев, Түркістан облысының сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл Департаментінің аудан аймағы бойынша ауданаралық басқармасы, Түркістан облысы бойынша экономикалық тергеп-тексеру департаментінің қызметкерлері, БАҚ өкілдері қатысты.

Акция барысында тұрғындар әкімдікке қарасты дербес бөлім, мекеме мамандарынан, өңірдің ең үздік заңгерлері мен адвокаттарынан заң, құқық қорғау төңірегінде туындаған барлық сұрақтарын қойып, шешілмеген даулар бойынша тегін кеңестер алды. Осылайша азаматтар өздерін толғандырған заңдық мәселелер бойынша білікті мамандардан кеңес алу мүмкіндігіне ие болды.

Шараның ашылуында сөз алған Түркістан облыстық Әділет департаментінің басшысы Нұржан Махамбетов бұл акцияның маңызын айрықша атап өтті. Ол құқықтық білімнің әр азамат үшін маңызды екенін, сондай-ақ осындай игі бастамалар халық пен билік арасындағы байланысты нығайта түсетінін тілге тиек етті. Шараға аудан тұрғындары да белсене қатысты. Қатысушылар түрлі сала бойынша – жер мәселесі, әлеуметтік көмек, отбасы құқығы, кәсіпкерлік, қаржылық пирамида және тағы басқа бағыттарда сұрақтар қойып, нақты әрі түсінікті жауаптар алды.

Іс-шарада аудан прокуратурасы, полиция бөлімінің өкілдері, нотариус, әділет және басқа да мемлекеттік органдардың қызметкерлері тұрғындарға кәсіби көмек көрсетті. Олардың әрқайсысы өз саласы бойынша тұрғындарға заң аясында нақты бағыт-бағдар беріп, тұрғындарды толғандырған мәселелердің шешілу жолдарын көрсетті. Бұл күні тұрғындарға қаржы пирамидаларынан аулақ болу, интернет алаяқтардан сақтану, құқықтық мәдениет деңгейін және қаржылық, заңгерлік сауаттылығын арттыру, сыбайлас жемқорлық көріністеріне төзбеушілікке тәрбиелеу бойынша насихат жұмыстары жүргізілді.

« – Қазіргі таңда Қазақстан құқықтық мемлекет ретінде даму жолын жалғастырып келеді. Бұл бағытта әрбір азаматтың құқықтық сауаты мен мәдениеті – әділетті және өркениетті қоғам құрудың негізгі тірегі. Құқықтық мәдениет – бұл тек заңдарды білу емес, сонымен қатар оларды күнделікті өмірде қолдана білу, өз құқығыңды бұзбай, өзгелердің де құқығына құрметпен қарау. Бұл бағытта қаржылық және құқықтық сауаттылықты арттыруға бағытталған нақты іс-шаралар қалыптасуда. Тұрғындарда жиі кездесетін қаржылық қиындықтар, алаяқтық әрекеттерден сақтану, несие шарттарын дұрыс түсіну жолдары, есеп-шоттарды бұғаттан босату үшін не істеу керектігі және оны шешудің нақты құқықтық жолдары жөнінде кәсіби кеңестер берілуде. Қатысушылар мұндай кездесулердің маңыздылығын жоғары бағалап, осындай еркін диалог алаңдарының жиі ұйымдастырылып тұруын қалайтындарын жеткізді. Мемлекет қазір халықтың құқықтық мәдениетін арттыру мәселесіне үлкен көңіл бөліп отыр. Азаматтардың құқықтық мәдениеті – бұл әр адамға белгілі бір құқықтар мен міндеттердің жүктелуі, қоғам және билік арасындағы қатынастардың ерекшелігі.азаматтардың құқықтық мәдениетін дамыту және жетілдіру біздің еліміз үшін бірінші кезектегі міндет болып табылады. Өйткені, елдің бас құжатына сәйкес халықтың құқықтық санасын арттырмасақ, Қазақстан Республикасы болып табылатын құқықтық мемлекеттің мәртебесін одан әрі нығайту мүмкін емес. Қазақстанда құқықтық өрістің қалыптасуының терең тарихи тамыры бар. Тәуке ханның “Жеті жарғысы”, “Есім ханның ескі жолы” мен “Қасым ханның қасқа жолы” заң жинақтары соның жарқын мысалы болып табылады. Тіпті сол бір зұлмат заманда өзінде біздің ата-бабаларымыз қазақ қоғамының келеңсіздіктерін реттеп, Азаматтық құқық нормаларының рөлі мен маңыздылығын жақсы түсінген. Біздің еліміздің азаматтары тек заңды білетін ғана емес, сонымен қатар сертификатталған маманға қарсы тұра алатындай деңгейде сауатты болатынына сенемін.» – деді, Төлеби аудандық сотының төрағасы Ғани Байарыстан.

