Ұлы Жеңістің 80 жылдығы – тарихпен тілдесіп, жүректі рухтандыратын үлкен белес. Осы айтулы мереке қарсаңында Түркістан облысы Ордабасы ауданында тағылымды кездесу өтті. Полиция департаментінің бастығы Мұрат Қабденов пен Түркістан облысының прокуроры Мұрат Тлеубердиев және 8 сыныпта оқитын жас сақшылар ғасыр куәсі болған Ұлы отан соғысының ардагері Қалмен Мұратұлы атамыздың шаңырағында болып қайтты.

Сұрапыл соғыс даласына 8-сыныптан аттанған Қалмен Мұратұлы 1924 жылы өмірге келген. Майданда неміс басқыншыларымен ұрысқа түскен ол, 1944 жылдың ақпан айында Витебск қаласының маңында болған қырғын соғыста сол қолынан жараланып, госпитальға жіберіледі. Осылайша елге ІІ-ші топтағы мүгедек болып оралды.
Кездесуге келген жас сақшыларға ардагер өзінің оқиғасын айтып, батасын берді.

Жас ұрпаққа өнеге, келер ұрпаққа ұмытылмас тарих, сұрапыл соғыстағы ерлігі тарихта алтын әріппен жазылған ақсақал бүгінде 101 жаста. Өмірлік жұбайы екеуі 6 ұл, 2 қыз тәрбиелеп өсірген. Олардан 32 немере, 85 шөбере сүйіп отыр.

Генерал Мұрат Талапұлы ғасыр жасаған майдангердің деніне саулық, отбасына амандық, құт береке тілеп, сый-сияпатын табыстады. Өзінің өнегелі әңгімелерін жас сақшыларға арнаған қария, генерал бастаған ұжымға алғысын білдірді.

Қазақстан ТЖМ ауылдық елді мекендердегі қауіпсіздікті нығайту бойынша жүйелі жұмысты жалғастыруда. Осының шеңберінде жергілікті атқарушы органдарды өртке қарсы қорғауды нығайтуға қолдау көрсету бойынша «Ауыл құтқарушылары» бағдарламасы іске асырылуда. Ауыл-біздің қоғамымыздың негізі, ауыл тұрғындарының қауіпсіздігін қамтамасыз ету министрліктің тұрақты назарында.

Жоба төтенше жағдайлар министрі генерал-майор Шыңғыс Әріновтің басым бастамаларының біріне айналды. Осылайша мемлекеттік өртке қарсы қызмет пен еріктілер кезең кезеңімен өңірлерге бірыңғай қолдауды белсенді дамытуда.

Бағдарламаның мақсаты мемлекеттік өртке қарсы қызмет жоқ шалғай елді мекендерде жедел және тиімді көмек жүйесін құру. Табиғи жағдайлар мен қашықтықты ескере отырып, бұл жерде уақтылы ден қою өте маңызды.

  «Ауыл халқы да қалалардың тұрғындары сияқты қорғалуы керек. Ерікті құрылымдар ден қою жүйесінің толыққанды бөлігіне айналады.Қауіпсіздік деңгейін және тұрақты инфрақұрылымды арттыру үшін нақты жағдайлар жасалуда, онда тұрғындардың өздері маңызды рөл атқарады», – деп министр атап өтті.

Бағдарлама шеңберінде ТЖМ ауыл әкімдіктеріне өрт сөндіру техникасы мен жабдықтарын береді, ерікті өртке қарсы құралымдар мен бекеттер желісі дамуда, еріктілердің кезекшілігі мен жұмысы үшін жағдай жасалуда, барлық жергілікті бөлімшелер үшін бірыңғай визуалды сәйкестендіру енгізілуде.

Жыл басынан бері Абай, Алматы, Қарағанды, Солтүстік Қазақстан және Шығыс Қазақстан облыстарының  мемлекеттік өртке қарсы қызмет жоқ ауылдық елді мекендерінде ведомство басшысының қатысуымен 5 ерікті бекет ашылды. Осы бөлімшелерге  қызмет атқару үшін заманауи техника, жабдықтар мен киім-кешектер берілді.

