Түркістан: Этноауылда ұлттық салт-дәстүр мен әдет-ғұрып көріністері сахналанды.

«Өнерлі өлке» облыстық өнер фестивалі аясында Бәйдібек ауданының өнерпаздары рухани астана аспанында әуелеткен әнімен, күмбірлеген күйі, мың бұралған биімен, ұлттық дәстүрдің сан түрінен өнер көрігін қыздырды. Этноауыл аумағында «Ұлттық қолөнер – ұлы мұра» атты аудан қолөнершілерінің көрмесі мен суретшілердің, «Тарихым бар жазылған ғасырлардан» атты кітап көрмесі жасақталды.

Мерекелік жәрмеңкелер мен көше театры көріністері көпшілік назарына ұсынылды. Киіз үйлерде ұлттық салт-дәстүр мен әдет-ғұрып көріністері сахналанды. «Саз отау» ұлттық аспаптар оркестрі және аудан өнерпаздары концерттік бағдарламасын ұсынды.

Сонымен қатар, «Өнерлі өлке» облыстық өнер фестивалі аясында ұлттық салт-дәстүрлер мен әдет-ғұрыпты, ұлттық ойындарды да насихаттау кеңінен қолға алынды. Бәйдібек аудандық мәдениет, тілдерді дамыту, дене шынықтыру және спорт бөлімінің ұйымдастыруымен қазақ күресі мен қол күресі, асық ату мен арқан тарту, садақ ату мен білекті де жүректі жігіттердің арасында қошқар көтеру, гір тасын көтеру сынды ұлттық спорт түрлерінен сайыстар ұйымдастырылып, жеңімпаздарға қаржылай және бағалы сыйлықтар, арнайы медальдар мен дипломдар тапсырылды.

Этноауыл аумағында өткен спорттық сайыстарды жергілікті тұрғындармен қатар шет елдерден келген туристер де тамашалап, еліміздің атадан балаға мұра болып аманатталып келе жатқан ұлттық спорттық ойындарының нағыз жауынгерлік жаттығу, әскери дайындық екенін айтып, жоғары бағаларын берді.

Екі күнге созылған шараны «Керуен сарай» кешенінде аудан өнерпаздарының қатысуымен өткен гала-концерт қорытындылады. Салтанатты шараны Бәйдібек ауданы әкімінің орынбасары Бағдатбек Жанғазиев ашып беріп, Түркістан жұртшылығына ізгі тілектерін білдірді.

Мәдени шарада ауданнан шыққан танымал тұлғалардың туындылары мен әсем ән де, күмбірлеген күй де, мың бұралған би де көрініс тапты. Гала концертке аудан өнерпаздары Бағдат Юсупов, Қуат Қасенов, Мұрат Бөбеев, Айжан Жүсіпбекова, Сатман Мәди, Дәулет Таевтар ән шырқаса, «Балауса» цирк ұжымы қалың көпшілікке көтеріңкі көңіл-күй сыйлады. Сонымен қатар, аудан өнерпаздары би билеп, жанды дауыста «Шаттық» вокалды аспапты ансамблі мерекелік кештің сәнін кіргізді.

Айта кетейік, шараның алғашқы күнінде Этноауылда қылқалам және қолөнер шеберлерінің көрмесі мен ұлттық салт-дәстүр мен әдеп-ғұрыптар көрінісі сахналанды. Ал, екінші күні арқан тарту, қазақша күрес, қошқар көтеру, асық ату, қол күресі мен садақ ату, гіртасын көтеру сынды ұлттық спорттық ойындардан жарыс ұйымдастырылды. Осылайша, Түркістан төрінде Бәйдібек ауданының мәдени күндері жоғарғы деңгейде атап өтілді.

Түркістан облысынан қаңлы мәдениетіне тиесілі жәдігерлер табылды

Түркістан облысы, Созақ ауданындағы Қызылкөл ауылы маңында орналасқан археологиялық ескерткіште далалық зерттеу жұмыстары аяқталды. Зерттеу объектісі Қызылкөл тарихи-мәдени нысанда орналасқан Ғибадатхана және екі қорған болатын. Нәтижесінде, Қазақстан Республикасы мемлекеттік орталық музейінің археология бөлімінің мамандары қаңлы мәдениетіне қатысты, б.з.д. ІІ ғасырға жататын бірегей артефактілерді тапты.

Қазба жұмыстары кезінде ірі қара және ұсақ малдың сүйектері мен мүйіздері, тас дәнүккіш, келі, диірмен тағы да басқа еңбек құралдарының бөліктері, қыш ыдыс тұтқалары, киімге арналған түйме фрагменттері алынды. Ғибадатхананың батыс бөлігінде ашылған бөлменің ішінде 60 см тереңдікте ғұрыптық бұйым ыдысының кішкене бөлігі сақталған цилиндр пішінді, табаны жайпақ тұғыр табылған.