Акция аясында сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптасыру мәселелері де айтылды. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениет – бұл адамның саналы және адамгершілікпен сыбайлас жемқорлыққа қарсы тұру қабілетін айтады. Яғни, сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениет дегеніміз ол жемқорлыққа қарсы белсенді азаматтық позиция, дейді мамандар. Іс-шара соңында қатысушылар алғыс хаттармен марапатталды.

Қаржылық мониторинг агенттігінің Қоғамдық кеңесінің кезекті отырысында кеңес мүшелеріне мемлекеттік сатып алулар мен елдегі есірткі айналымы саласындағы ықтимал тәуекелдерді нақты уақыт режимінде анықтауға мүмкіндік беретін Агенттіктің IT-өнімдері таныстырылды.

«Агенттік жұмысының өзекті мәселелерін талқылауға қоғамның қатысуы — сенімді қалыптастырудың, ашықтықты арттырудың және құқықтық тәртіпті нығайтудың маңызды шарты», – деді Қоғамдық кеңестің төрағасы Бекназаров Н.К.

Өз кезегінде Агенттік Төрағасы Қоғамдық кеңестің қаржылық мониторинг органдары қызметін жетілдірудегі рөлінің маңыздылығын атап өтті. Сонымен қатар, жиында жастарды құмар ойынның тәуелділігінен арылту, қоғамды ондай кері әрекеттерден аулақ болуға үндейтін баяндамалар жасалды.

Статистикаға сүйенсек, лудоманияға шалдыққан науқастардың 60%-ы құқық бұзады. 13-тен 40%-ға дейіні өз-өзіне қол жұмсайды, 32-70%-ында суицид жайлы ой келеді. Жалпы, лудоманияның қоғамға төндіретін қаупі орасан. Құмар ойындар мен бәс тігуге тәуелді адамдардың ішінде бар ақшаларын ұтылған соң таныс-тамырынан қарыз алып, несиеге батып, үйіндегі дүниелерін сатып, ақыры, қылмысқа баратындары аз емес. Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының деректеріне сәйкес, құмар ойынның жетегінде кеткендердің басым бөлігі қылмыстық құқық бұзушылық жасалған. Ал шарасыз күйге түскендері өз-өзіне қол жұмсауға дейін барып жатады.

Мамандар адамның мінез-құлқындағы құмар ойындарға тәуелділікті көрсететін бірқатар белгілерді атап өткен екен. Олар: үнемі ойынға елігу, ойында өткізетін уақыттың ұзаруы. Қызығушылықтардың өзгеруі, бұрын ынталандырған дүниелердің ысырылуы, әрдайым ойын туралы ойлау, ойын комбинацияларымен байланысты оқиғаларды елестету және осы ойлардың басым болуы. “Бақылауды жоғалту”, ауқымды ұтыстан кейін немесе үнемі ұтылудан кейін де ойынды тоқтата алмау. Ойынға кезекті рет қатысқаннан кейін қысқа уақыт аралығында дамитын психологиялық дискомфорт. Ол бас ауруы, ұйқының бұзылуы, ашушаңдық, алаңдаушылық, көңіл-күйдің түсуі, зейіннің бұзылуы секілді бірқатар белгілер бойынша есірткі, алкогольге тәуелді тұлғалардың абстиненциясына ұқсайды. Ойынға жиі қатысу, жоғары тәуекелдерге талпыну, қарсыласу қабілетінің тез төмендеуі. Енді ойнамауға бел буғанымен, сәл арандатушылық болған жағдайда, яғни, бұрынғы таныстарын кездестіру, ойын тақырыбында әңгімелесу, ойын мекемесі жанында болуы, ол адамды қайта ойынға тәуелділікке жетелеуі мүмкін.

