«Парасат биігінен ой толғаған ғалым»

Түркістан облыстық білім беруді дамыту орталығының және Кентау қалалық білім бөлімінің ұйымдастыруымен Кентау қаласы Т.Рысқұлов атындағы №24 жалпы білім беретін мектебінде «Парасат биігінен ой толғаған ғалым» тақырыбындағы Немат Келімбетовтың – 90 жылдық мерейтойына арналған ғылыми-практикалық конференциясы өткізілді. Ғылыми-практикалық конференция мақсаты: Түркітанушы, филология ғылымдарының докторы, жазушы Немат Келімбетовтың шығармашылығын насихаттау.

Көрнекті әдебиеттанушы, прозашы, аудармашы Немат Келімбетов 74 жасқа қараған шағында дүниеден өткен. Ол, өмір жасының тең жартысындай бөлігінде ауыр дертпен арпалыса жүріп, рух ерлігінің ерен үлгісін көрсеткен өнегелі тұлға. Немат Келімбетов 1937 жылы туған. 1953 жы­лы Оңтүстік Қазақстан облысының Келес өңі­ріндегі Абай селосында орта мектеп бітірген соң, алдымен Ташкент қаржы-экономика инсти­тутын, одан кейін Қазақ ұлттық университетін аяқтаған. Еңбек жолын өзінің әуелгі ма­мандығы бойынша бастаған Н.Келімбетов кейіннен журналистика, әдебиет саласына ауы­сып, «Социалистік Қазақстан» , яғни қазіргі «Егемен Қа­зақ­­стан» газетінде әдеби қызметкер, одан кейін республика Министрлер Кеңесінде референт, Әде­­биет, өнер және сәулетшілік салалары бо­йынша Мемлекеттік сыйлықтар жөніндегі ко­мис­сияның жауапты хатшысы, «Қазақстан» бас­пасында редактор қызметтерін атқарған. Филология ғылымдарының докторы, профессор көптеген жылдар бойы Абай атындағы Алматы мемлекеттік универ­си­тетінің қазақ әде­биеті кафедрасында, Қ.Сәтбаев атын­дағы Қазақ ұлт­тық университетінің қазақ тілі ка­федрасында ұстаз­дық еткен.

​Ғылыми-практикалық конференцияда Кентау  қалалық білім бөлімінің әдістемелік кабинет меңгерушісі А.Мақұлбекова сөз сөйлесе, жас маман Ибадуллаева Дидара “Қазақ әдебиеті мен мәдениетіне үлес қосқан тұлға – Немат Келімбетов” тақырыбында баяндама оқыды. Ыбырай Алтынсарин төсбелгісінің иегері, педагог-шебер Камал Гулмира “Тағдыр талқысы және талант тегеуріні” тақырыбындағы баяндамасымен таныстырды.

« – Немат Келімбетов қазақ әдебиетінің ежелгі дәуірі жайында жазылған бірқатар оқулықтар мен оқу құралдарының авторы. Орда бұзар отызында омыртқадан ауыр дертке ұшырап, ұзақ жылдар бойы төсекке таңылған арда азамат өмірге құштарлықтың өнегесіндей, тағ­дырмен тартыстың тағылымындай «Үміт үзгім кел­мей­ді» атты монолог-хикаяты оның қаламгерлік қуа­тын да, күрескерлік күшін де келісті көрсетеді. Кітап­ты арқау етіп жазылған пьеса бойынша қойылған спектакль М.Әуезов атындағы академиялық театрсахнасында табыспен жүрді. Кейінгі жылдарда жарық көр­ген «Ұлы­ма хат», «Қариялар», «Күншілдік» сияқ­ты эссе­лері Немат Келімбетовті ойшыл суреткер ретінде де танытты. «Үміт үзгім келмейді» кіта­бы қазақ әдебиетінің абыройын асырып, ЮНЕСКО аясын­дағы ең мерейлі марапаттардың бірі – Еуро­паның Франц Кафка қоғамының наградасын алып берген еді. Немат Келімбетовтің қазақ әде­биетінің байырғы бастау-бұлақ­тарын зерттеудегі еңбегі де ересен. «Қазақ әдебиетінің ежелгі дәуірі» , «Ежелгі дәуір әдебиеті» ,«Ежел­гі түркі поэзиясы жә­не қазақ әдебиетіндегі дәс­түр жал­ғастығы» , «Қазақ әде­биеті бас­тау­лары» , «Ежелгі әдеби жәдігерліктер» сияқты көп­теген кітаптары ұлт­тық сөз өнері­нің түп-тамыры те­рең­де жатқанды­ғын даусыз дәлел­деді. Ғалымның бұл ба­ғыт­тағы ізденістері оны Күл­тегін атындағы сый­лықтың лауреа­ты атан­дырды, осы тақырыптағы кітап­тары бірнеше шетел тілдеріне аударылды. Немат Келім­бетовтің көркем аударма саласына қосқан үлесі де үлкен. Көрнекті ғалым, тамаша прозашы, өнімді аудар­машы, ұлағатты ұстаздың жарқын бейнесі әрдайым халық жадында сақталатын болады.» – деді Ыбырай Алтынсарин төсбелгісінің иегері, педагог-шебер Камал Гулмира

Сонымен қатар, «Немат Келімбетовтың – 90 жыл» толуына орай ұйымдастырылған мектепішілік апталықтың нәтижесін педагог – зерттеуші Әметбек Тоғжан таныстырды. Жазушы галереясы көрмесін Дайрбекова Мөлдірдің жетекшілігімен жас суретшілер қылқаламынан салынған суреттерін көрсетті. Кітаптар көрмесінде жазушының еңбектері таныстырылды.

Ұстаздар білім сапасын талдаудың тиімді жолдары бойынша тәжірибе алмасты

Оқыту мен тәрбиелеудің үздіксіз процесі-сапалы білім беру болып табылады. Қазіргі таңда мұғалімдер алдында оқытудың әдіс-тәсілдерін үнемі жаңартып отыру және инновациялық технологияларды меңгеру, оны өздерінің тәжірибелерінде тиімді қолдана білу міндеті тұр. 2024 жылғы 24 қазан күні Кентау қаласының білім бөлімінің ұйымдастыруымен өтіп жатқан «Әдістемелік кабинеттің-10 күндігі» жобасы аясында Ә.Науаи атындағы №17 жалпы білім беретін мектеп базасында қалалық деңгейде «Тарих, география пәндерінде білім сапасын талдаудың тиімділігі» тақырыбында коучинг-тренинг өтті. Тренинг мақсаты: Оқушыларды инновациялық әдіс-тәсілдермен оқыту арқылы тарих, география пәндерінен білім сапасын арттыру және білім сапасын талдаудың тиімді жолдары бойынша тәжірибе алмасу.