Ескерткіштің биік таулар мен көлдерге жақын орналасуы, ғибадатхананың ерекше құрылымы мен табылған жәдігерлердің түрлері құрылыстың ғұрыптық ғибадатхана ретінде пайдаланылғанын көрсетсе, тас құралдар егіншіліктің, атап айтқанда, егін жинаудың дамығанын көрсетеді.

Жалпы, қазақ халқының құрамына енген ірі тайпалардың бірі ол — қаңлылар. Олар Қытай жазба деректерінде кангюйлар деп аталса, ал парсы және үнді діни кітаптары «Авеста» мен «Махабхарата» кангха болып кездеседі. Түркі руналық жазушыларында Кангю-тарбанд деген кенттің аты бар.Қаңлы тайпаларын Қытай жазба деректері бойынша, алғаш рет қазақ халқының тарихына таныс еткен ғалымдар көрнекті Қытай тілінің мамандары Н. Я. Бичурин мен Н. В. Кюнер деп айтылады. Жазба деректерді пайдалана отырып, қаңлылардың қысқаша болса да тарихына көңіл бөлген академик В. В. Бартольд. Ол қаңлы тайпаларын Сырдарьяның орталық ағасында өмір сүрген деген тұжырымға тоқталған екен.

Тарихи деректерге сенсек, біздің заманымыздан бұрынғы ІІ-III ғасырларда қаңлы тайпалық бірлестігі құрылған. Олардың астанасы – Битянь қаласы болған. Олардың саны 600 мың, немесе 120 мың үй болған деген деректер бар. Қаңлылар Қытай, Рим, Кавказ және Орта Азия елдерімен сауда байланыс жасап тұрған. Олардың негізгі кәсібі егіншілікпен ұштасқан мал шаруашылығы, сонымен қатар аң аулау мен балық аулаудың қосалқы маңызы болды. Қоныстар мен қорымдарды қазған кезде балық аулау құралдары – шанышқылар, сүңгілер, қармақтар, жүкшелер де табылған. Қаңлылар қоғамында әр түрлі кәсіптер,қол өнер, сауда және ақша айналысы дамыды.Олардың қоныстарында ондаған тұрғын үй мен қора – қопсылар болды.

Көптеген археологиялық қазба жұмыстарында дән, астық сақтайтын ұра, еденді сылайтын балшыққа, шикі кірпішке қосылған сабан, толып жатқан дәнүккіштер, астық, бақша дақылдарын сақтайтын қыш кеспектер табылған екен. Олар жерді тас кетпендермен өңдеген, сүйектен жасалған егіншілік құралдарды да пайданған. Тарихи деректерге сенсек, қаңлы тайпалары сонау ерте кезден бастап мемлекеттік дәрежеге дейін көтерілген тайпа бірлестіктері болды деп айтуға болады. Ғалымдардың айтуынша, ежелгі Қаңлы және одан арғы мемлекеттердің қалалары Қарнақ, Шорнақ, Йүгнек, Шобанақ, Ташанақ, Сығанақ болып, қазірге дейін аталып келеді. Тағы бір осыдан кейінгі түркіше көне атаулар Құмкент, Саудакент, Өзкент, Жанкент, Сүткент, Манкент сияқты болып келеді. Бұлардың соңындағы кент атты бөлігі ел, халықтың тұрғын жайы деген мәнді білдіретін сөз екені белгілі. Ал нақ сөзінің тап сондай елді-мекен деген мағынасын ешбір түркі халықтарының сөз қорынан кездестірмейміз. Соған қарағанда бұл сөз өте ежелгі заманда қолданылып, кейін оның орнын басқа сөзқолданысы иемденген тәрізді.

Созақ ауданы Құмкент ауылдық округіне қарасты Қызылкөл елді мекені жанынан табылған құнды мұралар да қазақ тарихымен үндескен ұлттық жәдігерлер деп айтуға болады. Себебі, ел тарихы оның өткен кезеңдері мен байырғы дәуірлерден сабақтасып келеді.

Енді, орталық музей археологтары Қазақстанның көне тарихының жаңа парақтарын аша отырып, еліміздің әр өңіріндегі тарихи нысандарда архологиялық қазба жұмыстарын жүргізуді алдағы уақытта да жүйелі түрде жалғастыруды жоспарлап отыр.

Түркістан облысында 500 мыңға тарта оқушыға жол қауіпсіздігі бойынша сабақ өткізілді

Полиция департаментінің бастығы полиция генерал-майоры Мұрат Қабденов «Білім күнін» мектеп оқушыларымен өткізіп, оларға жаңа оқу жылында сәттілік тіледі.

Облыстың бас полицейі №28 мектепке ат басын бұрып, кіреберістен бастап оқушылардың қауіпсіздігі үшін жасалған жұмыстарды тексеріп шықты. Оқу ордасына кіріп-шығу үшін арнайы жасалған балалардың алақаны сканерленген құрылғы мен «SOS» батырмасының қызметін қадағалады.