АҚШ-та құмар ойынға тәуелді адамдарға алғашқы болып кәсіби көмек көрсеткендердің бірі – медицина ғылымдарының докторы Роберт Л. Кастер. 1972 жылы психиатр АҚШ-тың Вирджиния штаты Брексвилл қаласындағы ауруханада ойыншыларды емдеуге арналған алғашқы стационарлық орталық құрған. Дәрігер құмар ойындарға патологиялық тәуелділікті – емделетін ауру деп болжаған алғашқы адам. Оның арқасында 1980 жылы америкалық психиатрлар қауымдастығы патологиялық құмар ойындарды психикалық бұзылыс ретінде жіктеді. Роберт Кастер құмар ойындарға тәуелділіктің дамуын үш кезеңнен тұрады деп анықтады: Олар үтыс кезеңі және ұтылыс кезеңі, сондай-ақ түңілу кезеңі де бар.

Ұтыс кезеңі – бұл адамның құмар ойындарда бірнеше рет ұтысқа кенеліп, “негізсіз оптимизммен” әсерленетін уақыты. Бұл кезде ол құмар ойындарды ұната бастайды және үнемі жолы болатынына сенеді. Өзін сенімді әрі жайлы сезінеді.

Ұтылыс кезеңінде құмар ойынға тәуелділер достары мен отбасыларынан алыстай бастайды. Жалғыз өзі ойнай бастайды және ақшаны заңды немесе заңсыз жолмен табуды, қарызға алуды қарастырады. Ойынның жетегінде кетеді. Ұтылғаннан кейін ақшаны қайтарып аламын деген үмітпен ойынға тез оралғысы келеді.

Түңілу кезеңінде адам өзінің бар уақытын құмар ойындарға арнай бастайды. Уақытын босқа құртып жатқанын түсінгенімен, бұл процесті тоқтата алмайды. Бұл кезде адам өзін кінәлі сезініп, кейде өз проблемаларына басқаларды кінәлайды.Ойынға ақша табу үшін заңсыз әрекеттерге барады. Тәуелділіктен зардап шегетін адамдар дәрменсіздікпен күресу үшін есірткі мен алкогольден жұбаныш іздейді. Психологиялық және әлеуметтік проблемаларға душар болады. Бұның соңы қылмыс жасауға немесе өз-өзіне қол жұмсауға апаруы мүмкін,-дейді сапашылар.

Сондай-ақ, кеңес отырысында құмар ойынның кесірі адамды қылмысқа және нашақорлыққа жетелеуі мүмкін екендігі айтылды. Бұл бағытта мемлекеттік органдар мен қоғамдық ұйымдар оның алдын алу бойынша насихат жұмыстарын үнемі жүргізіп отыруы керектігі атап өтілді. Жалпы бұл індетпен күресу өте маңызды мәселе. Себебі талай отбасылардың тыныштығы мен берекесін құртқан құмар ойынға немқұрайлы қарауға болмайды. Отырыс қорытындысы бойынша ведомствоаралық өзара іс-қимылды нығайтуға, цифрлық талдау құралдарын дамытуға, сондай-ақ азаматтық қоғаммен сындарлы диалогты кеңейтуге бағытталған ұсынымдар әзірленді.