Коучинг тренингті қалалық білім бөлімінің тарих және география пәндері бойынша әдіскері А.Сенбекова жүргізді. Тренингке Ә.Науаи атындағы №17 жалпы білім беретін мектеп базасында “Өрлеу” БАҰО АҚ Түркістан облысы Шымкент қаласы бойынша КДИ ұйымдастыруымен өтіп жатқан тарих-құқық пәні мұғалімдеріне арналған біліктілік арттыру курстың Түркістан және Кентау қалалары, Бәйдібек ауданының тыңдаушылары және тәжірибелі тренер Кенжехожаева Ляззат Шакимардановна қатысты.

Ә.Науаи атындағы №17 жалпы білім беретін мектебінің тарих пәні мұғалімі Бабанов Науфаль «Тарих, география пәндерінде білім сапасын талдаудың тиімділігі» тақырыбында баяндама жасап, білім сапасы және оған әсер етуші факторлар туралы ақпарат беріп, мектеп тәжірибесіне Lesson stady әдісін енгізу арқылы білім сапасын көтеру жолдары бойынша презентациялық таныстырылым көрсетіп, өзінің тәжірибесімен бөлісті.

Ататүрік атындағы №4 мектеп-лицейінің мұғалімі Исаева Мадина Қалдыбекқызы пән мұғалімдеріне сабақта инновациялық әдіс-тәсілдерді, заманауи білім беру платформаларды тиімді қолдану арқылы тарих, құқық, география пәндерінен білім сапасын көтеру жолдары бойынша өзінің тәжірибесімен бөлісіп, практикалық сабақ өтті. Коучинг тренинг қызықты өтіп, мұғалімдер өздеріне қажетті ақпараттарды алды. Тренинг соңында мұғалімердер білім сапасын талдаудың тиімді жолдары бойынша өздерінің ой-пікірлерімен бөлісті.

Білімді, сауатты адамдар – XXI ғасырда адамзат дамуының негізгі қозғаушы күші. Бұл туралы Абай атамыз: «Тегінде, адам баласы, адам баласынан ақыл, ар, мінез деген нәрселермен озады. Одан басқа нәселермен оздым ғой демектің бәрі бекер», – деген өсиетін ұстанып, еңбек етуіміз қажет.

«Авторлық жұмыстарды рәсімдеу талаптары» тақырыбында семинар өтті

Білім берудегі жетістік тікелей мұғалімге, оның шығармашылық әлеуетіне және кәсіби құзыреттілігіне байланысты. Қазіргі мұғалім-бұл инновацияларды іс жүзінде жүзеге асырудағы негізгі тұлға, оқушылардың шығармашылық қабілеттерін, олардың білімдерін шығармашылық қабылдауға деген ұмтылысын дамытады, оның тұлға болып қалыптасуына өз үлесін қосады. Ол үшін мұғалім өзінің кәсіби құзыреттілігінің деңгейін үнемі арттырып отыруы керек. Мысалы: пәндік, әдістемелік, коммуникативтік, ақпараттық, жалпы мәдени, құқықтық сауаттылық өте маңызды болмақ.

Авторлық оқу бағдарламасы – жалпы білім беру стандартына сай оқу пәнінің білім беру мазмұнын анықтайтын, мемлекеттік білім беру стандартының негізінде жасалатын, нәтижесі тұлғаны дамытуға бағытталған, педагогикалық құндылық пен жаңалықтардан хабардар ететін авторлық педагогикалық шығармашылық іс.

Дәл осы бағытта, Кентау қаласында орналасқан Ә.Науаи атындағы №17 жалпы білім беретін мектеп базасында қалалық деңгейде «Авторлық жұмыстарды рәсімдеу талаптары» тақырыбында ақпараттық семинар өтті. Семинар мақсаты: мұғалімдерге авторлық бағдарламаның әзірлеу технологиясы, оның құрылымы, титул парағы және бағдарламаны рәсімдеуге қойылатын талаптар туралы ақпарат беру, авторлық бағдарламасы қала көлемінде таралған мұғалімдердің тәжірибесімен бөлісу.

Ә.Науаи атындағы №17 жалпы білім беретін мектебінің тарих пәні мұғалімі Бабанов Науфаль «Авторлық жұмыстарды рәсімдеу талаптары» тақырыбында баяндама жасап, презентациялық таныстырылым көрсетті. Білім беру саласындағы өзекті мәселені шешуде авторлық бағдарламаның маңыздылығы және мазмұны, құрылымының жаңашылдығы және өзектілігімен ерекшеленетіндігін атап өтті. Сондай-ақ, авторлық бағдарламаның жаңашылдығын, инновациялық потенциалы бойынша бірнеше үлгілерін, түрлеріне рецензия беріліп, апробация жақсы нәтиже бергенде іске асатындығын тәжірибе арқылы көрсетті. Авторлық бағдарламаны мектептің білім беру үрдісіне енгізу үшін рецензия, апробация – эксперимент түрінде танысу қажеттігін атап өтті.

Авторлық бағдарлама – педагогикалық құндылық пен жаңалықтардан хабардар ететін авторлық педагогикалық шығармашылық нәтижесі. Ол оқу пәнінің білім беру мазмұнын анықтайтын мемлекеттік білім беру стандартының негізінде жасалады. Авторлық бағдарламаның мазмұндық құрылымы мен тұжырымдамасы жалпы білім беру стандартына сай келуі тиіс. Авторлық әдістемелік жүйені құрастыру процесі ұзақ уақытты қамтиды және нәтижесі тұлғаны дамытуға бағытталған. Семинарда авторлық бағдарлама әзірлеген пән мұғалімдері өз тәжірибелерімен бөлісіп, автордың оқу бағдарламасын құрастыруға толық дайындықпен келмеуі көптеген кемшіліктерге алып келетіндігін айтты.

« – Авторлық бағдарламаны педагог немесе педагогтер ұжымы толығымен дайындайды жəне оларға зияткерлік құқығы беріледі. Бұл не алғаш рет енгізілетін курсты, не автордың дəстүрлі тақырыпты өзіндік тəсілмен оқыту бағдарламасы. Мұндай бағдарлама мазмұны – жаңашылдығымен жəне өзектілігімен ерекшеленетін білім беру проблемаларын шешуге ұсынылған құралдар жиынтығы. Авторлық бағдарлама эксперименттік те болуы мүмкін, бірақ міндетті түрде жаңалығы мен авторлығы құжат бойынша дəлелді болуы қажет. Авторлық бағдарламаны мектептің білім беру үрдісіне енгізу келесі іс-əрекеттерді қамтиды. Жалпы рецензия, апробация жақсы нəтиже бергенде іске асады. Ішкі рецензия – əдістемелік кеңес, əдістемелік бірлестікте талқылау. Сыртқы рецензия – ғылыми-əдістемелік ұйымдар, мамандардан алу. Апробация – эксперимент түрінде танысу. Апробация нəтижесінде бағдарламаны жетілдіру үшін ұсыныс жасауға болады. Апробация қыркүйектен наурызға дейін өткені дұрыс. Себебі мұғалім түзету енгізуге мүмкіндік алады. Авторлық деп танылған бағдарламаны қолдануға əдістемелік кеңес ұсынып, білім беру ұйымының басшысы бекітеді. Авторлық деген мəртебені, ереже бойынша, білім беруді басқарудың жоғары органы тағайындайды.» – деді Ә.Науаи атындағы №17 жалпы білім беретін мектебінің тарих пәні мұғалімі Бабанов Науфаль