Сонымен қатар мектеп мұражайын аралады. Одан әрі мерекелік іс-шараға қатысып, оқушыларға ақ тілегін жеткізіп:
«Сіздермен кездескен сәтімді пайдалана отырып, жол жүрісі қағидаларын сақтауды, бейтаныс адамдармен қарым-қатынас жасамауды, түнгі уақытта жүрмеуді назарларыңызға салғым келеді. Бүгінгі күннің мәселесі болып отырған құмар ойындарға мүлдем жоламауға шақырамын. Полиция аға-әпкелеріңіз Сіздердің әрқайсыларыңыздың достарыңыз, қорғаушыларыңыз, сондықтан бізге сеніңіздер! Тәртіпті болыңыздар! Білім күні құтты болсын!»-деп атап өтті.

Сондай-ақ сыныптарды аралап, оқушылармен тілдесті. Олармен сурет салып, дайындаған өнерлерін тамашалады.

Айта кетсек, алғашқы қоңырау мерекесіне орай рейдтік-профилактикалық шараға облыс бойынша 1200-ге тарта полиция қызметкері, 127 қызметтік автокөлікпен жұмылдырылды. Жалпы Түркістан облысында 1060 мектеп бар, ондағы оқушы саны — 479 899. Оның ішінде мектеп табалдырығын енді аттаған бірінші сынып оқушысы 52 мыңға жуық. Аталған кішкентай достармен ҚР ІІМ-нен арнайы келген «Полиция және балалар» тақырыбындағы дайын эскиздерді бояу жұмыстары жүргізілді. Бұл боялатын суреттерде қоғамдық орындағы қауіпсіздік қимылдары бейнеленген. Полицейлер бірінші сынып оқушыларымен осы суреттерді түрлі-түске бояп, түсіндірме сабақтарын өткізді.

Бала қауіпсіздігі-басты орында екенін ескерген түркістандық полицейлер, жыл бойы балалардың амандығы үшін қорғаныс шебінде қызметте болады.

ТҮРКІСТАННАН «БІРЛІК КЕРУЕНІ» ЕЛОРДАҒА АТТАНДЫ

Астана қаласында 8-13 қыркүйек аралығында V Дүниежүзілік көшпенділер ойындары өтеді. Осыған байланысты Түркістан облысынан «Бірлік керуені» жобасы ұйымдастырылып, түркістандық керуен елордаға жолға шықты. Облыс әкімінің орынбасары Ертай Алтаев қатысып, торсықты теңге ілуден ҚР Халықаралық дәрежедегі спорт шебері, Азия, Әлем чемпионы, ҚР чемпионатының 10 дүркін, Ересектер арасында ҚР чемпионатының 15 дүркін жеңімпазы, Қазақстан Республикасы Ұлттық құрама командасының негізгі құрамының мүшесі Ғалымжан Изжановқа тапсырды. Қатысушыларға жеңіс тіледі.

– Дүниежүзілік Көшпенділер ойындарының өту бағыты спорттық, мәдени және ғылыми бағдарламалар бойынша жүзеге асады. Сондықтан, маңызды шараның өтуіне өңір спортшылары ғана емес, мәдениет және ғылым өкілдері де атсалысатын болады. Бұл жобада әр облыстың белігілі спортшылары бастаған керуен жергілікті жердегі қасиетті бұлақтар мен құдықтардан су алып, арнайы торсықпен Астана қаласына жеткізетін болады.

Осыған орай, су алу рәсімін өткізуде Түркістан қаласындағы Қожа Ахмет Ясауи кесенесінің ішіндегі Құдықханабұлақ көзі таңдалып отыр.Қазір ғана біздің спортшыларымыз бастаған арнайы топ құдықхана ішінен су алып, алдарыңызға келді.

Мен осы орайда, көшпенділер ойындары өтетін негізгі алаңға облыстың ыстық сәлемін, қасиетті суды жеткізетін керуенге сәттілік тілеймін! Бұл додада ел намысын қорғайтын облыс спортшылары қуантарлық нәтиже көрсетеді деп сенемін, – деді облыс әкімінің орынбасары.

Айта кетейік, 5-ші Дүниежүзілік көшпенділер ойындары спорттың 21 түрі бойынша өтеді. Оған әлемнің 89 елінен 2000-ға жуық спортшы, бапкерлер мен өкілдер қатысып, негізгі жүлделерді сарапқа салмақ. Оның ішінде спорттың 13 түрі бойынша Қазақстан құрамасының сапында Түркістан облысынан 29 спортшы қатысады.