Биылғы жылдың соңына дейін елде 40 ерікті өртке қарсы құралым мен жергілікті атқарушы органдардың бекетін құру жоспарлануда. Оларды қамтамасыз ету үшін министрлік 150 бірлік өрт техникасын беруді көздеді. Сондай-ақ жұмыс істеп тұрған 34 ерікті өрт сөндіру бекетін кезең-кезеңімен жаңартуға ерекше назар аударылды. Бұл төтенше жағдайларға ден қоюдың жеделдігі мен тиімділігін едәуір арттыруға мүмкіндік береді.

Қазақстан ТЖМ ауыл қауіпсіздігіне, өртке қарсы қауіпсіздікті, азаматтардың сенімін нығайтуға және еріктілік мәдениетін дамытуға жүйелі көзқарасқа стратегиялық үлес қосады.

Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес биылғы құрылыс маусымы аясында
13 мың шақырым жол қамтылады.

«Қарағанды – Жезқазған», «Ақтөбе – Ұлғайсын», «Атырау-Доссор», Сарыағаш, Петропавл, Қызылорда және Рудный қалаларының айналма жолдарының құрылысы жүзеге асады.

Құрылысы осы кезге дейін басталған жалпы ұзындығы 2 мың шақырымнан асатын “Қалбатау – Майқапшағай”, “Күрті – Қонаев”, “Қызылорда– Жезқазған” және “Ұзынағаш – Отар” жолдарының реконструкциясы жалғасады.

Ел тұрғындары жиі қолданатын облысаралық және ауданаралық жолдарды орташа жөндеу бағдарламасының маңызы зор. 7 мың шақырым жол орташа жөндеу жұмыстарымен қамтылды. Олардың қатарында “Жезқазған – Петропавл”, “Мұқыр – Құлсары”, “Қандыағаш – Ембі -Ырғыз”, “Қостанай – Қарабұтақ”, “Өскемен – Шемонаиха”, “Өскемен-Рахман кілттері”, “Орал –Атырау” жолдары бар. Бұл жұмыс бірнеше жыл қатарынан жөндеу көрмеген жолдардың жай-күйін едәуір жақсартуға мүмкіндік береді.

Қосымша жергілікті маңыздағы 4 мың шақырымға жуық жол жөндеу жұмыстарымен қамтылады.

2 мамырда ҚР Сауда және интеграция министрі Арман Шаққалиев  Алматыға жұмыс сапары барысында қазақстандық ірі сауда желісінде болып, компания басшылығымен кездесті.

Тараптар әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына, оның ішінде картоп пен ет бағасының қолжетімді болуына  ерекше назар аударды. Шаруалардың үлкен шығындарына қарамастан бағаның өсімін тежеу бойынша бірлескен іс-қимылдар қажеттігі айтылды.

Кездесу аясында ірі сауда желілеріндегі ассортименттің 60% – ға жуығы отандық тауарлар екендігі айтылды. Бұл қазақстандық өндірушілердің бөлшек саудадағы жоғары деңгейін көрсетеді.

Министр отандық өндірушілердің сауда желілерінің сөрелеріне қолжетімділігін жеңілдету үшін жеткізілетін өнімнің стандарттарын пысықтауды ұсынды. Компания басшылығы жеткізушілерді қолдаудың қолданыстағы шаралары туралы хабарлады және жергілікті өндірушілермен ынтымақтастықты кеңейтуге қызығушылық білдірді, сонымен бірге қосымша жылжыту қызметтерін пайдалану еріктілігін атап өтті.