Авторлық оқу бағдарламасы – педагогикалық құндылық пен жаңалықтардан хабардар ететін авторлық педагогикалық шығармашылықтың нəтижесі. Ол оқу пəнінің білім беру мазмұнын анықтайтын мемлекеттік білім беру стандартының негізінде жасалады. Авторлық бағдарламаның мазмұндық құрылымы мен тұжырымдамасы жалпы білім беру стандартына сай келуі тиіс. Авторлық əдістемелік жүйені құрастыру процесі ұзақ уақытты қамтиды жəне нəтижесі тұлғаны дамытуға бағытталған. Авторлық бағдарлама мазмұнының негізінде əдістемелік жүйені құрудағы мұғалімнің өзіндік тұлғалық тəжірибесі мен оның қызметінің даралық стилі жатыр. Алғашқы міндетті шарт –бағдарлама құрылымы мен мазмұны жағынан орта білім беру саласындағы оқу бағдарламасымен сəйкес болуы тиіс. Сонымен қатар, авторлық бағдарлама келесі талаптарға жауап беруі керек: қазіргі ғылымның педагогикалық практикалық жағдайымен сəйкес келуі, жаңалығымен даралануы; оқушылардың жеке қабілетін дамытуға бағытталуы, оның интеллектуалды эмоционалды кеңістігіне, коммуникативті қабілеті мен əлеуметтік бейімделуіне; жүйелілік талаптарына сай болуы; психологиялық-педагогикалық негізі болуы; басты дидактикалық құралдар мен материалдармен, сондайақ оны жүзеге асырудағы əдістемелік ұсыныстармен қамтамасыз етілуі тиіс

Ағылшын сабағында интеллектті тиімді қолдану маңызды

Кентау қалалық білім бөлімінің «Әдістемелік кабинеттің 10 күндігі» жобасы аясында Ы.Алтынсарин атындағы №1 мектеп-гимназия базасында ағылшын тілі пәні әдіскері Г.Нысанбаеваның ұйымдастыруымен «Жасанды интеллект технологияларын оқу процесінде қолдану» тақырыбында оқыту семинары өтті. Семинар мақсаты: ағылшын сабағында интеллектті тиімді қолдануға әдістемелік көмек беру, кәсіби қолдау көрсету. Семинар ағылшын тілі бірлестігінің әдіскері Г.Нысанбаеваның кіріспе сөзімен басталды. Жасанды интеллектті сабақта қолданудағы тиімді тұстарын атап көрсетті.

 

« – Жасанды интеллект тез дамып келе жатқан сала және оның білім берудегі әлеуетті қолданбалары барған сайын айқын бола түсуде. Жасанды интеллект оқыту мен оқуды жақсарту үшін қолданылуы мүмкін және ол мұғалімдерге оқушылар үшін жекелендірілген оқу тәжірибесін жасауға көмектеседі. Бұл сабақта жасанды интеллекті білім беруде қолдануға болатын әртүрлі әдістер және оның ықтимал артықшылықтары қарастырылады. Жасанды интеллект әртүрлі салаларды, соның ішінде білім беруді жылдам өзгертеді. Білім берудегі жасанды интеллект интеграциясы біздің оқу, оқыту және бағалау әдісін өзгертеді. Жасанды интеллектпен жұмыс істейтін құралдармен қолданбалар білім алушыларға жекелендірілген және бейімделген оқу тәжірибесін ұсынады, мұғалімдерге арналған әкімшілік тапсырмаларды автоматтандырады және жалпы білім беру нәтижелерін жақсартады. Білім берудегі жасанды инетллектінің маңызды артықшылықтарының бірі, оның оқу тәжірибесінжекелендіру мүмкіндігі болып табылады. Жасанды интеллект алгоритмдері оқушылардың үлгерімін бақылау және оқыту әдістерін олардың нақты қажеттіліктеріне бейімдеу үшін пайдаланылуы мүмкін. Бұл дәстүрлі сыныптағы оқыту әдістерімен күресетін немесе ерекше қажеттіліктері бар оқушылар үшін әсіресе пайдалы.»-деді Ы.Алтынсарин атындағы №1 мектеп-гимназия базасында ағылшын тілі пәні әдіскері Г.Нысанбаева

Келесі болып №1 мектеп мұғалімі Жасұзақ Саябек пен Қалдарбек Аблайхан «Жасанды интеллект платформалары мен функциялары» тақырыбында өз презентацияларын ұсынды, қатысушыларға теориясы мен қатар практикада өз ноутбуктеріне, қазіргі таңда әрбір адамның күнделікті өмірде қолданып жүрген үйреншікті затына айналған ұялы телефондарына қалай жүктеуден бастап, кұнделікті сабақта, өмірде қолдануға болатынын жеке жек жүктеп, түсіндіріп, сұрақтарына жауап беріп отырды.

« – Жасанды интеллект нақты уақыт режимінде кері байланысты қамтамасыз ету үшін пайдаланылады.  Бұл оларға оқу стратегияларын сәйкесінше жақсарту және түзету қажет аймақтарды анықтауға мүмкіндік береді. Жасанды интеллект білім беруде қолданылуы мүмкін тағы бір сала интеллектуалды репетиторлық жүйелерді дамыту болып табылады. Бұл жүйелер қолданушыларға жеке репетиторлық қамтамасыз ету үшін жасанды интеллект алгоритмдерін пайдаланады.  Олардың үлгерімі туралы дереу кері байланыс бере алады, олардың жеке оқу мәнерлеріне негізделген қосымша ресурстар мен материалдарды ұсына алады және белгілі бір ұғымдармен күресіп жүрген білім алушыларға қолдау көрсете алады. Жасанды интеллект бағалауды жақсарту үшін де пайдаланылуы мүмкін.Машиналық оқыту алгоритмдері үлгілерді анықтау және орындағаны туралы түсінік беру үшін оқушы деректерін талдай алады. Бұл тәрбиешілерге оқушылар қиналып жатқан аймақтарды анықтауға және олардың оқыту әдістерін соған сәйкес түзетуге көмектеседі. Қорытына айтқанда, жасанды интеллект бағалау және есепке алу сияқты әкімшілік тапсырмаларды автоматтандыру үшін пайдаланылуы мүмкін. Бұл мұғалімдердің уақытын үнемдеуге және олардың оқуға және оқушыларменқарым-қатынасқа көбірек көңіл бөлуіне мүмкіндік береді. Машиналық оқыту алгоритмдерінің көмегімен жасанды интеллект жеке білім алушылардың оқу қажеттіліктері мен қалауларын талдай алады және теңшелген оқу материалдары мен жаттығуларды ұсына алады. Білім берудегі бұл тәсіл оқушыларға өз қарқынымен оқуға мүмкіндік береді, бұл оқунәтижелерін жақсартуға және белсенділікті арттыруға мүмкіндік береді. Жасанды интеллект бағалау процесін автоматтандыру үшін де пайдаланылады. Бұл мұғалімдердің көп уақытымен күшін үнемдеуге мүмкіндік береді. Автоматтандырылған бағалау жүйелері оқушы жұмысын бағалау және кері байланысты қамтамасыз ету үшін машиналық оқыту алгоритмдерін пайдаланады.»-дейді ұстаздар.