ТҮРКІСТАН ОБЛЫСЫНЫҢ ӨҢІРЛІК КАДР РЕЗЕРВІ ІРІКТЕЛДІ

Биылғы жылдың 1 наурызынан бастап еліміздің барлық өңірлерінде республикалық өңірлік кадрлық резевтерге іріктеу басталған болатын. Республика бойынша 11 мыңнан астам адам кандидат болу үшін өтініш тапсырған. Ал Түркістан облысынан іріктеуге қатысу үшін 634 адам құжат тапсырған. Қазіргі таңда 30 адам өңірлік кадр резервіне қабылданды. Бұл туралы брифингте Мемлекеттік қызмет істері агентігінің облыстық департаменті басшысының орынбасары Дархан Суртеков мәлімдеді.

«Жобаның негізгі мақсаты — жас басқарушылардың өңірлік пулын қалыптастыру және өңірлерді дамытуға талантты жастарды тарту. Іріктеуді өңірлік комиссия мүшелері жүргізеді. Ал қатысушыларға қойылар негізгі талаптар — 35 жастан аспаған,жоғары білімді және
3 жылдан кем емес еңбек өтілі бар Қазақстан Республикасының кез-келген азаматы қатыса алады. Үміткерлер индустрия және өнеркәсіп, экономика және қаржы, әлеуметтік сала, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық және инфрақұрылым, агроөнеркәсіптік кешен және жер қатынастары, цифрландыру бағыттары бойынша таңдалатын болады. Сондай-ақ, жобаға қатысушылар арнайы тестілеуден және сұхбаттасудан өтеді. Өңірлік резервтерге іріктелген азаматтардың тізімі Түркістан облысы әкімі аппаратының және Агенттіктің интернет-ресурстарында, сондай-ақ онлайн-платформада жарияланды. Өңірлік резервте болу мерзімі — 2 жыл», — деді спикер.

АТА ЗАҢДЫ ТҮСІНІП ТЕРЕҢ ҰҒЫНУ  ҚҰҚЫҚТЫҚ МӘДЕНИЕТТІ ҚАЛЫПТАСТЫРАДЫ

Кез-келген елдің  халқына кепілдік беретін Конституциясы бар. Қазақ қазақ атанғалы далы заңы үстемдік құрған. «Жеті жарғымыз» әділдікті арқау еткен. Кеңес дәуірінен соң елімізде 1993 жылы  28 қаңтарда Жоғарғы кеңес Қазақстан республикасының Конституциясына дауыс берді. Алайда, кеңестік психологияның кейбір элементтерінен арыла алмаған бұл құжат ел талабына жауап бере алмады. Осыдан барып 1995 жылдың  сәуірінде Әділет министрі Нағашыбай Шайкенов бастаған арнайы жұмысшы тобы құрылып, жаңа Конституцияның жобасы  арнайы құрылған консультативтік кеңеске заңдық баға беру үшін ұсынылды. Ал сол жылы 30 маусымда бүкілхалықтық талқылауға шығарылып,  мәтінге 1100 түзету енгізілді.1995 жылдың 30 тамызында бүкілхалықтық референдум өтіп дауыс берген азаматтардың 89,1%-ы Жаңа Конституцияны қолдады. Алғашқы  Тәуелсіз Қазақстанның 1995 жылғы қабылданған Конституциясы мемлекеттік биліктің тиімділігін  арттыруға, кеңестік саясаттан ажырауға бағытталып, президенттік басқару нысанына өтудің заңды құжаты болды. Содан бері Конституциямызға 5 рет түзетулер мен өзгерістер енгізіліпті. Бұл заңдылық. Заман өзгереді, заң өзгереді деген аталы сөздің түйіні,  ел жұрт сұранысына жауабы. Оның үстіне  біздің мемлекетіміз басқа батыс, шығыс елдерімен салыстырғанда анағұрлым жас мемлекет.

1998 жылы 19 бапқа  өзгеріс енгізіліп, аралас сайлау жүйесі пайда болып, Мәжіліс депутаттарының саны пропорционалды партиялық тізімдер бойынша  сайлауда жеңіп шыққан саяси партияларға берілетін 10 мандатқа ұлғайтылды. 2007 жылғы өзгертулер 40 бапқа тиесілі болып. өлім жазасын қолдану шектері шектелді, қамауға алуға және қамауда ұстауға тек соттың санкция беруі белгіленді.

Парламенттің өкілеттігі кеңейтілді, депутаттарының саны ұлғайтылды, оларды сайлау тәртібі мен олардың мандатын тоқтату негіздері жетілдірілді. Премьер-Министрді парламенттік көпшілік дауыспен бекіту туралы норманы және Үкімет басшысын тағайындау кезінде Президенттің партия фракцияларымен консультациялар рәсімін енгізу арқылы Парламент мәртебесі нығайтылды.

Пропорционалды сайлау жүйесіне көшу бекітілді. Президенттік өкілеттік мерзімі 7 жылдан 5 жылға дейін қысқарды.