Түркістан қаласында Қаржылық мониторинг агенттігінің Қоғамдық кеңесінің кезекті отырысы өтті. Шымкент қаласы, Жамбыл, Қызылорда облыстары және Түркістан облысы бойынша департамент басшылары көлеңкелі экономикамен күрес бойынша қабылданып жатқан шаралар туралы баяндап, өзекті мәселелерді талқылады. Азаматтарды интернет алаяқтық схемалардан қорғау, соның ішінде жастарды құмар ойындар, лудомания мен вейптен аулақ ұстау, алдын алу шараларына ерекше назар аударылды. Сондай-ақ елдің оңтүстік өңірлері арқылы стратегиялық ресурстардың заңсыз шығарылу мәселелері қаралды.

Букмекерлік кеңселерде спорттық ойындарға бәс тігіп, автоматтарға ақша салатындар жыл санап көбейіп барады. Кей деректер бойынша елімізде 36 мыңнан астам отандасымыз құмар ойынға тәуелді деп көрсетілген. Дерттің құрсауына әсіресе, жастар түсіп жатыр. Сондықтан кеңес осы са­ладағы жұмысты барынша үй­лес­тіріп келеді.

Жалпы, лудомания – құмар ойындарға потологиялық әуестігі бар адамдардың дерті. Бүгінде Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы ауруды ресми түрде мойындаған. Аталған дертке ұшыраған адамның бойында әлеуметтік, кәсіби, материалдық және отбасылық құндылықтар құлдырап, адамгершілік қасиеттері жойыла бастайды. Бұл проблеманың біздің елде де өткір тұрғаны белгілі. Соңғы үш жылда қазақстандықтар құмар ойындарға 1 трлн. теңгеден астам қаражат салған.

Кеңес мүшелерінің пайымдауын­ша, қоғам мен мемлекеттік органдар лудоманияға қарсы күресті және оның алдын алу шараларын жүйе­лі түрде әрі бірлесе жүргізуі керек. Негізі елімізде әр салада бұл бағыт­тағы жұмыстар күшейтілген. Десек те, түйткілдің тарқауы қиын болып тұр. Қазір лудомания, ішімдік пен нашаға тәуелділік мәселесі өзекті болып отыр. Осындай әлеуметтік ма­ңы­зы бар дертпен күресте жүйелілік керек. Әсіресе, лудомания бойынша. Бұл бағытта емдеудің зама­науи клиникалық хаттамалары болуы қажет. Себебі лудомандар саны артып барады. Ішімдік пен есірткіге тәуелділер де көбейіп отыр. Осы орайда, денсаулық сақтау саласы тарапынан оларға сапалы, қолжетімді қызметті және құпиялықты қамтамасыз ету керек. Қажет болса, жеке секторды тартып, оларға мемлекеттік тапсырыс беруге болады. Қаржылық мониторинг агенттігінің ақпараты бойынша осыдан екі жыл бұрын 5,5 мың онлайн-казино сайттары мен аккаунттары, 2 мыңнан аса сайт бұғатталыпты. Сонымен қатар,  «Әділ­дік жолы» РҚБ бастамасымен 300-ден аса лото клубтардың жұмысын заңсыз ұйымдастырған қылмыстық топтар ұсталған. Яғни, еліміздегі рефор­малардың ұрпақ болашағы үшін жасалып жатқанын және жастар қазірдің өзінде елдегі өзгерістердің бел ортасында жүргенін атап өтуге болады.

Соңғы уақыттарда ойын автоматтарының кең таралуына, көптеген онлайн-казинолардың, букмекерлік кеңселердің пайда болуына байланысты проблеманың ауқымы кеңейе түсті. Жалпы, ойын автоматтары әлемде бұрыннан кең таралып, адамдардың арасында үлкен қызығушылық тудырған еді. Мәселен, 1970 жылдарда Англияда ойын автоматтары залдары кинотеатрларға келушілер санының күрт азаюына әсер еткен. Тіпті, кинотеатрларды жабу қажеттілігі туындаған. Ал 1990 жылдардың бірінші жартысында Канадада құмар ойындарға тәуелділер саны 75 %-дан асып кеткен. Осыған байланысты сол кездің зерттеушілері құмар ойындарды халықтың бір бөлігі үшін қауіп төндіретін өткір әлеуметтік мәселе деп санаған.