Сонымен қатар, Т.Рысқұлов атындағы №24 ЖББМ ағылшын тілі пәні мұғалімі Курбанова Салима Астана қаласында Қазақстан Республикасының Ұлттық академиялық кітапханасында ағылшын тілі мұғалімдеріне арналған «Collaborative Learning Environments: Artificial Intelligence as a Partner in Education» тақырыбында Халықаралық ғылыми-практикалық конференцияда алған мәліметімен бөлісті.

« – Астана қаласында өткен жиын барысында «Мектепке дейінгі білім берудегі инновациялар», «Жасанды интеллектіні орта білім беру жүйесіне интеграциялау», «Техникалық және кәсіптік білім беру жүйесіндегі цифрландырудың заманауи трендтері», «Ауыл мектеп­терінде оқыту үдерісін цифрлан­дыру», «Цифрлық мектеп – цифр­­лық мұғалім», «Мұғалімдердің цифр­лық құзыреттілігін дамыту», «Цифр­ландыру жағдайындағы инклюзив­ті білім беру», «Балалардың құқықта­рын қорғау саласындағы цифрландыру», «Біртұтас тәрбие және қосымша білім синергиясы», «Цифрландыру жағдайындағы білім беру мазмұнына тұрақты даму компонентін интегра­циялау», «Цифрлық технологиялар мен жасанды интеллектінің бала­лар­ға әсері» тақырыптары бойынша секциялық отырыстар өтіп, біз қазіргі қоғамға қажетті ақпараттармен және тың идея, жаңалықтармен танысып қайтқан болатынбыз. Ол жиында мамандар жасанды интеллектіні мұғалім оқушыдан да артық меңгеруге тиіс екендігі айтылды. Негізі болашақта оқу бағдарламасын жасанды зердеге негіздеп оқытатынымыз анық. Еліміздің астанасында өткен басқосуда да  үздік педагогтер пен шетелдік ғалымдар жасанды интеллектінің игі­лігін көрудегі тәжірибелерін бөлі­сты. Сол жиында «Бір мұғалім алты сы­ныпқа сабақ беретін болса, олардың әрқай­сысында отыз баладан болса, балалардың жұмыстарын аз уақытта тексеру мұғалімге үлкен күш екені» айтылды. Педагог олардың бәріне кері байланыс бере алады, бірақ 45 минут аздық етеді деді мамандар. Ал егер ұстаздар сабақ жоспарын жасаған кезде, емтихан жұмыстарын тексергенде жасанды зердені қолданса, жұмыстары едәуір жеңілдейді. Осылайша, мұғалім өзінің уақыты мен энергиясын үнемдейді әрі қазіргі заманауи оқушылардың талғамына сай болады. Оқушы­лар мұны сапалы қолданатыны рас, сол себепті мұғалім олардың шынайы білі­мін анықтай алмауы мүмкін. Сон­дықтан педагог заманауи тәсілдерді, жаңа әдістерді оқушылардан да жақсы меңгеріп алғаны абзал. Сондай-ақ  оқушыға жасанды ин­теллект орындай алмайтын, жеке­лей тапсырма беріп отырса, білім сапасын едәуір арттыра түсуге болады», – деді Т.Рысқұлов атындағы №24 ЖББМ ағылшын тілі пәні мұғалімі Курбанова Салима

Ағылшын тілі пәні мұғалімдері тәжірибе алмасып, жасанды интеллектті ағылшын тілі сабағында қолданудағы тиімді тұстарын атап өтіп, ой бөлісті. Ғылыми әдебиеттерді талдау әдісі жасанды интеллект бағдарламаларын тілді оқытуда қолдануға арналған ғылыми мақалаларға, кітаптарға, журнал басылымдарына және басқа дереккөздерге шолуды қамтиды. Жасанды интеллект тақырыбына сәйкес әдебиеттерді талдау осы саладағы бар тенденцияларды, аталмыш бағдарламаларды қолдану кезінде туындайтын мәселелерді қамтуға мүмкіндік береді. Жасанды интеллект негізінде жасалған бағдарламалардың тиімділігін терең зерттеуді, жаңа технологиялар мен құралдарды әзірлеуді, сондай-ақ білім беруде жасанды интеллектті қолданумен байланысты әлеуметтік және этикалық мәселелерді талдауды талап етеді, – деді ұстаздар қауымы.

Жалпы осындай семинарларда өзекті әдебиеттерді шолу және жасанды интеллект бағдарламаларын қолдану мысалдарын талдау негізінде жасанды интеллект технологияларын білім беру тәжірибесіне біріктірудің маңыздылығын және осы салада одан әрі зерттеу қажеттілігін көрсетеді. Сонымен қатар бағдарламаларды және оқу процесінде тиімді пайдалану үшін ұсыныстар ұсынады және олардың қазіргі білім берудегі маңыздылығы көрсетіледі.

«TURKISTAN MARATHON» МАРАФОНЫНА ӘЛЕМНІҢ 40 ЕЛІНІҢ ӨКІЛДЕРІ ҚАТЫСЫП ЖАТЫР

Түркістан қаласында «Turkistan Marathon – 2024» марафоны өтті. Оны Түркістан облысы әкімдігі мен Түркістан қаласы әкімдігінің қолдауымен «Бірінші болу – батылдық» корпоративтік қоры ұйымдастырды.

Жарыс Visit Turkistan аумағында өтті. Оған 40-тан аса елден келген 3000 әуесқой спортшы қатысып, Түркістанның көрікті жерлерін аралап, Бекзат Саттарханов даңғылымен әуежайға қарай жүгіріп өтіп, мәреге қайта оралды.

Жарыс сөресінде барлық қатысушыны Түркістан облысы әкімінің орынбасары Ертай Алтаев құттықтап, марафонға қатысушыларға сәттілік тіледі.