Конституцияда «Тұңғыш Президент» деген  ұғым пайда  болып, президенттікке кандидаттар үшін соңғы 15 жылда Қазақстанда тұрақты тұруы , Қазақстан халқы Ассамблеясы  өз өкілдерін Мәжіліс пен Сенатқа жіберу құқығын алды.

Мемлекет басшысының кезектен тыс сайлауын тағайындау мен өткізудің конституциялық негіздерін белгілеуге бағытталған түзетулер  2011 жылы енгізілді.

Пропорционалды сайлау жүйесіне көшу бекітілді. Президенттік өкілеттік мерзімі 7 жылдан 5 жылға дейін қысқарды.

Сондай-ақ президенттікке кандидаттар үшін соңғы 15 жылда Қазақстанда тұрақты тұруға қатысты жаңа талап жазылды.

Қазақстан халқы Ассамблеясына қатысты өзгеріске келсек, Ассамблея өз өкілдерін Мәжіліс пен Сенатқа жіберу құқығына ие  болды.

2011 жыл

Мемлекет басшысының кезектен тыс сайлауын тағайындау мен өткізудің конституциялық негіздерін белгілеуге бағытталған түзетулер енгізілді.

2017 жылы 25 бапқа өзгеріс енгізіліп, Президенттің жекелеген өкілеттіктерін Парламент пен Үкіметке беру, Президент Премьер-Министрмен және Парламент Палаталарының Төрағаларымен консультациялардан кейін кез келген мәслихаттың өкілеттігін мерзімінен бұрын тоқтату құқығына ие болды.

Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың әкімдерін тағайындау тәртібі өзгерді. Бұл мемлекеттік қызметшілерді ауыстыру Президенттің ұсынуы бойынша мәслихаттардың келісімімен жүзеге асырылатын болды.

Астана шегінде қаржы саласында ерекше құқық режимі орнатылды.

2019 жылғы Конституцияға өзгеріс енгізу астана атауының «Астанадан»
«Нұр-Сұлтанға» өзгеруіне байланысты болды.

Мемлекет Басшысы  Республикалық  Референдум туралы заңның  18  бабына сәйкес, референдум тағайындау туралы Жарлыққа 2022 жылы қол қойды. Республикалық референдум туралы заң  IV-тараудан,37 баптан тұрады. Конституциялық реформалар  стратегиялық  болғандықтан халықтың қолдауы аса қажет екені түсінікті.Референдум дауыс берудің  ең демократиялық  түрі әрі тікелей халықтың еркін білдіреді,ел пікірімен санасудың ең жоғарғы сатысы.  Заңның барша жұртқа тиімді қызмет етуінің жаңа дәуірі әділеттік дәуірі басталды.

Референдум арқылы өзгертілген Конституциямызда  ешқандай бір тармақта, не бапта  Президенттің өкілеттігіне артықшылық көрсетілмеген,қайта Суперпрезиденттік  басқарудан біртіндеп көшіп  ықпалды Парламент мәртебесін көтеру, және Президенттің  өкілеттігі  жөнініде әділдік сипат бар,қайта  43 бапқа 2 тармақ қосылды  Президент өз өкілеттігін жүзеге асыру кезінде саяси партияға мүше бола алмайды,Президенттің жақын туыстары саяси мемлекеттік, квазимемлекеттік секторлардың басшысы бола алмайды  деген толықтыру халықтың көңілінен шыққан,  билік пен халықтың арасындағы алшақтықты азайтуға жасалған нақты қадам екенін дүйім жұрт түсінеді.

Әділ өзгеріс, бүкіл азаматтық қоғам институттарына  бірдей әділ  көзқарас.  Әділ көзқарас болған жерде тепе-теңдік сақталып, әділдік принциптері жұмыс жасайды. Сонда ғана ел сеніп көшбасшы соңынан  халық ереді.Ой қозғай отырып  саяси жүйе жаңғырады,заңдар  тиімді жұмыс жасай бастағанда ғана   алға қойған нәтижеге жетеміз.

Партияларды тіркеу  үрдісіндегі  тіркеу шегін 20 мыңнан  5 мың мүшеге дейін төмендетуі көппартиялық мүмкіндікті жоғарылатты,оған дәлел биылғы Мәжілістің көппартиялық құрамы,  Мәжіліске  6 партия өкілдерінің енуі.Осының бәрі азаматтық әділ қоғам орнатудағы жасалған  теңсіздікті  жоюдағы нақты әрекеттер ғана емес, бәсекелестіктің жоғарғы сатысына алып баратын баспалдақтар. Сонымен қатар, облыстық мәслихаттарда аралас сайлау жүйесін      (мажориталық-пропорциональдық 50/50) және бірмандандаттықты   енгізу, ал аудандық,қалалық мәслихаттарда  толығымен мажоритарлық жүйені енгізу   жұртшылықтан қолдау таптқанын ел ішін аралап күнделікті тұрғындармен кездескенде көріп жүрміз.                                                                                                   2021 жылдары  облыстық мәслихаты болып сайланған кезімде көптеген партияда жоқ белсенді азаматтардың депутат болғысы келетінін өз құлағыммен естіген  болатынмын. Жаңа саяси жүйе осы сұраныстың жауабы болды. Азаматтық қоғам арасында  Сайлау жұйесіндегі оң өзгерістер әсіресе партияда мүше емес азаматтар үшін  тиімді, бұл тұста барлық азаматтардың   құқықтары сақталып әділетті  саяси жүйе қалыптасады.