Magnum компаниясының басшысы Яков Фишман сауда желілері жеткізушілерге өз тауарларын ілгерілету үшін қандай қызметтер көрсететіні туралы айтты. Осы ынтымақтастықтың арқасында қазақстандық брендтердің танымалдығы артып келеді. Отандық өндірушілердің сатылымы артып, өндіріс дамып, жаңа жұмыс орындары ашылуда. Сауда желісінің басшысы тауарларды ілгерілету  қызметтері міндетті емес екенін ерекше атап өтті. Әр серіктес өзіне қажет нәрсені өзі таңдай алады. 

Кездесу қорытындысы бойынша сауда министрлігінің қолдауымен жеткізушілер форумын өткізу туралы уағдаластыққа қол жеткізілді. Алаң ірі сауда желілерімен жұмыс істеу шарттарын талқылауға және қазақстандықтардың қолжетімді бағада сапалы отандық өнімге қолжетімділігін кеңейтуге мүмкіндік береді.

ҚазҚСҒЗИ» АҚ мамандары 20, 22, 25, 28 және 32 мм диаметрлі арматура өзектеріне зертханалық зерттеулер жүргізуде. Сынақтар «ЗСОМС «ГРАД» ЖШҚ тапсырысы бойынша өткізілуде.

Барлығы 45 үлгі тексерілді, олардың құрамына бүтін арматура элементтерімен қатар, «GRAD» бұрандалы муфталарымен қосылған үлгілер де кіреді.

Арматура ресейлік стандарттарға сәйкес А500С класындағы болаттан жасалған. Қосылыстар өзек ұштарындағы арнайы бұранда және берік муфталар арқылы орындалды.

Сынақтар аяқталу кезеңінде. Егер оң сипаттамалар расталса, бұл материалдарды сейсмикалық белсенді аймақтарда пайдалануға арналған құрылыс құрылымдарында қолдануға ұсыным беруге болады.

2025-2027 жылдары “Дипломмен ауылға” бағдарламасы ауылдық аумақтарды білікті кадрлармен қамтамасыз етуде шешуші рөл атқара отырып, Қазақстанда оны белсенді іске асыруды жалғастырады. “AMANAT” партиясының 2003-2007 жылдарға арналған “Халықпен бірге” сайлауалды бағдарламасының Жол картасын орындау шеңберінде ауылдық жерге жіберілетін мамандарға бюджеттік кредит беруге 2025 жылы 25 млрд теңге қарастырылған. Бұл шамамен 2,8 мың маманды тұрғын үймен қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

“Дипломмен ауылға” мемлекеттік жобасы 2009 жылдан бері іске асырылуда. Ол ауылдағы кадр тапшылығы проблемасын шешуге арналған. Негізгі мақсат – денсаулық сақтау, білім беру, әлеуметтік қорғау, мәдениет, спорт, агроөнеркәсіптік кешен саласына, сондай-ақ жергілікті жерлердегі мемлекеттік басқару органдарына дипломды мамандарды тарту.

Жобаға қатысушыларға мынадай әлеуметтік қолдау шарасы ұсынылады:
• 100 АЕК мөлшерінде біржолғы көтерме жәрдемақы;
* тұрғын үй сатып алуға немесе салуға аудан орталығында 2 500 АЕК, ауылдық елді мекенде 2 000 АЕК бюджеттік кредит бөлінеді.
Кредит 15 жылға беріледі. Міндетті шарт – ауылдық жерде кемінде үш жыл жұмыс істеу.

2023 жылғы 1 сәуірден бері жобаны іске асыру жөніндегі агент “Отбасы банк” АҚ. Цифрландыру мақсатында өтінім беру мен кредит алудың барлық процесі Baspana Market — otbasybank.kz/programm-bank платформасында толықтай автоматтандырылған.
Жобаны іске асырудың 2009-2024 жылдардағы нәтижесі мынадай:
• 114 мыңнан астам маман 23,6 млрд теңгеге көтерме жәрдемақы алды;
• 52 мыңнан астам маман 189,5 млрд теңге сомасына бюджеттік кредитті пайдаланды.