– Бүгін біз қаламыздың және еліміздің өміріндегі маңызды және айтулы оқиғаның бірі – Түркістан марафонында жолығып тұрмыз. Бұл спорттық мереке ғана емес, ерік-жігердің, батылдықтың мерекесі. Түркістан қаласында осындай ауқымды іс-шараның өтіп жатқанына қуаныштымын. Марафон арқылы бұқаралық спорт, саламатты өмір салты насихатталады. Мұндай шаралар елімізде бұқаралық спорттың дамуына зор септігін тигізеді деп сенемін. Қоғамда салауатты ұрпақ қалыптастыруға үлес қосады. Сонымен бірге Түркістанның туристік және спорттық әлеуеті таныстырылады. Сондықтан марафондар барлық аудан, қалада тұрақты өтуі тиіс. Түркістан төріндегі марафон халықаралық деңгейде танылып, шетелден де қатысушылар саны көбейеді деген ойдамын. Бұл марафон сіздерге тек жағымды эмоциялар сыйлап, спорттағы және өмірдегі жаңа жетістіктерге бастама бола берсін! – деді облыс әкімінің орынбасары Ертай Кенжебекұлы.

«Turkistan Marathon» марафонының қашықтығы дәстүрлі түрде 10 шақырым спутниктік жарыс, 21,1 шақырым жартылай марафон, 42,2 шақырым марафон және 3 шақырым (10-14 жас аралығындағы балалар) қашықтығы боп бекітілген.

Марафон AIMS халықаралық сөре мен жүгіру қауымдастығының бір бөлігі және трек World Athletics стандарттарына сай сертификатталған.

Айта кетсек, марафон аясында 35 жастан асқан қатысушылар арасында 42,2 шақырым жүгіру жарысы бойынша Қазақстан Республикасының чемпионаты өтеді. Жеңімпаздарға арнайы қаржылай және сертификатты сыйлықтар табыс етіледі.

ЖАСТАРҒА МЕМЛЕКЕТТІК БАҒДАРЛАМАЛАР БОЙЫНША ТҮСІНДІРМЕ ЖҰМЫСТАРЫ ЖҮРГІЗІЛДІ

Сауран ауданы Майдантал ауылдық округінде мемлекеттік бағдарлама бойынша мобильді топпен түсіндірме жұмыстары жүргізілді. Кездесудің басты мақсаты- жастарға жан жақты қолдау көрсету және NEET санатындағы жастарды жұмысқа тарту, жастарға мемлекеттік бағдарламаларды түсіндіру. Кездесуге Сауран аудандық “Мансап орталығы” КММ -нің “Жұмыс іздеушілерді қолдау және еңбек нарығының ұтқырлығын арттыру” бөлімінің маманы Қудратулла Аят Нұрболатұлы және Сауран аудандық «Жастар ресурстық орталығы» КММ-нің “Жастарға қызмет және Neet санатындағы жастармен жұмыс жүргізу” бөлімінің әдіскері А.Сарсенбаев қатысты.

« – Жалпы елімізде NEET санатындағы кәсіптік білімі жоқ және жұмыссыз жүрген жастарды қолдау күшейтіліп келеді. Атап айтқанда, жұмысқа орналастыру бойынша белсенді көмек көрсетіліп, өзге де қолдау шаралары қолға алынады. ҚР Үкіметі мемлекеттік жастар саясатын күшейту аясында тиісті қаулы да қабылдаған. Құжат «білімі жоқ және жұмыссыз» жастармен нақты жұмыс жүргізетін бірқатар орталық мемлекеттік органның құзыретін айқындайды. Осылайша, Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігіне уақытша жұмыссыз қалған жастардың жұмысқа орналасуына көмектесу, сондай-ақ жастарды жұмыспен қамту бойынша мемлекеттік-әлеуметтік тапсырыстың орындалуын бақылау жүктелді. Бұдан бөлек, Қаулыда жастармен жұмыс жасайтын мамандардың біліктілік сипаттамасын, жастар еңбек жасақтарын құру ережелерін, сондай-ақ жастарды дамыту индексін енгізу қағидаларын бекітуге мүмкіндіктер жасалған.  Қазақстан Үкіметі NEET санатындағы жастар үлесін азайту мақсатында әлеуметтік қолдау, білім алуға және жұмысқа орналасуға көмек көрсету бойынша жүйелі шаралар қабылдаған. Еліміздің 2023-2029 жылдарға арналған мемлекеттік жастар саясаты тұжырымдамасының жеті бағытының бірі жастардың әлеуеті мен кәсіпкерлігін іске асыру болып табылады. Жастар – өмірдегі кез келген өзгерістерге жедел жауап беретін қоғамның ең белсенді бөлігі. Осыған байланысты жастар кәсіпкерлігі жастарды әлеуметтендірудің маңызды тетігі және әлеуметтік лифт ретінде әрекет етеді. Негізі NEET санатындағы жастар ерекше назар аударуды талап етеді. Статистикалық деректерге сәйкес, Қазақстан Республикасының 15-34 жас аралығындағы жастардың жалпы санындағы NEET үлесі өткен жылы жылы 7,1%-ды құрапты. «Осы мәселені шешу мақсатында заңмен «Уақытша бос жүрген жастар» немесе NEET санатындағы жастар ұғымы бекітілді.  Бұл 2023 жылдан бастап оларды жұмысқа орналастыру, білім беру, біліктілігін арттыру бойынша жүйелі және атаулы жұмысты бастауға мүмкіндік берді. Ал, жастарды жергілікті қоғамдастық қызметіне қайта біріктіру мақсатында «Zhas project» гранттық бағдарламасы іске асырылды. Жоба өмірлік маңызды дағдыларды дамытуға және қоғам өміріне қатысуға, жеке тұлға мен әлеуметтік институттар арасында сенім орнатуға, әлеуметтік жобалардың тұрақты экономикалық моделін құруға бағытталды. Әлеуметтік маңызы бар бизнес-жобаларды оқыту мен іске асырудың арқасында NEET санатындағы жастар оң және нәтижелі қызметке тартудың бірегей тәжірибесіне ие болады. «Zhas Project» аясында жастар арасында жобаларды іске асыру бойынша ақпараттық-түсіндіру, білім беру және жүргізілетін жұмыстар арқылы NEET санатындағы жастар арасында кәсіпкерлікті дамыту үшін қолайлы жағдай жасалып отыр.» – деді Сауран аудандық «Жастар ресурстық орталығы» КММ-нің “Жастарға қызмет және Neet санатындағы жастармен жұмыс жүргізу” бөлімінің әдіскері А.Сарсенбаев

«Жастарға жан-жақты қолдау көрсету – мемлекетіміздің басты міндеттерінің бірі. Жастарды еңбекпен қамтитын түрлі шаралар, мемлекеттік бағдарламалар арқылы жастарға қолайлы мүмкіндіктер алаңы ашылуда. Білім алып, белгілі бір маман иесі атанған және өз кәсібін ашып шаруасын ілгері жылжытуға ниеттенген жастар үшін мемлекеттік бағдарламалардың тиімді тұстары мол болмақ.