Расында да бұл сайлау процесін жаңғыртудағы жұртшылықтың ойында жүрген, бойын мазалаған ойлар болатын. Сайлау жұйесінде аралас жүйенің қайтадан  жаңғыруы ел арасында  үлкен ризашылық тудырды.

Саяси жүйе дұрыс жұмыс жасағанда  экономикалық,әлеуметтік даму  процестері өз арнасымен  жұмыс жасап. халықтың әл аухаты жақсаратын болады. Бұрын экономика экономика деп саяси жүйеге аса мән берілмеді деген ойлардың қоғамда болғаны жасырын емес. Барлық реформалар елдің дамуы үшін, халықтың қамы үшін  жасалуы тиіс. Ой жақсармай күй жақсармайды. Қазақстанда  адам құқықтарын қорғау мақсатында саяси  жүйе де жаңғыруда, мінберден шындықты ту етіп  өзекті мәселелерді көтеретін жаңа белсенді азаматтар легі  пайда болды. Бұл д оңды құбылыс  Конституцияның тиімділігін көрсетуде.

VII бөлімде Конституциялық сот   құрылымы туралы  толықтыру бар. Қоғамда сотқа сенімсіз күмәнмен  қарау орын алғаны ешкімге жасырын емес. Конституциялық сотқа жүгіну құқына Бас Прокурор және Адам құқығы  жөніндегі уәкіл ие болуы,. сондай-ақ, 83 бапта  Адам құқығы жөніндегі уәкілдің мәртебесі конституциялық заңмен айқындалуы қуантады..

Жұртшылықты қызықтырған  бір  мәселе -Жер мәселесі. Конституцияның 6-шы бабы 3–тармағында «жер мен оның қойнауы,су көздері,өсімдіктер мен жануарлар дүниесі,басқа табиғи ресурстар мемлекет меншігінде» болса, ұсынылатын нұсқада  «жер мен оның қойнауы,су көздері,өсімдіктер мен жануарлар дүниесі,басқа табиғи ресурстар халыққа тиесілі. Мемлекет  халық  атынан  меншік иелігін жүргізуге құқылы. Жер сондай-ақ заңда белгіленген негіздерде,шарттар мен шектерде жеке меншікте де болуы мүмкін» деп көрсетілген.

Жер мәселесі демекші «AMANAT » партиясының «Жер аманаты» жобасы аясында  игерілмей жатқан жайылымдық жерлердің мемлекетке қайтарылып, шаруаларға бөлініп берілуі, заңсыз иемденген жерлердің мемлекет меншігіне қайтарылуы да заң аясында атқарылып жатқан , осы Конституцияның тиімділігін көрсететін айғақтар.    Ата заңның   барлық  тармақтары азаматтардың қоғамда еркін өмір сүруіне, мемлекетті нығайтуына, тәуелсіздігімізді нығайтуға бағытталған. Конституцияны  тек қана  судыратып оқып  қана қоймай  терең түсініп байыппен ұғып   Ата заңымыздың  адам құқығын, бостандығын  қорғайтын негізгі заң екендігі  екенін   ел ішінде  таратуымыз керек.

Ата заңның  тиімділігі де, өміршеңдігі де   халық сұранысына жауап беруінде жатыр.

 