Айта кетейік, Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың төрағалығымен өткен Қауіпсіздік Кеңесінің отырысында халық арасындағы құмар ойынға тәуелділік мәселелері жан-жақты талқыланған болатын.

“Соңғы жылдары елімізде құмар ойынға тәуелділік белең алып барады. Кейбір отбасылар үшін бұл үлкен қасіретке айналды. Лудоманияға қарсы күресте тәрбие ісі мен түсіндіру жұмыстарына ерекше мән берілуге тиіс”, – деп атап өтті Президент.

Президент осы жаман әдетке, әсіресе, жастар әуес екеніне назар аударып, мемлекеттік органдарға азаматтардың жекелеген санаттары үшін құмар ойындарға қатысты шектеулерді күшейтуді тапсырған еді. Мемлекет басшысы елімізде лудоманияның белең алуына қарсы бағытталған әлеуметтік дағдыларды қалыптастыруда қоғамның, дін қызметкерлерінің және бұқаралық ақпарат құралдарының атқаратын рөлі ерекше екенін атап өтті.

Осы орайда, еліміздің барлық мешіттерінде жұма намазы алдында имамдар құмар ойындардың адамның жеке басына, отбасына, қоғамға тигізетін зияны, оның шариғаттағы үкімі жайында уағыз айтып, адамдарды бұл жаман әдеттен арылуға шақыруда. Расында, бұл проблемаға тап болған көптеген адамдар үшін діннің көмегі орасан зор екені анық. Мәселен, жаман әдетіңіз жайлы жақындарыңызға айтуға ұялсаңыз, дін өкілдеріне жүгінсеңіз болады. Олармен сөйлескен соң, сеніміңіз күшейіп, құмар ойынға тәуелділікті жеңуге деген жігеріңіз артуы мүмкін.

По предварительным данным Бюро национальной статистики (БНС) АСПиР РК, за январь–апрель 2025 года реальный ВВП Казахстана вырос на 6% — заметнее, чем в январе–марте (плюс 5,6%), и почти вдвое превысив темп аналогичного периода 2024-го (плюс 3,4%). Третий месяц подряд динамика улучшается: плюс 3,8% в январе, плюс 5,4% — по итогам двух месяцев, плюс 5,6% — по итогам трёх. Такой результат обеспечен одновременным укреплением производства товаров и расширением сферы услуг.
Реальный сектор: промышленность и стройка задают тон.
Производство товаров прибавило 7,5% и осталось главным локомотивом экономики.
Промышленный выпуск увеличился на 6,4%, из них рост обрабатывающей промышленности составил 7,2%.
Увеличилось также производство подсолнечного масла, муки, сахара, риса, природного урана, бензина, дизельного топлива, товарного бетона, удобрений, стали, чугуна, плоского проката, грузовых вагонов, дизельных и железнодорожных локомотивов.
Горнодобывающая промышленность ускорилась до 7,1% (за первый квартал — плюс 6,1%) благодаря росту добычи нефти (плюс 8,8%), угля (плюс 11,2%) и металлических руд (плюс 1,4%).
Строительство обеспечило существенный вклад.
Объём работ вырос на 16,2%, введено 4,9 млн кв. м жилья (плюс 6,8%). Драйверами стали следующие проекты: опреснительный комплекс в Мангистауской области, завод KIA в Костанайской, химический завод «Састобе» в Туркестанской, мост через Иртыш в Павлодарской, биофармацевтический и содовый заводы в Жамбылской области, а также школы, инженерные сети, дороги и жилые здания.
Сфера услуг: торговля и транспорт на разгоне.
Услуги увеличились на 5,3%, при этом торговля выросла на 7%, транспорт — на впечатляющие 22,4% (эффект восстановления логистики и роста грузопотоков). Рост в транспортной отрасли был обеспечен, в первую очередь, увеличением объёмов услуг по перевозке грузов железнодорожным транспортом, доля которых в общем объёме отрасли составила 20,5%. 65% грузооборота в стране обеспечивает АО «НК „Қазақстан темір жолы“» (КТЖ). За январь–апрель нетто-грузооборот компании составил 92,1 млрд ткм — на 9,8% больше, чем за аналогичный период прошлого года.
Перевозка грузов по сети КТЖ по итогам января–апреля 2025 года выросла на 4,5%, достигнув 85 млн тонн. Из этого объёма внутри страны перевезли 54,6 млн тонн, а на экспорт было отправлено 30,4 млн тонн — на 12,7% больше по сравнению с аналогичным периодом 2024-го.