« – Ауылдық жерлерде жастардың әлеуетін арттыруға бағытталған тағы бір мүмкіндіктің бірі – «2,5% несие алу » бағдарламалары. «Аграрлық несие корпорациясы» АҚ-ның жастарды шағын несиелеу бағдарламасына қатысу Жастарды несиелеу бағдарламасын Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі Кәсіпкерлікті дамыту жөніндегі 2021-2025 жылдарға арналған ұлттық жоба шеңберінде іске асырады. Аграрлық несие корпорация жастарға шағын несие беру бағдарламасы шеңберінде сенім білдірілген өкіл ретінде құжаттарды қабылдау, бизнес-жобаны бағалау, несие және кепіл туралы келісімдерді дайындау, несие сомасын қарыз алушыға беру, несиенің нысаналы пайдаланылуын тексеру, қарыз алушымен есеп айырысуды жүзеге асыру, қарыз алушыдан төлем қабылдау, мерзімі өткен берешекпен жұмыс және уәкілетті органдарға есеп беру әрекеттеріне жауапты. Шағын несие 21 жастан 35 жасқа дейінгі жас кәсіпкерлерді қолдауға бағытталған. Өтініш берген сәтте жастардың жеке кәсіпкер ретінде тіркелген уақыты 5 жылдан аспауы тиіс. Бағдарламаға жұмыс істейтін жастар да қатыса алады. Шағын несие беру туралы шешімді комиссия қабылдайды, оған мәслихат депутаттары, мемлекеттік органдардың, “Атамекен” кәсіпкерлер палатасының, кәсіпкерлер, бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдері кіреді. Үміткерлер өздерінің бизнес-жобасын комиссия отырысында таныстырады, комиссия ол бизнес-жобаларды бағалап, неғұрлым болашағы барын таңдайды. Жоба өзекті, дәлелді, экономикалық негізделген, әлеуметтік маңызы бар, өміршең және оның нақты іс-қимыл жоспары болуы керек.» – деді Сауран аудандық “Мансап орталығы” КММ -нің “Жұмыс іздеушілерді қолдау және еңбек нарығының ұтқырлығын арттыру” бөлімінің маманы Қудратулла Аят Нұрболатұлы

Кездесуде мамандар жастарға мемлекет тарапынан берілетін жеңілдіктер, гранттар қала берді жалпы мемлекеттік бағдарламаларды түсіндіріп, жеңілдіктер жайлы кеңестер беріліп, үнпарақтар таратылды.

Сауран: Бос жұмыс орындары жәрмеңкесінде 14 жас жұмысқа жолдама алды

Сауран аудандық “Жастар ресурстық орталығы” КММ және Сауран аудандық “Мансап орталығы” КММ-нің ұйымдастыруымен 25 қазан Республика күніне орай, «Шектеусіз мүмкіндік» тақырыбында бос жұмыс орындары жәрмеңкесі өтті. Жәрмеңке өткізудің мақсаты –мүмкіндігі шектеулі жастарға мемлекеттік бағдарламаларды насихаттау және оқу орнын бітірген түлектерді және NEET санатындағы жұмыссыз жүрген жастарды жұмысқа орналасуға жәрдемдесу, жастарға арналған бағдарламалармен таныстыру, жұмыс беруші мекемелер қажетті мамандар таңдауларына, ал жұмыс іздеушілерге жұмысқа орналасуларына, сұхбаттасып жүздесулеріне ықпал жасау. Жәрмеңкеде 20 жас мемлекеттік бағдарламалар бойынша толық мәлімет алып, 5 жас жастар практикасы бағдарламасымен жұмысқа жолдама алса, 9 жас тұрақты жұмысқа жолдама алды.

Айта кетейік, жастарға жұмыс табудың жаңа мүмкіндіктерінің бірі – «Жастар практикасы». Бағдарлама оқуды аяқтаған соң алған кәсібі бойынша жұмысқа орналасуды жүзеге асыратын еңбек қызметінің түрі. Түлектің «Жастар практикасына» қатысқан уақыты жұмыс өтіліне кіреді. «Жастар практикасы» 1 жылдан аса қызмет етіп тұрған, салық, жалақы бойынша берешектері жоқ жұмыс берушілерде ұйымдастырылады. Жұмыс беруші түлектің мамандығын немесе оған ұқсас мамандық бойынша жұмыс орнын құрады. Мемлекеттік жастар саясаты жөнінде 2023 жылы заң қабылданды. Оның бірнеше жаңа нормасы бар. Егер бұрын жастар санатына 29 жасқа дейінгі азаматтар кіретін болса, қазір 35 жасқа дейін ұлғайтылды. Демек, жастарға арналған механизмдерді қолданатын азаматтардың саны едәуір артты. Егер бұрын жастар категориясына 3 миллион 700 адам кірсе, қазір 5 миллион 700 мың адам кіреді. Яғни олар осы нормаларға, осы қолдау тетіктеріне ие болады. Сондай-ақ «Жастар практикасы» бағдарламасына сәйкес, бұрын жастар жарты жыл өтетін болса, қазір ол бір жылға дейін ұзартылған.

Жастарға өз-өзін көрсетуге мүмкіндік берген жақсы, әрине. Бірақ, сонымен қатар оларға мотивация да керек. Жас мамандарды айтпағанда тәжірибелі, тісқаққан қызметкерлердің өзі жоғары жалақы алса, жұмысты құлшыныспен істейді. Ал қолына дипломын енді ғана алған жас маман үшін мақтау-мадақтаудың өзі жеткілікті. Әйткенмен еңбегі қаржылай бағаланса еңсесі көтеріліп, қуанып қалатыны жасырын емес. «Жастар практикасы» арқылы уақытша болса да жұмысқа орналасқандарға 110 760 теңге көлемінде жалақы қарастырылған. Бұл қаржы 1 жыл бойы бойы мемлекеттің қазынасынан төленеді. Бағдарлама арқылы уақытша жұмысқа орналасқан маман ҚР Еңбек кодексімен қорғалған. Соған сәйкес, оның мекемедегі құқығы басқа да қызметкерлермен тең. Оның жалақысынан барлық аударымдар шегеріледі. Бір сөзбен айтқанда «Жастар практикасы» – жастарға берілген үлкен мүмкіндік.