Біржолғы көтерме жәрдемақы алушылардың құрылымы:
* Білім беру саласындағы мамандар-78 мың адам (68,3%);
* Денсаулық сақтау қызметкерлері — 24,4 мың адам (21,4%);
* Мәдениет, спорт және әлеуметтік қорғау қызметкерлері-6,9 мың адам (6%);
* Ауыл шаруашылығы мамандары-4 мың адам (3,5%);
* Ауылдық округ әкімі аппаратындағы мемлекеттік қызметшілер-900-ге жуық адам (0,8%).
Тұрғын үй кредитін алушылардың құрылымы:
* Білім беру саласындағы мамандар-35,1 мың адам (67,1%);
* Денсаулық сақтау мамандары — 11,6 мың адам (22,2%);
* Мәдениет, спорт және әлеуметтік қорғау қызметкерлері-3,4 мың адам (6,4%);
* Ауыл шаруашылығы мамандары-1,9 мың адам (3,6%);
* Ауылдық округ әкімі аппаратындағы мемлекеттік қызметшілер-360-тан астам адам (0,7%).

Мемлекет басшысының тапсырмасы аясында Ауыл шаруашылығы министрлігі ауыл шаруашылығы дақылдарының егіс алқаптарын әртараптандыру бойынша ауқымды бағдарламаны іске асыруды жалғастыруда. Биыл алғаш рет әртараптандыру шаралары шамамен 1 млн гектар ауыл шаруашылығы жерін қамтиды.

Бағдарлама ішкі және сыртқы нарықтарда жоғары сұранысқа ие, табысты дақылдардың егіс көлемін ұлғайтуға бағытталған. Негізгі мақсат — ауыл шаруашылығы секторының бір ғана дақылға, ең алдымен дәнді дақылдарға тәуелділігін азайту және тұрақты, теңгерімді ауыл шаруашылығы өндірісіне көшу.

2025 жылы бұршақ, майлы және мал азықтық дақылдардың егіс көлемі едәуір артады деп күтілуде. Атап айтқанда, майлы дақылдардың егіс көлемі 378 мың гектарға өсіп, 3,3 млн гектардан асады. Күнбағыс тұңғыш рет 1,4 млн гектарға дейін егіледі — бұл өткен жылмен салыстырғанда 121 мың гектарға артық. Сонымен қатар, зығыр егісі 181 мың гектарға, қыша — 52 мың гектарға, рапс — 28 мың гектарға ұлғаяды.

Мал азықтық дақылдардың егіс көлемі 127 мың гектарға арттырылып, мал шаруашылығының жем-шөп базасын нығайтуға, егіс айналымын жақсартуға және ауыл шаруашылығы өндірісінің тұрақтылығын арттыруға ықпал етеді.

Соңғы екі жылда бидай егіс көлемі 750 мың гектарға қысқарды, оның ішінде 2025 жылы — 187 мың гектарға. Бұл ретте нарықтық жағдай мен әлеуметтік маңыздылығы ескеріліп, арпа егіс көлемі 158 мың гектарға, қарақұмық — 41 мың гектарға ұлғаяды.

Өткен жылғы қант қызылшасының өнімділігіне байланысты биыл оның егіс көлемі 6,7 мың гектарға қысқарып, 18,4 мың гектарды құрайды. Сонымен қатар, ұйымдасқан шаруашылықтар ішкі нарықты қамтамасыз ету мақсатында картоп егісін 11,3 мың гектарға арттырады.

Су ресурстарын үнемдеу мақсатында мақта егіс көлемі 135 мың гектарды құрайды. Оның ішінде заманауи тамшылатып суару технологиялары қолданылатын алқап 50 мың гектарға дейін ұлғайтылады, ал дәстүрлі әдіспен егілетін көлем 21,4 мың гектарға қысқарады.