Жантөреева Қалыйма — «AMANAT» партиясы Түркістан облыстық филиалы төрағасының

орынбасары, блыстық маслихат депутаты 

ТҮРКІСТАНДА ҚР КОНСТИТУЦИЯ КҮНІНЕ АРНАЛҒАН «АЙБАРЫ МЫҚТЫ – АТА ЗАҢ» САЛТАНАТТЫ ІС-ШАРАСЫ ӨТТІ

Түркістанда Қазақстан Республикасының Конституция күніне арналған «Айбары мықты – Ата Заң» іс-шарасы өтті. Салтанатты жиынға облыс әкімі Дархан Сатыбалды арнайы қатысып, өңірдің жетістіктері туралы баяндама жасады. Сонымен қатар тұрғындарды мерекемен құттықтады.
– Сіздерді еліміздің маңызды мерекесі – Конституция күнімен құттықтаймын! Бұл мереке – дербестігіміз бен даралығымыздың айғағы, елдігіміз бен ерлігіміздің байрағы. Мемлекеттігіміздің кешегісі мен келешегінің кепілі. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың тікелей қолдауымен өңірде ауқымды жобалар қолға алынды. Осы маңызды істерді атқаруға үлес қосып жүрген баршаңызға алғысымды білдіремін. Облыс тұрғындарының 80 пайызы ауылды елді мекендерде тұрады және ауылды жерлерді қажетті инфрақұрылыммен қамту – басты бағытымыздың бірі. Еліміз бұдан әрі дамуы үшін әрбір азамат Ата заңымыздың ұстанымын қатаң сақтай отырып, еңбек ете білуі тиіс. Бұл ретте, «Еңбек адамы» бейнесін насихаттау болашақ ұрпақ үшін таптырмас үлгі болары хақ. Ата заңды ардақ тұтқан өнегелі еліміз өркендей берсін! – деді облыс әкімі.
«Конгресс холл» көпсалалы кешенінде өткен іс-шарада өңір басшысы бірқатар азаматтарды марапаттады. «Құрмет» және ІІІ дәрежелі «Еңбек Даңқы» ордені, «Ерен еңбегі үшін» медалі сынды мемлекеттік наградаларын табыстады. Сонымен қатар облыстың Құрметті азаматы атағын тапсырды. Оның ішінде қоғам қайраткері, Түркістан облысының бұрынғы әкімі Өмірзақ Шөкеев, Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының тұңғыш төрағасы, құрметті муфти Рәтбек қажы және мемлекеттік және қоғамдық қызметте еңбек сіңірген, өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуына елеулі үлес қосқан азаматтар бар.
Салтанатты жиын әрі қарай концерттік бағдарламаға ұласты. Онда Қазақстанның еңбек сіңірген әртісі Нұрлан Өнербаев, эстрада жұлдызы Айдар Тұрғамбек, «Сүгір» атындағы қазақ-ұлт аспаптар оркестрі, ҚР Мәдениет қайраткері Айжан Тәженова, «Turan Boys» тобы, Руслан Ахымбеков, Айзада Асылхан, Махмуд Уримбаев, Сұлтан Бекмырза, Сәндібек Аманов, Гүлзина Жақсылық,«Фараб» және «Бисұлтан» би ансамблі, «Jana lep!» өнер ұжымы, «АКА» балалар шығармашылық орталығы өнер көрсетті.

ТҮРКІСТАН ОБЛЫСЫНДА КОНСТИТУЦИЯ КҮНІНЕ ОРАЙ ЖАЛПЫХАЛЫҚТЫҚ СЕНБІЛІК ӨТТІ

Түркістан облысында ҚР Конституциясы күні мерекесі қарсаңында жалпыхалықтық сенбілік жұмыстары ұйымдастырылды. Атқарылған жұмыстар барысында көппәтерлі тұрғын үйлер мен саябақтар, скверлер, аллеялар және автожолдар қоқыстан тазартылды. Сондай-ақ, арам шөптер шабылып, қураған ағаштар бұталды. Одан бөлек, көше бойындағы арық-атыздар күл-қоқыстардан тазартылып, жиналған қалдықтар арнайы орындарға жеткізілді. Нәтижесінде өңірдегі тазалық шараларына 11 мыңнан астам азамат пен 174 техника жұмылдырылып, 600 тоннадан астам қоқыс шығарылған.
Тарқата айтсақ, тазалық шаралары кезінде Кентау қаласының тұрғындары жаппай сенбілікке шығып, қаланы күл-қоқыстан тазартты. Оған қала кәсіпкерлері, төтенше жағдай қызметкерлері, қалалық емхана және аурухана қызметкерлері, білім бөліміне қарасты мекемелер, барлық қала әкімдігіне қарасты сала қызметкерлерінен құралған 2000- ға жуық адам жұмылдырылған.
Одан бөлек, мереке қарсаңында Жетісайда мемлекеттік қызметкерлер мен ерікті жастардың және жергілікті тұрғындардың қатысуымен тазалық шаралары өтті. Атқарылған жұмыстарға аудан әкімі аппаратының бөлімдері мен кент, ауылдық округ әкімі аппаратының қызметкерлерінен 800-ге жуық адам мен 15 техника жұмылдырылған.
Бұдан бөлек, Отырар ауданы аумағындағы елді мекендерде санитарлық тазарту, көркейту және көгалдандыру мақсатында жалпыхалықтық сенбіліктер өтуде. Тазалық шаралары аудан орталығынан бөлек барлық ауыл округтерде ұйымдастырылуда. Сенбілік жұмыстарына «Отырар – 2050» көгалдандыру мекемесінің арнайы техникаларымен қатар жергілікті кәсіпкерлердің көмегімен қоқыс шығаратын көліктер тартылған.