Финансовая подпитка и фокус на кластеры:
8 трлн тг — объём льготного финансирования через холдинг «Байтерек» в 2025 году (прибавит до 1,3 п. п. к росту ВВП). Средства идут на МСБ, жильё и национальные проекты.
Определены 17 крупных проектов глубокой переработки, от нефте- и газохимии до туризма.
Цели:
доля МСБ — 40% ВВП к 2030 году;
экспорт IT‑услуг > 1,5 млрд долл. США;
ПИИ ≥ 24-25 млрд долл. США ежегодно.
Внешние риски и макроориентиры.
С апреля условия на внешних рынках ухудшились: тарифная политика США, решение OPEC+ увеличить добычу (+411 тыс. баррелей в сутки), логистические сбои и высокая волатильность финансовых рынков давят на цены на нефть и глобальный спрос. Правительство удерживает курс на макростабильность, стимулируя инвестиции, экспорт и интеграцию компаний в мировые цепочки.
Перспектива.
Устойчивый рост в первые четыре месяца 2025 года подтверждает эффективность диверсификации: индустриальный рывок сочетается с оживлением услуг, а стройка создаёт мультипликативный эффект. Ключевая задача — повышение конкурентоспособности через модернизацию, инновации и расширение экспортных рынков.
Такой сдвиг эксперты рассматривают как важный сигнал: диверсификация, о которой говорили больше десяти лет, начала переходить из планов в практику. Однако для закрепления успеха государству предстоит ускорить развитие инфраструктуры и обеспечить малому и среднему бизнесу (МСБ) удобный выход на экспорт и доступное финансирование.
«Рост в 6%, где большая часть вклада не от нефтегазодобычи, — это хороший результат. В условиях непредсказуемого поведения сырьевых рынков нефть уже не может быть надёжным двигателем. Диверсификация экономики — единственный выход. Пока же без серьёзных вложений в логистическую и финансовую инфраструктуру говорить о стабильном росте МСБ в ближайшие три года рано. Государству нужно обеспечить бизнесу доступный экспорт и финансирование, чтобы компании повышали производительность, не опасаясь внешних рисков. В ближайшие 5–7 лет драйверами роста, вероятнее всего, станут логистика, хранение, сельское хозяйство и горно-металлургический комплекс с углублённой переработкой внутри страны», — отмечает финансист Расул Рысмамбетов.
«Уверенный прирост экономики на 6% — позитивная новость, но особенно важно, что обрабатывающая промышленность растёт опережающими темпами. Пока рано говорить о полноценном структурном сдвиге, но тренд очевиден: структура экономики улучшается. Главная задача — усложнение производства и экспорт продукции с высокой добавленной стоимостью. Только сложная промышленная продукция способна обеспечить устойчивый рост, менее зависимый от сырьевой волатильности, создать хорошо оплачиваемые рабочие места и запустить мультипликативный эффект по всей цепочке поставок. Сегодня опережающий рост демонстрируют металлоизделия, нефтепереработка, машиностроение, пищевая и химическая промышленность — именно на эти сектора Казахстану стоит делать ставку», — подчёркивает макроэкономист, партнёр Dasco Consulting Group Эльдар Бейсимбеков.