Сонымен қатар, жастардың еңбек нарығында бәсекеге қабілеттілігін арттыру және оларды қажетті еңбек дағдылары мен бірінші жұмыс орнында бейімдеуді қамтамасыз ету мақсатында «Алғашқы жұмыс орны» жобасы бар. Бұл бағытта еңбек мобильділігі орталықтары, яғни, мансап орталықтары жұмыссыз жастарды алғашқы жұмыс орнына жұмысқа орналастыруды ұйымдастырады.«Алғашқы жұмыс орны» жобасы бойынша жұмыспен қамтуды ұйымдастыру бірінші рет жұмыс іздеп жүрген жұмыссыз түлектерге, 35 жастан аспаған жастар, жұмыс тәжірибесі жоқтар  қатарынан жүзеге асырылады. Оқу орындарының түлектері үшін “Алғашқы жұмыс орны” жобасы бойынша жұмыс орындары олар алған кәсіп бойынша немесе ұқсас кәсіп, яғни мамандық бойынша құрылады. «Алғашқы жұмыс орны» жобасы бойынша жұмыс беруші еңбек мобильділігі орталығымен келісім негізінде қатысушыны кемінде 18 ай мерзімге жұмысқа орналастырады. Жергілікті бюджеттен ай сайынғы субсидия мөлшері 30 айлық есептік көрсеткішті құрайды.

Айта кетейік, биыл елімізде  «Алғашқы жұмыс орны» жобасын іске асыру шеңберінде 4,2 мың адам жұмысқа орналасқан. 2024 жылы осы бағыт бойынша барлығы 8,7 мың адамды жұмысқа орналастыру жоспарлануда. «Алғашқы жұмыс орны» жобасымен жұмысқа орналастыру бойынша Түркістан облысы көш бастап тұр. Бұл бағытта 1,3 мың адам еңбекпен қамтылған екен. Бұл жобаға жұмыс тәжірибесі жоқ 35 жастан аспаған жұмыссыз азаматтар қатыса алады. Ол үшін Мансап орталығына өтініш беру керек. «Алғашқы жұмыс орны» жобасына қатысу мерзімі аяқталғаннан кейін жұмыс беруші жұмыссыздарды кемінде 12 ай мерзіммен тұрақты жұмыс орнына орналастыруға міндетті.

«Самғау» оңалту орталығы 180-ге жуық адамды жұмыспен қамтыды.

Түркістан облысында 100 мыңға жуық мүмкіндігі шектеулі жан тұрады. Бұл облыс халқының 5%-ын құрайды. Оның 40 мыңнан астамы әлеуметтік оңалту қызметіне мұқтаж. Бұл мәселе облыс басшылығының қолдауымен шешімін тауып келеді. Бүгін Сауран ауданында 25 қазан – Республика күніне орай 200 орындық заманауи оңалту орталығы ашылды. Ашылу салтанатына облыс әкімі Дархан Сатыбалды, маслихат депутаттары, зиялы қауым өкілдері мен ардагерлер, сонымен қатар Сауран ауданы мен Кентау және Түркістан қаласының тұрғындары қатысты.

– Сіздерді Республика күнімен шын жүректен құттықтаймын! Осындай маңызды мереке қарсаңында Түркістан облысында бірқатар әлеуметтік нысандар ел игілігіне пайдалануға тапсырылып жатыр. Ал бүгін жаңа «Самғау» оңалту орталығын ашқалы отырмыз. Мемлекет басшысы «Мүгедектігі бар азаматтарға жүйелі қолдау көрсету прогрессивті және әлеуметтік жауапты мемлекеттерге тән. Біз бұл бағыттағы жұмысымызды үнемі жетілдіріп отыруымыз керек» деген болатын. Өмірдің әрбір сынағы бізді шыңдай түседі. Әрбір адам – өз өмірінің батыры! Кедергіні емес, мүмкіндікті іздеген азамат мақсатына жетеді. Орталыққа келетін әрбәр жанға ем-дом болады деген сенімдемін, қабыл алыңыздар! – деді облыс әкімі.

Қонақтар да өз кезегінде «Самғау» оңалту орталығын «ізгілік пен мейірімділіктің ордасына», «қамқорлық пен жанашырлық орталығына», «жүректерге жылулық пен үміт сыйлайтын мекенге» теңеді. Бұл жер – тек физикалық түрде қалпына келтіруге ғана емес, рухани күш-жігер жинауға, жаңа мүмкіндіктерге жол ашуға бағытталғанын тілге тиек етті. Содан соң орталықтың лентасы қиылып, келушілер «Самғау» оңалту орталығының ғимаратымен танысты.

Оранғай ауылында орналасқан орталықта 18 жастан асқан мүгедектігі бар адамдарға арналған. Оңалту орталығының құрылысы 2021 жылы басталып, 2024 жылы аяқталады. Жобаның құны 2,5 миллиард теңгені құрайды. Ғимараттың жалпы ауданы 12,8 мың шаршы метрді құрайды. «Түркістан облысының әлеуметтік-экономикалық дамуының 2021-2025 жылдарға арналған кешенді жоспарына» сәйкес құрылысы жүргізілді. Қазіргі таңда жартылай стационарлық үлгіде «№6 арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталығы» коммуналдық мемлекеттік мекемесі («Самғау» оңалту орталығы) құрылды.

Орталық заманауи оңалту құралдарымен жабдықталған. Денені қалпына келтіру және стресс пен психосоматикалық ауруларды жеңуге арналған релаксацияның кешенді процедураларын ұсынады. Жартылай стационарлық оңалту орталығының қызметі арнаулы әлеуметтік көмекке мұқтаж адамдарға 6 айға дейінгі мерзімге арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсетуге бағытталған. Мұнда қолданыстағы стандартқа сәйкес кепілдік берілген арнаулы әлеуметтік қызметтердің 8 түрін көрсетеді.

Айта кетейік, жаңа орталық бір айдың ішінде бір мезгілде 200 адамға оңалту қызметін көрсетуді жоспарлап отыр. Бұл дегеніміз жыл сайын 2,5 мыңға жуық мүгедектігі азамат жыл бойына жоғары сапалы арнаулы әлеуметтік қызмет алу мүмкіндігіне ие болады. Жалпы 180-ге жуық штат бөлініп, оған іргелес жатқан 3 аудан, қаланың тұрғындары жұмыспен қамтылып отыр. Облыстың барлық аудан, қалаларында мүгедектігі бар адамдарға қызмет көрсету үшін «TEN QOGAM» орталықтары ашылған. «Amanat» партиясының «Халықпен бірге» сайлауалды бағдарламасына сәйкес 2021-2024 жылдар аралығында 1426 нысан бейімделді.

«Мектептен мектепке» жобасы тәжірибе алмасуға мүмкіндік береді

Кентау қаласы білім бөлімінің жылдық жоспарына сәйкес 2024 жылдың 23 қазан күні «Мектептен мектепке» жоба аясында М.Әуезов атындағы №22 мектеп гимназиясы Ю.Гагарин атындағы №16 мектеп-лицейіне кәсіби қолдау көрсетті. Бұл іс-шараның мақсаты білім сапасын арттыруға қатысты жаңа тың идеялар мен жасанды интеллект тақырыбында тәжірибелерімен бөлісу.