Жалпы алғанда, 2025 жылғы егіс алқаптарының құрылымы елдің негізгі өнімдерге деген ішкі қажеттілігін қамтамасыз етуге ғана емес, сонымен қатар азық-түлік қауіпсіздігі мен агроөнеркәсіптік кешеннің тұрақтылығын нығайтуға мүмкіндік береді.

Биылғы жылдың 5 мамырынан бастап Қазақстанның әуе тасымалы нарығына Өзбекстан Республикасының «My Freighter» (Centrum Air) әуе компаниясы шығады. Әуе компания Ташкент-Алматы бағыты бойынша аптасына екі рейс жиілігімен (дүйсенбі және бейсенбі) тікелей тұрақты жолаушылар рейсін орындай бастайды. Одан әрі 6 маусымнан бастап аптасына (жұма күндері) тағы бір рейс қосылып, осылайша рейс саны аптасына 3-ке дейін ұлғаяды.

Қазақстан мен Өзбекстан арасындағы әуе қатынасының ашылуы елдер арасындағы сауда-экономикалық, іскерлік, инвестициялық, туризм және мәдени ынтымақтастықты одан әрі дамытуға ықпал етеді.

Алдағы жылыту маусымына энергетикалық нысандарды дайындау жұмыстары ұйымдасқан түрде жүріп жатыр. Қазақстанның Біртұтас электр энергетикалық жүйесі Ресей Федерациясы және Орталық Азия елдерінің энергожүйелерімен қатарлас режимде тұрақты жұмыс істеуде. Электр станциялары Системалық оператор бекіткен кестеге сәйкес жүктемені көтеріп отыр.

2025 жылға арналған жөндеу науқаны аясында электр станцияларында 10 энергия блогы, 63 қазандық және 39 турбинаға күрделі жөндеу жүргізу жоспарланған. Қазіргі уақытта 2 энергия блогында, 16 қазандық пен 8 турбинада жөндеу жұмыстары әртүрлі кезеңде жүріп жатыр. 1 энергия блогы мен 2 қазандықтағы жөндеу аяқталды.

Энергетика министрлігі жөндеу науқанының барысын тұрақты бақылауда ұстап, барлық жұмыстардың уақытылы әрі сапалы орындалуын қамтамасыз ету үшін тиісті шараларды қабылдауда.

Қазақстан Республикасының Әділет министрлігі «Әділет» нормативтік құқықтық актілерінің ақпараттық-құқықтық жүйесінде жасанды интеллект негізіндегі заң консультанты – жаңа цифрлық сервистің іске қосылғаны туралы хабарлайды.

Бірінші кезеңде заманауи жасанды интеллект технологияларына негізделген «Әділет» заң кеңесшісінің пилоттық нұсқасы жүзеге асырылды. Қазір аталған өнім сынақтан өтуде. Консультанттың негізгі міндеті – нормативтік құқықтық актілерді талдау және азаматтарға жедел және қолжетімді заң көмегін көрсету.
Құрал пайдаланушыларға интерактивті форматта заңнамалық мәселелер бойынша түсініктеме алуға, сондай-ақ Қазақстан Республикасының құқықтық саласында жылдамырақ шарлауға мүмкіндік береді. АИ қолдану азаматтардың құқықтық жүйемен өзара әрекеттесу тиімділігін арттырады және халықтың құқықтық сауаттылығын арттыруға көмектеседі.
Жобаның екінші кезеңі ЖИ кеңесшісінің функционалдығын кеңейтуді қамтиды. Нормативтік құқықтық актілердегі қайшылықтарды автоматты түрде анықтау, заңды техникалық талаптардың сақталуын тексеру, мүмкін болатын құқықтық қайшылықтарды болжау, сондай-ақ басқа да талдау функцияларын жүзеге асыру тетіктерін енгізу жоспарлануда.
«Әділет» цифрлық заң консультантын енгізу құқықтық саланың ауқымды цифрлық трансформациясының бір бөлігі болып табылады және құқықтық ақпараттың ашықтығын, қолжетімділігін және сапасын арттыруға бағытталған.