Источник: https://ranking.kz/reviews/industries/kazahstan-uskoryaet-ekonomicheskiy-rost-analiziruem-pokazateli-s-nachala-goda.html

Биыл облыс аумағында жалпы саны 32 (11 – мемлекеттік, 21 – жекеменшік) балаларды сауықтыру лагері жаз маусымында балалардың демалысын ұйымдастырады. Онда балалардың қауіпсіздігі үшін барлық санитарлық талаптар қатаң бақылауда. Бұл туралы өткен брифингте Түркістан облысы санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаменті басшысының орынбасары Асқар Ысқақов мәлімдеді.

«2025 жылдың жазғы маусымында өңірдегі 41 мыңнан астам бала жазғы сауықтыру-лагерлерімен қамтылады. Облыс бойынша жаз мезгілінде мемлекеттік лагерлерде 7 ауысымда 16 718 баланы қамту жоспарлануда. Биылғы жылы 5 мемлекеттік лагерге 52 модульді жатақхана қойылып, 7500-ден астам қосымша орын ашуға жағдай жасалуда. Ал, 21 жекеменшік лагердің әрбірі бір ауысымда 5 400 баланы қабылдауға дайын»-деді спикер.

Сонымен қатар, департамент басшысының орынбасары тамақтан улану жағдайлары бойынша облыс аумағындағы ахуалды баяндады.

«Түркістан облысы санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаментінің тамақтану саласы бойынша 3 883 кәсіпкерлік нысанды бақылауға алған. Соңғы жылдары облыс көлемінде қоғамдық тамақтану орындарында жаппай тағамнан улану жағдайының тіркелуі жиілеген. Соңғы үш жылда Арыс, Кентау, Келес, Түркістан және Сайрам аудандарында 5 жағдай тіркеліп, 200-ден аса адам зардап шеккен. Биылғы жылдың наурыз айында Түркістан қаласында 68 адам тез дайындалатын фаст-фуд өнімдерінен уланған» – деді спикер.

Қазіргі таңда елімізде мемлекеттік басқару жүйесін жаңғырту жұмыстары белсенді түрде жүріп келеді.Солардың бірі – мемлекеттік қызметшілерді ротациялау тетігі.

Бұл – мемлекеттік қызметшіні белгілі бір уақыт өткен соң басқа аймаққа немесе мемлекеттік органға ауыстыру арқылы кәсіби дамуына, тәжірибе алмасуына және сыбайлас жемқорлықтың алдын алуға бағытталған шара.

Осы орайда, Президенттің 2024 жылғы 30 қазандағы № 687 Жарлығымен «Ротация жүргізу қағидалары мен мерзімдері, ротацияға жататын мемлекеттік қызметшілердің санаттары мен лауазымдарына» өзгерістер енгізіліп, ротацияға жататын «Б» корпусы қызметшілерінің санаттарының шеңбері кеңейтілді.

Атап айтқанда, өңірлерде С-О-2 (департамент, инспекция басшыларының орынбасарлары),
D-O-2 (облыс әкімдігіне қарасты басқарма басшыларының орынбасарлары) және Е-1 (қала аудан әкімдерінің орынбасарлары)санаттарындағы лауазым иелері де міндетті ротацияға еніп отыр.

Жалпы, ротацияның басты артықшылығы – қызметшінің тек бір салада емес, әртүрлі деңгейдегі мемлекеттік органдарда жұмыс істеп, жан-жақты тәжірибе жинауына мүмкіндік береді және болашақта басқарушы кадрлар үшін маңызды дайындық мектебі.