ЕРЛІК ДАҢҚЫ ӨШПЕЙДІ

Құрметті ағайын, бүгінгі Конституция күні мерекесімен баршаңызды құттықтаймын! Көк байрағымыз көгімізде желбіреп, аспанымыз ашық жұртымыз аман болғай!

Ата заң — еліміздің барлық жетістіктердің бастауы десек, халқымыз үшін жөні бөлек осынау мереке қарсаңында Қазақстан Журналистер одағының атынан арнайы марапат табыстадық. Бұл бейбіт күннің батырларын дәріптеу, сала мамандарын ынталандыру мақсатындағы «Алтын медаль» төсбелгісі. Міне, осы марапатқа өңіріміздегі бірнеше сала қызметкерлері арасында патрульдік полиция батальонының инспекторы Дәулет Сағынбаев лайық деп табылды.


Айтулы мереке қарсаңында Түркістан облыстық Полиция департаментінің басшысы Мұрат Талапұлының қатысуымен өткен мерекелік шарада аталған марапатымызды өз иесіне салтанатты түрде табыстадық.

Кейіпкеріміз қандай ерлік көрсетті десеңіз оқиға қысқаша былай өрбіген: «Сарыағаш-Жетісай-Жібек Жолы» тас жолының 155-130 шақырымында кезекшілікке түскен полицейлер, күндізгі уақытта жол бойында адамдардың көмек сұрап тұрғанын байқайды. Мән-жайды анықтай келе Сырдария өзенінде ағып бара жатқан адамды көреді. Еш ойланбастан көмектесуге кіріскен полицей Д.Сағынбаев суға секіріп, әріптесі Н.Сапархан екеуі батып бара жатқан ер адамды жағаға алып шығады. Белгілі болғандай, Мақтаарал ауданының тұрғыны суға кеткен малын құтқарамын деп өзі шыға алмай қалған.


Өз өмірін қатерге тігіп, қызметіне адалдық танытатын мұндай азаматтар қашан да құрметке лайық. Бұл ретте Қазақстан Журналистер одағының бейбіт күннің батырларына арнап тағайындаған «Алтын медаль» жыл сайын еліміздің әр өңірінде ерлік танытқан бір азаматқа тапсырылатын болады.

Ендеше Мұрат Қабденов ағамыз бастаған түркістандық полицейлерге абырой биігінен көріне беріңіздер дейміз.

Айта кетерлігі, сол жиында өңіріміздегі бас полицей әріптестерін құттықтап, қызмет бабында қаза болған полиция қызметкерлерінің жақындарына ерекше ілтипатпен құрмет көрсетті.


Мәлік Дәулетов — Қазақстан Журналистер одағы, Түркістан облыстық филиалы төрағасының міндетін атқарушы, «Түркістан» газетінің директоры.

«На современном этапе альтернативы АЭС нет»

В последние годы разговоры о необходимости перехода на чистую энергию становятся все громче. В центре внимания, как правило, оказываются возобновляемые источники энергии: солнечные панели, ветровые турбины и гидроэлектростанции. Однако за кулисами этого тренда атомная энергетика продолжает удерживать свои позиции. Почему же до сих пор многие эксперты утверждают, что альтернативы АЭС нет?

Почему атомная энергия остается актуальной?

1. Непрерывная генерация.
В отличие от солнечных или ветровых станций, атомные электростанции (АЭС) могут обеспечивать стабильное и предсказуемое производство энергии 24/7, независимо от погодных условий. Это особенно важно для крупных промышленных городов, где перебои с энергией недопустимы.

2. Минимальные выбросы CO2.
Атомные станции практически не выделяют углекислого газа, что делает их ключевым игроком в борьбе с изменением климата. В сравнении с угольными и газовыми электростанциями, АЭС оказывают значительно меньшее воздействие на окружающую среду.

3. Высокая энергетическая плотность. Одна небольшая часть урана может выработать столько же энергии, сколько несколько тонн угля или тысячи кубометров газа. Это делает атомную энергию крайне эффективной с точки зрения расхода ресурсов.

А как насчет возобновляемой энергии?
Солнечная и ветровая энергетика безусловно развиваются быстрыми темпами. Но их недостаток – это нестабильность производства. Без мощных систем накопления энергии, которые на данный момент еще недостаточно развиты, полагаться на возобновляемые источники для обеспечения всего спроса на электричество крайне рискованно.

Атомная энергетика остается важным компонентом глобального энергобаланса. Пока технологии возобновляемой энергии не достигнут той же надежности и стабильности, АЭС будут играть ключевую роль в обеспечении электроэнергией многих стран. Возможно, будущее за чистыми источниками, но на современном этапе альтернативы АЭС действительно нет.

№KZ89VPY00063999 Куәлік нөмірі

Lost your password? Please enter your email address. You will receive mail with link to set new password.

Exit mobile version