Аталған іс-шараның жоспарына сәйкес М.Әуезов атындағы №22 мектеп гимназиясының ұстаздары шебер сынып сағаттарын көрсетті. Атап айтсақ ағылшын тілі пәні бірлестігінің ұстаздары Турисбекова С., Курманбекова А., Мирзаева С. «Роль краткосрочного планирования для повышения методического уровня учителя» тақырыбында шебер сынып өтті.

А. Шарипова, Д. Мамадалиева «Повышение мастерства учителя посредством творческих находок и приемов на уроке» тақырыбында өз тәжрибелерімен бөлісті. Сабақта қандай әдіс тәсілдер қолданатынын М. Калымбетова «Как использовать ИИ для изучения английского языка» атты тақырыппен таныстырып, оқушысы Тасполат Марғұлан бірлесіп ғылыми жобаларға дайындалу жолдарымен бөлісті.

Педагогтердің өзара тәжірибие алмасуы бірлік пен дамудың ең тиімді жолы. «Мектептен мектепке» жобасы оқушыларға білім беру бағытында да көптеген мүмкіндіктерге жол ашады. Сонымен қатар, біліктілікті арттыруға өз септігін тигізеді.

Ата-ана мен мектеп арасындағы қарым-қатынасты нығайту маңызды

Бала өмірге келген сәттен бастап, ата-анасы оның өмірдегі алғашқы тәрбиешілері болып табылады. Отбасындағы тәрбие баланың мінез-құлқының, дүниетанымының және болашақтағы өмірлік бағытының қалыптасуына тікелей әсер етеді.Осыған орай Кентау қаласының білім бөліміне қарасты Кентау оқушылар үйінде ата-аналардың бала тәрбиесіндегі рөлін талқылау, жауапкершілігін арттыру және ата-ана мен мектеп арасындағы қарым-қатынасты нығайту мақсатында «Баланың басты ұстазы – ата-ана» тақырыбында дөңгелек үстел өткізілді.

Тақырыпты ашу мақсатында әлеуметтік педагог Г.Байдүйсенова «Баланың психологиялық, әлеуметтік және эмоционалдық дамуына ата-ананың ықпалы» тақырыбында баяндама оқып, ата-ананың балаға үлгі болуы, қарым-қатынас мәдениеті,эмоционалды қолдау көрсету маңызды екенін атап өтті.

Балалар жастайынан ата-аналарын бақылап, оларға еліктейді. Бұл модельдеу деп аталатын процесс бала дамуының негізі. Ата-ана бала назарының орталығы бола отырып, әртүрлі жағдайларда өзін қалай ұстау керектігін, эмоцияларға әсер етуін және басқалармен қарым-қатынасты қалай орнату керегінің ақпарат көзі болады. Ата-аналардың қарым-қатынас стилі, сенім деңгейі және ынтымақтастыққа дайындығы бала үшін өзінің әлеуметтік қарым-қатынастырының құруында бағдар болады. Ата-анасының басқа адамдарға мейірімділік пен құрмет көрсеткенін көрген бала олардан үлгі алады. Бұл қарым-қатынас дағдыларын дамытуға, жанжалдарды шешуге және жалпы салауатты қарым-қатынастарды құруға көмектеседі, дейді мамандар.

 

« – Ата-аналар эмоцияналды интеллектті қалыптастырудағы алғашқы ұстаздар. Балалар әке-шешесін бақылай отырып, өз эмоцияларын тануға және оларды басқаруға үйренеді. Олардың күйзеліспен күресу, қуаныш немесе ашулануды білдіру тәсілдері баланың эмоциялық дамуына әсер етеді. Сезімдерді ашық талқылау немесе релаксация техникасын пайдалану сияқты эмоцияларды басқарудың салауатты тәсілдерін көрсеткенде, балалар да сондай дағдыларды қабылдайды. Керісінше, егер ата-ана өздерінің эмоцияларын басып тастаса немесе күйзеліске деструктивті түрде жауап берсе, бала да тиімсіз әдістерге үйренеді. Осы кезде «эмоция сұрыптау» ұғымын атап өткен жөн. Бұл ата-ананың балаға өз эмоцияларын тануға, түсінуге және реттеуге көмектесетін процесс. Ол баланың эмоциялық дамуында және оның өмірлік қиындықтарымен күресу қабілетін қалыптастыруында негізгі рөл атқарады. Ерте жаста бала өз эмоцияларын басқару дағдыларына әлі дайын емес және оларды өз бетінше атай алмайды. Ата-ана осы жолдағы пайда болатын бала уайымдарын тануға көмектесуі тиіс. Ата-ана баланың қоршаған әлемді қабылдауы мен өзара әрекеттесуіне әсер ететін бірінші және ең маңызды үлгі ретінде қызмет етеді.

Бала өз ата-анасының мінез-құлқын және эмоциялық реакциясын игере отырып, бақылау және еліктеу арқылы үйренеді. Сондықтан кез келген ата-анаға берілетін ең жақсы кеңес — өзгерістерді өзіңізден бастаңыз. Баланың өзін-өзі бағалауы көбінесе ата-анасының оны қалай бағалайтынына тәуелді. Өз кезегінде, ата-ананың өзін-өзі оң бағалауы және олардың өз қабілеттеріне деген сенімі балаға әсер етеді. Ата-ана баласын қолдап, жігерлендірсе, бұл оның өзінің қабілеттеріне деген сенімділігін және мақсаттарына жетуіне деген ұмтылысын дамытады. Керісінше, сын мен салыстыру өзін-өзі бағалауды төмендетіп, сенімсіздікке әкелуі мүмкін. Біздің эмоционалдық және психологиялық дамуымызға ата-аналар мен отбасылық орта айтарлықтай әсер етеді, бірақ біздің барлық проблемаларымыз тек ата-анамен балалық қарым-қатынастан туындайды деп ойлау дұрыс емес.» – деді әлеуметтік педагог Г.Байдүйсенова

Мекеме медбикесі Ұ.Оралбай «Тазалық- денсаулық кепілі» атты тақырыпта баяндама жасаса, педагог-психолог А.Дарменбаева ата-аналармен түрлі тренингтер өткізіп, ситуациялық сұрақтар қойылып, ата-аналардың жауаптары тыңдалды. Дөңгелек үстел барысында қатысушылар балаларына қалай тәрбие беріп жатқандарын айтып, өзара тәжірибе алмасып, бала тәрбиесінде ата-ананың рөлі қаншалықты маңызды екені талқыланды.

№KZ89VPY00063999 Куәлік нөмірі

Lost your password? Please enter your email address. You will receive mail with link to set new password.

Exit mobile version