Сонымен қатар, ротация сыбайлас жемқорлық тәуекелін азайтуға өз септігін тигізеді. Себебі, бір орында ұзақ жылдар бойы жұмыс істеген адам сол ортада қалыптасқан байланыстардың ықпалына түсуі мүмкін. Алротация бұл жағдайды өзгертіп, жаңа ортада жұмыс істеумүмкіндігін береді.

Осы орайда, өткен жылы ротациялау заңнамаларына енгізілген өзгерістерден кейін, облыстағы жергілікті атқарушы органдарда D-O-2 санаты бойынша 7 басқарма басшысының орынбасары, E-1 санаты бойынша 16 қала, аудан әкімдері орынбасарларының ротациялануына қатысты жұмыстар жүргізілді.

Әрине, бұл жүйенің кейбір қиындықтары да жоқ емес. Қызметкер отбасымен басқа қалаға көшуі тиіс болғанда, әлеуметтік мәселелер туындайды. Жаңа ортаға бейімделуде оңай емес. Сондықтан ротацияны іске асырудақызметшінің әлеуметтік жағдайын ескеру маңызды.

Дегенмен, мемлекет бұл мәселелерді назардан тыс қалдырмай, ротацияға ұшыраған қызметшілерді тұрғын үймен қамтамасыз ету шараларын енгізді.

Соның ішінде, ротацияланған қызметшіге ротациялық төлем жүргізу үшін Үкіметтің 2023 жылғы 6 маусымдағы № 499 қаулысымен «Басқа елді мекенге ротацияланған мемлекеттік қызметшілерге берілетін ротациялық төлемдердің мөлшерін есептеу, оларды тағауындау, қайта есептеу, жүзеге асыру, тоқтату, қайтару, тоқтату тұру және қайта бастау қағидалары бекітілген. Демек, ротацияланған қызметшіге ротациялық төлемдер осы қағидада белгіленген тәртіппен жүзеге асыралады.

Қорыта айтқанда, мемлекеттік қызметшілерді ротациялау – заманауи мемлекеттік аппарат қалыптастыру жолындағы маңызды қадам. Бұл – кәсіби өсуге, тәжірибеалмасуға, жемқорлыққа қарсы күреске тиімді құрал. Еңбастысы – бұл бастаманың адам факторын ескеріп, әділ әріашық түрде жүзеге асырылуы.

ҚР Мемлекеттік қызмет істері агенттігінің Түркістан облысы бойынша департаментінің басшысы, Әдеп жөніндегі кеңес төрағасы

Наурызбаев Абылайхан Дағыстанұлы

«Таза Қазақстан» экологиялық бағдарламасы аясында тарихи Сауран тарихи қалашығында жалпыхалықтық сенбілік өтті. Игі шара тарихи-мәдени мұраларды сақтау, қоршаған ортаны тазарту, сондай-ақ жастардың табиғатқа деген жауапкершілігін арттыруға бағытталған. Сенбілік Түркістан облысы қоғамдық даму басқармасының «Жастар ресурстық орталығы» КММ-нің ұйымдастыруымен өткен.

Сенбілікке жергілікті тұрғындармен қатар, еріктілер, студенттер және жастар ұйымдарының өкілдері белсене атсалысты. Қатысушылар қалашық аумағында санитарлық тазалау және абаттандыру жұмыстарын жүргізіп, қоршаған ортаны тазартуға өз үлестерін қосты. Сенбілікте тазалық жұмыстарымен қатар, қатысушылар арасында экологиялық мәдениетті насихаттау, табиғатты қорғау тақырыбында түсіндіру жұмыстары жүргізілді. Сондай-ақ, жастарға қоршаған ортаның адам өміріндегі маңызы мен оны қорғаудың өзектілігі туралы ақпарат берілді.

Шара соңында қатысушылар қала тұрғындарын қоршаған ортаға бейжай қарамауға, табиғатты бірлесе қорғауға және Сауран қалашығы аумағын таза ұстауға шақырды.